Hiện nay trên địa bàn tỉnh đang triển khai nhiều dự án đầu tư, do đó khối lượng công việc về xác định giá đất cụ thể phục vụ công tác bồi thường, GPMB là rất lớn. Từ đầu năm 2022 đến nay các huyện, thành phố và Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh đã có 132 tờ trình đề nghị thẩm định phương án hệ số điều chỉnh giá đất để xác định giá đất cụ thể tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện các công trình, dự án. Đến nay UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt hệ số điều chỉnh giá đất cho 50 công trình, dự án. Bên cạnh đó, tỉnh đang triển khai xác định giá đất cụ thể phục vụ việc đấu giá quyền sử dụng đất, tỉnh thu tiền giao đất, tiền thuê đất đối với 28 dự án. Tuy nhiên hiện chỉ có 11 dự án đã hoàn thành công tác định giá đất và có quyết định phê duyệt giá đất cụ thể. Cá biệt có một số dự án đã triển khai trong thời gian dài, thay nhiều đơn vị tư vấn định giá đất nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, nguyên nhân chậm ban hành giá đất cụ thể một phần do UBND các huyện và Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh chưa thực hiện tốt việc kiểm tra, rà soát kỹ hồ sơ do các đơn vị tư vấn định giá đất thực hiện, nên hồ sơ trình thẩm định phương án giá đất còn nhiều thiếu sót, phải chuyển trả nhiều dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện thẩm định. Những sai sót chủ yếu khi trình thẩm định, đó là thu thập thông tin tài sản so sánh chưa chính xác và thiếu thông tin; dữ liệu không thống nhất, chưa xác định rõ vị trí, loại đất cần định giá; xác định giá đất nông nghiệp chưa đúng; cơ sở pháp lý không rõ ràng, thiếu thuyết phục; chưa đánh giá tác động về kinh tế - xã hội của các phương án giá đất. Mặt khác, công tác thuê tư vấn định giá đất gặp nhiều khó khăn do trên địa bàn tỉnh số lượng tư vấn có chức năng định giá đất không nhiều. Chủ yếu là đơn vị tư vấn định giá ở các địa phương khác tới như: Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, nên chi phí ăn ở, đi lại trong quá trình tác nghiệp gặp nhiều khó khăn, tốn kém trong khi đó phí thực hiện hợp đồng định giá đất lại không cao, dẫn đến một số đơn vị không mặn mà với các hợp đồng định giá đất trên địa bản tỉnh, đặc biệt là các dự án nhỏ lẻ. Địa phương chưa có giải pháp để thu hút các đơn vị tư vấn giá đất quan tâm mở chi nhánh trên địa bàn tỉnh, chưa đánh giá được năng lực của các đơn vị tư vấn, dẫn đến nhiều trường hợp phải chấm dứt hợp đồng để chọn đơn vị tư vấn mới (Dự án khu đô thị mới Đông Bắc, K2 chọn đến 4 đơn vị tư vấn nhưng vẫn chưa hoàn thành).
Trong khi đó, đơn vị tư vấn và các địa phương đều cho rằng cơ sở dữ liệu về giá đất thị trường trên địa bàn tỉnh rất ít nên việc xác định giá đất cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Thực tế cho thấy, việc định giá đất cụ thể tùy từng nhiệm vụ thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hay bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất mà kết quả định giá khác nhau và có sự chênh lệch giá tương đối lớn. Kết quả giá đất cụ thể làm cơ sở bồi thường khi thu hồi đất thường thấp nên người dân không hài lòng, ảnh hưởng đến công tác GPMB, nhất là các dự án khu dân cư. Kết quả giá đất cụ thể làm giá khởi điểm thường cao nên không có người đăng ký tham gia, việc tổ chức đấu giá phải thực hiện nhiều lần. Mặt khác, do việc hạn chế về nguồn thông tin giá đất giao dịch trên thị trường nên khó khăn trong việc áp dụng nhiều phương pháp định giá cho một khu vực cần định giá cụ thể. Kinh phí định giá đất chỉ trả cho đơn vị tư vấn chưa kịp thời, phải đợi đến khi ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường mới có kinh phí để chỉ trả.
Ông Lê Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Để thực hiện tốt công tác định giá đất, thẩm định giá đất trong thời gian tới kiến nghị trung ương sửa đổi các quy định của pháp luật về định giá đất, nhằm thống nhất quản lý, chính sách thu tiền sử dụng đất, tư vấn định giá đất; hoàn thiện các phương pháp về xác định giá đất, thống nhất các quy định của pháp luật. Nghiên cứu, sửa đổi các phương pháp xác định giá đất cụ thể để đảm bảo ra kết quả phù hợp với giá thị trường; tạo các kênh thông tin tin cậy, đáp ứng được nhu cầu thực tiễn phản ánh kịp thời các biến động của giá đất, hướng tới hoàn thiện hệ thống giá đất.
Đối với các cơ quan tham mưu xây dựng giá đất cần xây dựng kế hoạch định giá đất hằng năm chi tiết, đảm bảo đáp ứng nhu cầu, kinh phí và tiến độ thực hiện các dự án. Cung cấp đầy đủ hồ sơ, thông tin liên quan đến việc định giá cho đơn vị tư vấn, đảm bảo triển khai kịp thời việc định giá. Tập trung rà soát, đôn đốc các đơn vị tư vấn khẩn trương thực hiện hoàn thành các hợp đồng đã được ký kết, đặc biệt là các dự án lớn, dự án trọng điểm. Lựa chọn những đơn vị tư vấn có năng lực trong thực hiện công tác định giá đất; nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, công chức tham mưu làm công tác định giá đất, đáp ứng tốt nhu cầu công việc. Đối với các dự án đang định giá đất còn tồn tại cần rà soát, sớm hoàn thiện hồ sơ theo quy định để trình cấp thẩm quyền thẩm định, đảm bảo giải quyết hết tồn tại về định giá đất tại các dự án trong năm 2022.
Anh Tuấn