Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, đã có hàng nghìn người con của Ninh Thuận anh dũng hy sinh, trong số đó có không ít người còn đang nằm lại trên chiến trường xưa, để lại những day dứt khôn nguôi trong lòng người còn sống. Chiến tranh đã lùi xa gần 5 thập kỷ nhưng công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) đã trở thành nhiệm vụ thiêng liêng của cả hệ thống chính trị, đồng đội các anh vẫn miệt mài hành quân đến những nơi “rừng thiêng, nước độc” để tìm kiếm, cất bốc, đưa hài cốt các liệt sĩ về với đất mẹ yêu thương, góp phần xoa dịu đau thương, mất mát của gia đình liệt sĩ.
Nỗ lực trên hành trình đi tìm mộ liệt sĩ
Xuất phát từ sự tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, thời gian qua anh Ma Nhông Cảnh, hội viên Chi hội Cựu chiến binh (CCB) thôn Gia Rót, xã Ma Nới (Ninh Sơn) không quản ngại khó khăn tích cực tham gia phong trào “Vận động CCB cung cấp thông tin, đi tìm đồng đội”. Không giấu được cảm xúc mỗi lần tìm thấy những phần mộ của liệt sĩ đã ngã xuống trong nhiều thập kỷ qua, anh Ma Nhông Cảnh bày tỏ: Dù vượt đường xa đầy vất vả và gian lao, nhưng chúng tôi rất hạnh phúc mỗi khi tìm thấy được những người anh hùng, liệt sĩ không tiếc máu xương, hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Đây cũng là việc làm tôi có thể làm nhằm tri ân, an ủi, xoa dịu phần nào nỗi đau mất người thân do chiến tranh mang lại. Trên suốt hành trình đi tìm mộ liệt sĩ, từ năm 2014 đến nay, anh đã phối hợp với CCB xã tổ chức cấp phát trên 1.300 phiếu thu thập thông tin tìm kiếm quy tập HCLS, thu thập được 5 thông tin, qua xác minh có 4 thông tin chính xác. Riêng bản thân anh trực tiếp phối hợp với các đơn vị có liên quan, người cung cấp thông tin tiến hành khảo sát, lập bản đồ quy tập, dẫn đường và thực hiện cất bốc 4 mộ liệt sĩ về Nghĩa trang Liệt sĩ (NTLS) tỉnh Ninh Thuận.
Đơn vị chức năng tổ chức quy tập hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh. Ảnh: M.D
Bằng tình cảm, trách nhiệm của mình, những năm qua các cấp Hội CCB từ tỉnh đến cơ sở đã tích cực tham gia phong trào “Vận động CCB cung cấp thông tin, đi tìm đồng đội” theo Chương trình phối hợp giữa Trung ương Hội CCB với Ban Chỉ đạo quốc gia 515 về phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin, tìm kiếm, quy tập HCLS. Từ năm 2019 đến nay, Hội CCB tỉnh phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tham mưu Ban Chỉ đạo 515 tỉnh ban hành các kế hoạch khảo sát, xác minh, tìm kiếm, quy tập HCLS; chủ động xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động CCB, người dân cung cấp thông tin phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Hiện nay toàn tỉnh đang quản lý 4.432 hồ sơ liệt sĩ, đã tìm kiếm quy tập 2.627 hài cốt liệt sĩ đưa về quản lý tại các NTLS của tỉnh, NTLS tỉnh Bình Thuận và bàn giao cho gia đình quản lý...
