Ông Võ Kệ: Nghệ nhân ưu tú làng Bình Quý

Chúng tôi có dịp tham dự Lễ vinh danh Nghệ nhân ưu tú (NNUT) do UBND thị trấn Phước Dân (Ninh Phước) tổ chức tại nhà riêng ông Võ Kệ (ảnh) ở làng Bình Quý. Ông Võ Kệ được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NNUT vì đã có cống hiến xuất sắc trong gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Đây là niềm vinh dự của nghệ nhân Võ Kệ và công chúng yêu thích bộ môn đờn ca tài tử (ĐCTT) ở huyện Ninh Phước.

Khoảng sân trước nhà ông Võ Kệ trở thành sân lễ vinh danh NNUT kết hợp điểm hẹn ĐCTT của người dân địa phương diễn ra vào đêm 30/10 vừa qua. Đại diện cấp ủy và chính quyền địa phương tặng hoa chúc mừng và trao giấy khen ghi nhận công lao đóng góp cho sân khấu cải lương và nghệ thuật ĐCTT của NNUT Võ Kệ. Với cây đàn ghi ta phím lõm, nghệ nhân Võ Kệ cùng các thành viên Câu lạc bộ (CLB) ĐCTT làng Bình Quý hòa đờn, hòa ca trong niềm phấn khởi của bà con trong thôn. Đây là lần đầu tiên nghệ thuật đờn ca truyền thống của người dân địa phương có ông Võ Kệ được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý. Tiếng đàn điêu luyện của NNUT Võ Kệ khi lên ú líu, lúc xuống hò xang trong thang âm ngũ cung làm xao xuyến lòng người. Tiếng đàn, lời ca với những làn điệu quen thuộc như: Lý con sáo, Trăng thu dạ khúc, Bình bát chấn, Ngũ đối hạ, Đảo ngũ cung, Phụng hoàng... hòa nhịp làm cho buổi lễ trở thành buổi sinh hoạt ĐCTT thu hút đông đảo cán bộ, công chúng làng Bình Quý đến nghe.

Trong không gian của gia đình NNUT Võ Kệ trưng bày nhiều loại nhạc cụ dân tộc qua nhiều năm sử dụng cần đàn lên nước bóng loáng như đàn ghi ta phím lõm, đàn nhị, đàn độc huyền, đàn sến. Ông cũng là nghệ nhân chế tác đàn độc huyền được giới chơi nhạc tài tử yêu thích. Người nhạc công hồn hậu có ngón đàn ghi ta phím lõm “ngọt lừ” trở thành hình ảnh thân thuộc của người dân địa phương trong các dịp văn nghệ chào mừng các sự kiện chính trị, văn hóa, các ngày lễ lớn, các đám cúng đình làng Bình Quý. Ông tích cực vận động thành lập giữ vững hoạt động CLB ĐCTT làng Bình Quý, góp phần cùng Ninh Thuận là một trong 21 tỉnh, thành phố được được UNESCO vinh danh Nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Trao đổi với NNUT Võ Kệ, chúng tôi được biết từ khi 13-14 tuổi, ông “bén duyên” bởi các ông thầy đơn ca sáo thổi từ Láng Don (Văn Sơn) lên Bình Quý biểu diễn nhạc lễ hiếu hỉ rồi yêu thích gắn bó với bộ môn ĐCTT trong hơn 60 năm qua. Khởi nghiệp học đờn cò nhạc lễ của nghệ nhân Tám Du rồi học đờn ghi ta phím lõm của nghệ nhân Ba Tâm ở Bình Quý. Trong các buổi sinh hoạt CLB ĐCTT làng Bình Quý, ông luôn thủ cây ghi ta phím lõm và gõ song loan giữ nhịp cho các giọng ca làng Bình Quý có gần 20 thành viên là tài tử đàn và tài tử ca sinh hoạt định kỳ vào ngày 15 và 30 hằng tháng. Nghệ nhân Võ Kệ truyền nghề ĐCTT cho các con trai, con gái và các cháu nội ngoại. Trong đó, có hai người con trai là Võ Đức Giả và Võ Đức Chung sử dụng thành thạo nhiều loại nhạc cụ ĐCTT. Vào những dịp đón mừng năm mới, tại sân nhà ông diễn ra chương trình ĐCTT của gia đình “tam đại đồng đường”. Ông bình chọn những giọng ca “vàng” để trao thưởng động viên phong trào biểu diễn ĐCTT trong con cháu tộc họ.

Đồng chí Đàng Sinh Ái Chi, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Phước Dân ghi nhận: Ông Võ Kệ là người cao tuổi uy tín, gia đình văn hóa xuất sắc tiêu biểu, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc ở địa bàn khu dân cư Bình Quý. Chính quyền địa phương tổ chức lễ vinh danh nhằm biểu dương NNUT Võ Kệ đã có cống hiến xuất sắc trong giữ gìn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.