Mẹ tôi học được bà nội cách tính mùa rất hay. Ấy là cứ thấy gió thổi ngoài hiên có mùi hương phấn ngô, mùi của trái bàng già, của khói rạ rơm thì mùa đông đã đến. Còn khi nào thấy quấn quyện trong gió mùi của những xe lá dong bánh tẻ đi qua nhà từ đêm trước, của những chậu cúc vàng lác đác người bày bán xa xôi thì có nghĩa mùa xuân đã dập dìu khắp chốn. Không vội vã nhưng chẳng hề đủng đỉnh, ai cũng có riêng mình một vài ý định thu vén cho mùa tết. Đàn bà lo từ xó nhà góc bếp sao cho đủ cho đầy. Đàn ông lo từ mái hiên đổ ra, sao cho bao công to việc lớn trong nhà đều xong xuôi, êm thấm. Bữa cơm nào cũng vậy, cả gia đình đều tôi trải chiếu ngồi quây quần trong gian giữa, bà bảo mấy đứa cháu mở toang cửa lớn để cùng nhau nghe xôn xao gió tết đang về…
Mẹ bắt đầu ra vườn đào gừng, chọn những củ già nhất ngồi cạo vỏ. Vị gừng cay nồng cả nhà, tưởng chừng như sau nhiều ngày tết khi giở từng trang sách ra vẫn còn đọng lại hương gừng. Bà bảo khi lột hành hay cạo gừng đều phải ngồi ra chỗ thoáng, để gió thổi bớt cay. Nhưng năm nào cũng vậy, mắt bà đỏ nhòe mỗi khi cạo gừng làm mứt. Bà vờ bảo “gừng năm nay già quá”, nhưng chúng tôi đều hiểu bà đang rất nhớ thương ông. Những cái tết xa xôi nào đó trong đời, giữa nắng trời xuân sắc hai ông bà đã từng lụi cụi làm đủ loại mứt cho con cháu. Mứt dừa vị dứa cho bác cả, vị trà xanh cho cô út, mứt cà rốt cho bố tôi và bao giờ cũng có vài lạng mứt gừng để bà dùng dần cho dịu bớt những cơn ho. Ông về với tổ tiên đã được ba năm, vậy mà mỗi khi nghe gió động ngoài vườn bà vẫn giật mình thảng thốt…
Bố tôi là người đàn ông duy nhất trong nhà, trên đôi vai vạm vỡ ấy là bao nhiêu tình thương và trách nhiệm. Dịp cuối năm bố chạy đôn chạy đáo lo cho sạp hàng bán bánh kẹo thuê trên chợ thị xã. Có năm bố còn bán thêm hoa tươi, cây cảnh hoặc buôn rượu tết thì quãng thời gian bố ở nhà chắc chỉ vẻn vẹn có mấy tiếng tối muộn mà thôi. Nhưng dù bận rộn thế nào bố cũng không bao giờ quên việc sơn sửa lại nhà cửa, quét vôi tươi mới hàng rào. Bố làm công việc ấy rất tỉ mẩn và đầy hào hứng. Nên tết năm nào toàn bộ ngôi nhà cũng như được khoác một chiếc áo mới tinh tươm. Nắng nhảy nhót vui đùa bên những bức tường vàng, mang theo trong làn gió mùi vôi vữa còn chưa kịp khô tay. Thị trấn nhỏ nhà ai cũng mới…
Tôi lớn dần, đưa tiễn tuổi thanh xuân qua từng mùa tết. Vì nhớ nhung mà cần mẫn nhặt nhạnh lại biết bao nhiêu kí ức. Hôm nay đứng giữa thành phố xa xôi, tôi học bà thói quen cảm nhận mùa xuân bằng cách hít gió trời. Dù không phải gió ở vùng trời nào cũng mang hương vị giống nhau nhưng tiếng lòng xôn xao thì dường như vẫn rất gần gũi và ấm áp. Ước gì trong túi áo mùa xuân luôn có vị mứt gừng…
Huyền Trang