Thầm lặng “canh giấc ngủ” cho liệt sĩ
Hơn 10 năm gắn bó với công việc chăm sóc các phần mộ ở NTLS, ông Đỗ Thành Phụng thuộc lòng từng tên liệt sĩ, quê quán, mộ phần nằm ở vị trí hàng nào, lối nào. Ngoài việc hướng dẫn thân nhân liệt sĩ thăm viếng, thắp hương, công việc hằng ngày của ông Phụng là làm cỏ, vệ sinh từng ngôi mộ, thu gom rác, trồng và chăm sóc các hàng cây cảnh xung quanh nghĩa trang, làm đẹp cho NTLS, chăm lo mộ phần các liệt sĩ... Với những ngôi mộ chưa rõ họ tên, ông xem như người thân của gia đình, chăm sóc một cách chu đáo để các liệt sĩ được an ủi khi người thân chưa tìm thấy. Dẫn chúng tôi đến thắp hương tại phần mộ liệt sĩ, ông Phụng cẩn thận chỉnh sửa ngay ngắn lại lọ hoa trên phần mộ và nhặt từng chiếc lá xung quanh mộ. Ông Đỗ Thành Phụng chia sẻ: Các anh hùng, liệt sĩ không tiếc máu xương, hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, thế nên, việc sớm hôm chăm sóc các phần mộ là niềm vinh dự của tôi để tỏ lòng biết ơn các anh. Cùng chung ý nghĩ ấy nên mỗi nhân viên quản trang ở đây đều nỗ lực làm tròn trách nhiệm chăm sóc khói hương nơi các anh hùng liệt sĩ yên giấc nghìn thu. Phụ trách việc tưới cây xanh ở NTLS tỉnh gần 10 năm qua, chị Nguyễn Thị Nhiên vẫn tận tâm, tận lực chăm sóc cây xanh, hoa, phần mộ liệt sĩ với lòng tri ân, “Chúng tôi luôn thầm nghĩ, những người có điều kiện thì đóng góp vật chất để nâng cấp, sửa chữa NTLS, chăm sóc, phụng dưỡng người có công, mình không có điều kiện vật chất thì làm bằng cả trái tim, lòng nhiệt huyết. Được chăm sóc cây xanh, giúp “nhà” của những liệt sĩ được sạch sẽ, tươm tất để thân nhân liệt sĩ được “mát lòng” khi đến viếng, với tôi đó đã là niềm vui lớn lao”.
Ông Đỗ Thành Phụng lau dọn từng bia mộ ở Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh. Ảnh: Mỹ Dung
Để canh giữ “giấc ngủ” cho các anh hùng liệt sĩ, đội công nhân chia từng nhóm nhỏ, tùy theo nhiệm vụ được phân công cần mẫn chăm sóc, dọn dẹp bảo vệ từng ngôi mộ. Có nhóm đang nhổ cỏ, tưới cây, cắt tỉa cây xanh; có nhóm đang lau chùi, rút chân nhang, thay hoa mới trên từng bia mộ; có nhóm tiếp đón, hướng dẫn các đoàn khách, thân nhân liệt sĩ khi họ đến đây thăm viếng... Cứ như vậy, ngày này qua ngày khác, không kể nắng mưa, những người quản trang đều cần mẫn, tận tụy với công việc của mình. Hằng năm, vào các dịp lễ, tết, đặc biệt ngày 27/7, Ban quản trang tích cực dọn vệ sinh, chỉnh trang, tô lại mộ bia, trồng thêm cây xanh tạo cảnh quan khuôn viên nghĩa trang sạch, đẹp hơn ngày thường để đón các gia đình liệt sĩ, tổ chức, cá nhân đến viếng. Lặng lẽ giữa đời thường, những người quản trang vẫn luôn âm thầm canh “giấc ngủ” bình yên cho các vong linh liệt sĩ như một cách tri ân những người con ưu tú của non sông đã ngã xuống vì nền độc lập dân tộc. Anh Nguyễn Bảo Anh, phụ trách Phòng Công tác người có công, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh cho biết: NTLS tỉnh hiện là nơi an nghỉ của 1.166 anh hùng liệt sĩ đã hy sinh xương máu cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Công việc thường ngày của các quản trang là dọn vệ sinh, nhổ cỏ, tưới nước, cắt, tỉa cây xanh, chăm sóc bia mộ, bảo vệ an ninh trật tự... Nghe qua, tưởng chừng công việc khá nhẹ nhàng nhưng nếu không có sự tỉ mỉ, chân thành thì khó có thể gắn bó lâu dài. Nhờ họ, các phần mộ được chăm sóc, nhang khói chu đáo, tươm tất hơn.
Trong những ngày tháng Bảy lịch sử, tháng có nhiều sắc hoa, sắc hương nở nộ tươi thắm trong cái nắng chói chang mùa hè, cùng với cả nước, cán bộ và nhân dân Ninh Thuận đang hướng về kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ với hàng trăm việc làm, hành động nghĩa tình tri ân. Trong đó, có những người làm công tác quản trang, những CCB vẫn luôn âm thầm, tận tâm với phần việc mình đang đảm nhận, góp phần lan tỏa đạo lý “uống nước nhớ nguồn”.
Mỹ Dung - Lê Thi
-------------------------------------------
Bài 2: Lan tỏa đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”