Ngày 25/10, đồng bào Chăm làng Bàu Trúc phấn khởi tổ chức giỗ tổ nghề gốm tại đền Pôklong Chanh. Giỗ tổ nghề gốm được tiến hành sau Lễ hội Katê, đây là dịp người dân làng nghề tưởng nhớ công ơn của tổ dạy dân làng làm gốm, bảo đảm cuộc sống gia đình no ấm. Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Làng Bàu Trúc (tiếng Chăm gọi là Palei Hamu Craok), thuộc địa bàn thị trấn Phước Dân (Ninh Phước). Toàn làng hiện có 1.110 hộ, với 4.893 nhân khẩu gắn bó với nghề gốm truyền thống. Theo lưu truyền của cư dân địa phương, ông Poklong Chanh cùng vợ là bà Nai Lank Mưh dạy cho phụ nữ làm gốm từ xưa được gìn giữ phát triển bền vững đến ngày nay. Nguyên liệu làm gốm là đất sét lấy từ cánh đồng Bàu Trúc đưa về đập nhỏ, đào hố ủ qua một đêm với lượng nước vừa phải. Phụ nữ Chăm chế tác gốm hoàn toàn bằng tay, không dùng bàn xoay như những nơi khác. Họ đi vòng quanh bệ gốm để chế tác sản phẩm đất nung cho ra sắc màu độc đáo. Các nghệ nhân làng gốm Bàu Trúc có thể làm hàng trăm loại sản phẩm gốm theo nhu cầu thị trường, từ gốm mỹ nghệ như tượng nữ thần Apsara, tháp Chăm, phù điêu trang trí nội thất, bình nước phong thủy đến các vật dụng gốm cần thiết cho đời sống thường ngày của cư dân phương Nam như ấm đất, khuôn đổ bánh căn, bánh xèo, lu đựng nước, nồi đất, lò đun than củi. Làng gốm Bàu Trúc thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, mua sắm sản phẩm làm quà lưu niệm.
Nghi thức mặc trang phục cho vợ chồng tổ nghề gốm Pôklong Chanh.
Từ sáng sớm, dân làng nô nức đưa vật phẩm gồm bánh trái, hoa quả, trầu cau ra đền giỗ tổ Pôklong Chanh trên vùng đất Xóm Cũ, cách làng Bàu Trúc khoảng 2 km về hướng Tây - Bắc. Nhà nước hỗ trợ và nhân dân địa phương đóng góp trên 1 tỷ đồng xây dựng đền thờ mới khang trang phục vụ nhu cầu phụng thờ tổ nghề gốm Chăm. Phong tục cúng tổ nghề gốm do ông Kà thành, bà bóng, ông thủ đền đảm nhận trước sự chứng kiến của các vị chức sắc Bàlamôn. Bà bóng và ông thủ đền lo việc tắm tượng, mặc y phục cho tượng thờ. Ông Kà thành vừa đàn Kanhi, vừa hát ngợi ca công đức tổ nghề và cầu mong xóm làng bình an, may mắn, thịnh vượng. Dân làng bày vật phẩm cúng kính cầu mong nghề gốm phát triển bền vững, gia đình hạnh phúc...
Ông Ngụy Ngọc Đỗ, Trưởng Ban phong tục làng Bàu Trúc phấn khởi cho biết: Bà con tổ chức giỗ tổ nghề gốm đầm ấm, vui tươi, tưởng nhớ công lao to lớn của tiền nhân dạy dân làng làm gốm. Trong dịp này, chúng tôi tổ chức khánh thành nhà làng được bà con đóng góp kinh phí xây dựng, phục vụ nhu cầu sinh hoạt của các vị chức sắc, chức việc và người dân địa phương. Ban phong tục làng Bàu Trúc động viên bà con đoàn kết thi đua làm nhiều sản phẩm đẹp, bền, tốt đáp ứng nhu cầu thị trường. Phát triển làng nghề gốm thịnh vượng, tích cực góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.
Sơn Ngọc