(NTO) Chúng tôi đến thăm chị Đỗ Thị Gái nghỉ hưu tại phường Kinh Dinh. Người cán bộ chỉ huy đầu tiên của Đại đội 318 không cầm được nước mắt thương nhớ đồng đội. Chị cho biết, tiền thân của Đại đội 318 là đội vũ trang 308 được thành lập vào tháng 7- 1968 tại chiến khu Anh Dũng. Buổi đầu đơn vị chỉ có 9 chị em làm nhiệm vụ chiến đấu, phục vụ chiến đấu, binh vận trên địa bàn huyện Thuận Nam. Sau đó, đơn vị bổ sung quân số lên 22 người đều là con em nhân dân các xã Phước Dinh, Phước Diêm, Phước Dân, Phước Hữu. Các chị được cán bộ Tỉnh Đội trực tiếp hướng dẫn học tập chính trị và huấn luyện các khoa mục quân sự cơ bản phục vụ chiến trường.
Chị Đỗ Thị Gái, cán bộ chỉ huy đại đội nữ 318.
Ông Lê Văn Nhiễm, nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 610 cho biết, trong thời kỳ chống Mỹ, ở chiến trường Ninh Thuận đã từng có một đại đội nữ mang phiên hiệu 318. Đây là đội quân vũ trang “tóc dài” đầu tiên trong lịch sử quân sự của tỉnh ta. Tuy thời gian hoạt động của đơn vị chỉ hơn hai năm, nhưng các chị đã hăng say chiến đấu lập nhiều chiến công vang dội.
Sau khi hoàn thành chương trình huấn luyện, tháng 10-1968, đơn vị 308 xuất quân phối hợp Đội công tác Phước Diêm đánh tập kích đồn Lạc Nghiệp tiêu diệt 8 tên, làm tiêu hao sinh lực địch. Tháng 11-1968, đơn vị 308 phối hợp Đại đội 112 thuộc Huyện đội Thuận Nam đặt mìn đoạn đường từ Chung Mỹ đến Quốc lộ 1A làm hư hỏng 2 xe cơ giới, tiêu diệt 14 tên địch. Tất cả cán bộ, chiến sĩ đội quân “tóc dài” lúc bấy giờ đều ở độ tuổi mười tám đôi mươi.
Tháng 10- 1969, Tỉnh đội điều động đội nữ vũ trang huyện Thuận Bắc sáp nhập đơn vị 308 hợp thành Đại đội mang phiên hiệu 318, có 32 cán bộ, chiến sĩ. Đại đội 318 kề vai sát cánh cùng Tiểu đoàn 610 có mặt trên khắp chiến trường Ninh Thuận. Các chị tham gia nhiều trận đánh chống càn và tập kích làm tiêu hao sinh lực địch các đồn Thuận Hòa, Hòa Thủy, Hậu Sanh, Tuấn Tú, Thuận Hòa, Hữu Đức, Hậu Sanh, La Chữ... Hình ảnh đội quân “tóc dài” 318 dũng cảm “bám thắt lưng địch mà đánh” gây khiếp đảm cho quân thù. Đến cuối năm 1970 do yêu cầu của chiến trường, cấp trên điều động cán bộ, chiến sĩ Đại đội 318 đến nhận nhiệm vụ mới ở các đơn vị trên địa bàn tỉnh. Phiên hiệu Đại đội nữ 318 mà tiền thân là đội nữ vũ trang 308 hoạt động hơn hai năm. Đơn vị có 39 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia chiến đấu trong đội quân “tóc dài”. Đơn vị có bảy chị anh dũng hy sinh dâng hiến tuổi thanh xuân tươi đẹp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Chị Đỗ Thị Gái chia sẻ:”Đại đội nữ 318 đoàn kết yêu thương nhau như chị em ruột thịt. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, các chị trở về đời thường xây dựng gia đình. Phát huy truyền thống bộ đội Cụ Hồ, các chị nỗ lực làm ăn, bảo đảm cuộc sống no ấm, nuôi con ăn học thành đạt. Ban liên lạc 318 thường xuyên thăm hỏi, động viên chị em tích cực tham gia xây dựng quê hương Ninh Thuận ngày càng phát triển giàu đẹp”.
Phượng Vĩ