(NTO) Trong tình hình hạn hán của tỉnh ta kéo dài từ năm 2014 đến nay đã gây ra rất nhiều khó khăn trong cuộc sống cũng như sản xuất cho người dân. Hiện nay, nhiều người dân ở một số vùng không có nước sản xuất, sinh hoạt, nước mặt ở các hồ đã cạn kiệt, nước dưới đất (nước ngầm) đã khan hiếm, các giếng đào mà người dân đang khai thác đã cạn khô hoặc bị nhiễm mặn. Vì vậy, người dân phải “tự cứu lấy mình” bằng cách đầu tư khoan giếng để tìm các nguồn nước dưới lòng đất. Điển hình là ở khu vực hồ Ông Kinh, huyện Ninh Hải.
Có mặt tại khu vực lòng hồ đã cạn trơ đáy chúng tôi cảm nhận được không khí khẩn trương tìm nước của nhiều bà con nông dân. Anh Nguyễn Kỳ Đường (thôn Mỹ Tường 2, xã Nhơn Hải) đang trồng 2 sào nho và 3 sào hành bộc bạch: Gia đình tôi đã đầu tư khoan 1 lỗ giếng khoan trong lòng hồ Ông Kinh, cách bờ hồ khoảng 450m, phải khoan sâu xuống lòng đất đến 34m mới có nước. Đâu chỉ có vậy, anh còn phải đặt ống bơm chuyền với chiều dài trên 600m nữa mới đến đất sản xuất. Tổng chi phí đầu tư trên 40 triệu đồng, trong đó riêng chi phí cho khoan giếng đã chiếm gần 50% chi phí. Anh cho biết thêm, gia đình đã vay ngân hàng 20 triệu đồng để đầu tư tìm nguồn nước tưới cho cây trồng. May là khoan trúng mạch nước, nếu không xem như xem như “mang nợ vào thân”. Thực tế đã có một số hộ “bị” rồi!.
Người dân đang tìm nguồn nước trong lòng hồ Ông Kinh.
Ông Trần Hùng (thôn Mỹ Tường 1, xã Nhơn Hải, Ninh Hải) chỉ vào chiếc máy đang khoan với tiếng nổ ầm ì thổ lộ: Để tìm nguồn nước cứu 3 sào nho, gia đình đã đầu tư 18 triệu đồng đào 3 cái ao ở con suối cách rẫy 20 m nhưng không có nước, coi như “lỗ” vốn. Nghe tin nhiều bà con nông dân khoan giếng khoan có nước nên vay tiếp 20 triệu đồng và “bắt chước” làm theo. Sau 2 ngày ròng rã tìm nguồn nước mạch, phải khoan sâu 28m mới thấy nguồn nước ngầm, mừng chẳng khác nào bắt được “vàng” vậy. …
Chuyên nông dân chủ động đầu tư chống hạn cho cây trồng mà không thụ động chờ hổ trợ của Nhà nước là điều rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm ở đây chính là thiếu sự hổ trợ cần thiết của cơ quan chuyên môn trong việc “định vị” nguồn nước ngầm cho bà con. Theo tìm hiểu của chúng tôi, việc khoan giếng này chủ yếu mang tính “cầu may”, người khoan trúng mạch nước thì mừng, ngước lại có người khoan rất sâu nhưng vẫn không “thấy” nước, tốn chi phí rất cao. Đồng chí Nguyễn Văn Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải cho biết: Tổng số giếng khoan hiện có trên địa bàn xã đã trên 500 cái nhưng đa số không có nước, gây thiệt hại bình quân từ 10-20 triệu đồng/giếng khoan. Theo thống kê, mỗi hộ khoan ít nhất 2 lỗ giếng nhưng tỷ lệ có nước chỉ đạt khoảng 30-40%. Trước tình hình trên, địa phương đã kiến nghị UBND huyện đề nghị huyện và các sở, ngành liên quan khảo sát nguồn nước ngầm nhằm giúp bà con “định vị” chính xác khi khoan giếng khoan để giảm thiểu những thiệt hại không đáng có.
Để làm rõ hơn vấn đề, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với đồng chí Huỳnh Thanh, Trưởng phòng Tài nguyên nước, Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và được biết: Việc tìm kiếm nguồn nước dưới đất nhằm phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho Nhân dân không đơn giản, nếu làm không tốt sẽ gây lãng phí cho người dân. Trước hết, để đảm bảo có nguồn nước, đặc biệt là khai thác nguồn nước dưới đất để phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho bà con nông dân, thì các địa phương cần nắm chắc tình hình, khu vực nào thiếu nước, cần khoan giếng ở vị trí nào thì liên hệ với Sở Tài nguyên và Môi trường để được tư vấn về mặt chuyên môn; nếu khu vực đó không có nước hoặc nước bị nhiễm mặn thì ngành sẽ khuyến cáo để người dân biết, không tiến hành đào ao hay khoan giếng, tránh tốn chi phí đầu tư của bà con, đồng thời sử dụng nguồn nước dưới đất một cách hiệu quả nhất...
Hóa ra lâu nay giữa chính quyền địa phương với cơ quan chuyên môn chưa có “thông tin’ về nhau nên thiếu sự phối hợp cần thiết để tiếp sức giúp người dân chống hạn. Mong rằng thực tế này cần nhanh chóng khắc phục để tránh những tổn thất từ sự “rủi may” khi khoan giếng không riêng gì khu vực Hồ Ông Kinh ở Ninh Hải mà nhiều địa phương khác trong tỉnh.
Mai Dũng