Đến với các xã Phước Hữu, An Hải, thị trấn Phước Dân, chúng tôi gặp bà con nông dân ra đồng thu hoạch lúa đông-xuân sớm. Mọi người đều mang khẩu trang để vừa tránh bụi, vừa chủ động phòng, chống dịch COVID- 19. Chị Quảng Thị Kim Hương phấn khởi cho biết, gia đình chị thu hoạch 4 sào lúa đông- xuân, năng suất ước đạt 7,5 tạ/sào. Thương lái thu mua lúa khô tại sân với giá 6.000 đồng/kg, trừ hết chi phí đầu tư, chị Hương lãi trên 2,5 triệu đồng/sào.
Nông dân thôn Tuấn Tú xã An Hải (Ninh Phước) thu hoạch lúa vụ đông - xuân 2019- 2020 .
Ông Đàng Chí Quyết, Trưởng Ban quản lý khu phố Bàu Trúc cho biết: Khu phố hiện có 589 hộ, với 2.945 nhân khẩu. Đời sống người dân dựa vào nguồn thu nhập từ 197 ha ruộng lúa chủ động tưới từ kênh Nam và nghề làm gốm truyền thống. Vụ đông-xuân năm nay, Bàu Trúc có 100 ha lúa của 285 hộ tham gia thực hiện chương trình “cánh đồng lớn” được hỗ trợ một phần kinh phí mua lúa giống và thuốc phòng trừ sâu bệnh. Một số nông hộ ngừng canh tác vụ mùa 2019, bà con gieo lúa đông-xuân sớm nên cây lúa ít sâu bệnh hại đạt năng suất bình quân 7,5- 8 tấn/ha. Các nông hộ Bạch Văn Khánh, Đổng Thành Mạng, Đàng Phán, Bá Nghiệm…là những “kiện tướng” trong nghề trồng lúa ở Bàu Trúc. Tuy sản xuất gốm của làng nghề ngừng hoạt động do dịch COVID-19, nhưng đời sống bà con vẫn ổn định nhờ vụ lúa đông-xuân trúng mùa, được giá.
Đồng chí Nguyễn Hữu Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Phước cho biết: Vụ đông-xuân năm nay, toàn huyện xuống giống 4.288 ha lúa chủ động tưới từ nguồn nước kênh Nam, kênh Chàm thuộc hệ thống thủy lợi Nha Trinh. Trong đó có 1.979 ha lúa thực hiện mô hình cánh đồng lớn và 2.029 ha áp dụng biện pháp canh tác “1 phải, 5 giảm”. Một số nông hộ chủ động ngừng sản xuất vụ mùa 2019 với diện tích khoảng 200 ha chuyển sang sản xuất vụ đông -xuân sớm, bà con xuống giống vào trung tuần tháng 12- 2019 và thu hoạch vào đầu tháng 4-2020. Tính đến nay, nông dân thu hoạch lúa đông-xuân trà đầu với diện tích 650 ha, năng suất bình quân ước đạt gần 7 tấn/ha. Đối với các chân ruộng cày ải và không canh tác trong vụ mùa nên vụ đông-xuân năng suất đạt 7,5- 8 tấn/ha. Năm nay do ảnh hưởng thời tiết khô hạn kéo dài, quan điểm chỉ đạo của huyện Ninh Phước đối với vụ hè-thu 2020 là sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; chăm sóc, bảo vệ và hạn chế thấp nhất thiệt hại đối với cây trồng, vật nuôi”.
Nguồn nước các hồ chứa nước trên địa bàn huyện như Lanh Ra, Tà Ranh, Bàu Zôn đều cạn kiệt chỉ đủ cung cấp nước uống cho đàn gia súc. Nguồn nước phục vụ sản xuất của huyện Ninh Phước trong vụ hè-thu 2020 chủ yếu nhờ vào hồ Đơn Dương với mức nước hiện còn 80,7/165 triệu m3 thiết kế. Huyện Ninh Phước xây dựng và ban hành 3 phương án sản xuất vụ hè-thu 2020 thích ứng với thời tiết khô hạn được người dân đồng thuận thực hiện. Theo đó, phương án 1 nếu trong tháng 4- 2020, thời tiết mưa ít hoặc không mưa, hồ Đơn Dương còn chứa khoảng 70 triệu m3 nước thì huyện Ninh Phước duy trì sản xuất với diện tích 2.867 ha cây hàng năm, gồm có 555 ha lúa, 700 ha bắp, 1.158,7 ha cây rau đậu, 446,9 ha cỏ chăn nuôi và 1.194 ha cây lâu năm chủ lực gồm có 464,6 ha cây nho; 729,2 ha cây táo... Nếu hồ Đơn Dương chứa 90 triệu m3 nước thì huyện sẽ thực hiện phương án 2, xuống giống 4.017 ha cây hàng năm tăng hơn 1.150 ha so với phương án 1, chủ yếu là tăng diện tích lúa với 1.540 ha lúa và diện tích cây rau đậu 1.324,8 ha; giữ nguyên diện tích trồng cỏ và cây lâu năm chủ lực. Trong tháng 4-2020, nếu trên địa bàn tỉnh có mưa các hồ tích nước đạt 65% dung tích thiết kế và hồ Đơn Dương tích trên 120 triệu m3 nước thì huyện Ninh Phước xuống giống 8.358 ha cây trồng hàng năm. Trong đó có 5.374,5 ha lúa; 875 ha bắp; 1655 ha cây rau đậu; 446,5 ha cỏ; cây lâu năm chủ lực là 1.194 ha. Đồng thời thực hiện chuyển đổi, luân canh cây trồng trên đất lúa với diện tích 34 ha, bao gồm cây hàng năm 20 ha và cây lâu năm 14 ha. Tiếp tục thực hiện mô hình san phẳng đồng ruộng bằng laser với diện tích 19,05 ha, tập trung ở các xã Phước Hữu 10 ha; Phước Hậu 15 ha; Phước Thái 3 ha; Phước Dân 1,05 ha. Thời gian xuống giống cây trồng vụ hè thu tập trung từ 15-5 đến 31-5-2020.
Đồng chí Nguyễn Hữu Đức cho biết thêm, UBND huyện Ninh Phước chỉ đạo các phòng chuyên môn và UBND các xã, thị trấn thu hoạch nhanh vụ lúa đông-xuân và triển khai thực hiện tốt phương án sản xuất vụ hè-thu 2020. Hướng dẫn nông dân gieo trồng đúng lịch thời vụ, đúng các chủng loại giống theo hướng dẫn và thực hiện tốt các biện pháp canh tác ứng phó thời tiết khô hạn, bảo đảm đạt hiệu quả kinh tế cao. Tiếp tục mở các lớp tập huấn hướng dẫn kỹ thuật canh tác cây trồng, vật nuôi cho nông dân áp dụng hiệu quả vào thực tiễn sản xuất của địa phương. Chủ động phòng, chống tốt dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thời tiết khô hạn. Tăng cường liên kết bốn nhà đồng hành cùng bà con nông dân sản xuất đạt hiệu quả cao nhất trong vụ hè-thu 2020 và những năm tiếp theo.
Sơn Ngọc