Vụ đông - xuân 2022-2023 là vụ chính trong năm, sản xuất đang diễn ra trong điều kiện thời tiết thuận lợi, nguồn nước ở các hồ chứa dồi dào, đảm bảo đủ tưới cho cây trồng. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tính đến ngày 18/11, tổng dung tích 22 hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh tích được 298,06/414,29 triệu m3, đạt 71,9% dung tích thiết kế; lượng nước chứa tại hồ Đơn Dương 156,21/165 triệu m3, đạt 94,67% dung tích thiết kế, lưu lượng nước vào hồ là 27,80 m3/s và lưu lượng xả qua nhà máy là 25,97 m3/s. Căn cứ nguồn nước trữ tại các hồ chứa trên địa bàn tỉnh và hồ Đơn Dương đến thời điểm hiện tại thì cơ bản nguồn nước đảm bảo phục vụ sinh hoạt cho Nhân dân, nước uống cho gia súc và các ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh, nguồn nước cho cây trồng lâu năm, nguồn nước còn lại sẽ phục vụ sản xuất vụ đông - xuân 2022-2023 với tổng diện tích 27.000 ha; trong đó, lúa 17.363,7 ha, màu 9.636,3 ha. Căn cứ kết quả rà soát về diện tích chuyển đổi tại các địa phương, trên cơ sở đăng ký và thống nhất kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng vụ đông - xuân toàn tỉnh là 371 ha; trong đó, chuyển đổi đất lúa 152,7 ha, đất khác 218,3 ha.
Nông dân huyện Bác Ái chăm sóc cây mì. Ảnh: Phan Thanh
Quan điểm chỉ đạo của tỉnh trong sản xuất vụ đông - xuân 2022-2023 và những vụ tiếp theo là tiếp tục theo dõi diễn biến tình hình thời tiết, đặc biệt là lượng nước được tích trữ tại các hồ chứa trên địa bàn tỉnh và hồ Đơn Dương để chủ động có phương án sản xuất linh hoạt, hiệu quả, tổ chức điều tiết nước hợp lý, tiết kiệm, phù hợp sản xuất cụ thể từng xứ đồng; ứng phó với việc sản xuất lệch vụ, thích ứng với biến đổi khí hậu; thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ giải pháp cơ cấu lại ngành Nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và xây dựng nông thôn. Phát triển sản xuất cây trồng theo hướng an toàn thực phẩm, tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững nhằm nâng cao thu nhập của nông dân; ứng dụng công nghệ cao, thông minh và hình thành các vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, hiệu quả cao theo chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm; sản xuất nông nghiệp gắn với phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Tuyên truyền nhân dân tổ chức sản xuất đảm bảo đúng tiến độ, lịch thời vụ. Đối với vụ đông - xuân 2022-2023 xuống giống từ ngày 5 đến 31/12, chậm nhất không quá ngày 5/1/2023. Riêng đối với các địa phương trên địa bàn huyện Thuận Nam hưởng lợi từ nguồn nước của các hồ chứa Tân Giang, Sông Biêu, Bầu Ngứ, Suối Lớn, CK7, Núi Một và một số xã thuộc huyện Ninh Phước sử dụng nước của hồ Tân Giang thời gian gieo sạ sớm hơn so với lịch thời vụ 10-15 ngày.
Để sản xuất đạt hiệu quả, UBND tỉnh chỉ đạo Sở NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, vận động bà con nông dân xuống giống đúng thời vụ; đồng thời, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng đạt chỉ tiêu năm 2023. Đối với giống lúa, khuyến cáo sử dụng giống lúa cấp xác nhận, áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến như kỹ thuật “1 phải, 5 giảm”, “3 giảm, 3 tăng”; ưu tiên lựa chọn các giống ngắn ngày, giống có chất lượng; quản lý và điều tiết nước tiết kiệm, hiệu quả tùy vào giai đoạn sinh trưởng phát triển của cây. Áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp IPM, dự tính dự báo sâu bệnh kịp thời; sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”. Đối với hoa màu, xây dựng kế hoạch sản xuất linh hoạt, xem xét điều chỉnh cơ cấu giống rau, củ, quả có thời gian bảo quản kéo dài, phù hợp thị trường, đảm bảo nhu cầu tiêu thụ rau tại địa phương, cung ứng ngoài tỉnh, chú trọng biện pháp luân canh mùa vụ, thiết kế hệ thống tưới hợp lý, quản lý dịch hại và bón phân cân đối. Trên đất chuyển đổi trồng lúa sang trồng màu cần chú trọng hệ thống tưới, tiêu nội đồng, không để úng cục bộ.
Thực hiện chỉ đạo của Sở NN&PTNT, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang phối hợp với các địa phương triển khai kế hoạch sản xuất cánh đồng lớn đạt kết quả tốt, đảm bảo đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Hướng dẫn nông dân áp dụng kịp thời các biện pháp “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”,... nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất lúa. Trung tâm Khuyến nông tỉnh chủ động phối hợp hỗ trợ tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trong chuyển đổi vụ đông - xuân 2022 - 2023 đạt chỉ tiêu được giao trong năm. Xây dựng, nhân rộng mô hình, tiến bộ kỹ thuật về giống và công nghệ, thiết bị phù hợp để hỗ trợ nông dân sản xuất hiệu quả.
Cùng với đó, nhiều giải pháp tiết kiệm nguồn nước cũng được triển khai. Mặc dù nguồn nước đảm bảo cho sản xuất, nhưng Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh vẫn chủ động triển khai nhiều biện pháp để sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả ngay từ đầu vụ, đảm bảo đủ nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp cả năm 2023. Đơn vị đề nghị Sở NN&PTNT chủ động làm việc với Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim- Hàm Thuận - Đa Mi để thống nhất lưu lượng chạy máy phát điện đảm bảo cấp nước cho vùng hạ du trên địa bàn tỉnh. Phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 7 điều tiết nước hồ Sông Cái hợp lý, hiệu quả đảm bảo nguồn nước cấp cho khu tưới đập dâng Tân Mỹ và hệ thống Nha Trinh - Lâm Cấm, tiếp nước cho khu tưới hồ Cho Mo, hồ Thành Sơn và vùng cuối kênh Bắc. Công ty tiếp tục phối hợp với các địa phương duy trì, củng cố các tổ hợp tác dùng nước (PIM) để chủ động điều tiết tưới luân phiên, tiết kiệm theo phương pháp “nông lộ phơi” nhằm tiết kiệm tối đa nguồn nước.
Năm 2023, ngành Nông nghiệp hướng tới mục tiêu tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp cơ cấu lại ngành theo hướng bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu. Tiếp tục nhân rộng các mô hình sản xuất có hiệu quả, nâng cao hàm lượng khoa học, công nghệ trong quá trình sản xuất; chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng bền vững, hiệu quả kinh tế cao, tiết kiệm nước. Với việc sản xuất vụ đông - xuân 2022-2023 khởi đầu suôn sẻ đã củng cố thêm niềm tin thắng lợi cho vụ này và những vụ tiếp theo
Anh Tùng