(NTO) Đang “ hăng hái” với những thông tin thời sự mới đăng trên báo, nào là đi tìm nguyên nhân cá chết hàng loạt trên biển ở Bắc Trung Bộ, với “nghi án” là do hệ thống xả thải từ dự án Formosa “cắm” xuống đáy biển Vũng Áng (Hà Tĩnh) làm ảnh hưởng đến thu nhập, việc làm, đời sống của không ít người dân vùng biển, đâu chỉ ở Hà Tĩnh mà còn ở các tỉnh lân cận đến tận cả Thừa Thiên Huế; nào là các nhà chuyên môn “phát hiện” sử dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi còn tác hại nhiều hơn là sử dụng chất tạo nạc; nào là … bỗng nhiên anh bạn tôi có vẻ “trầm” lại khi ông bạn cà phê cùng bàn cắc cớ hỏi: -Ủa, hôm nay sao lại rảnh rang ngồi tán chuyện ở đây. Mọi hôm rủ uống café ông đều thoái thác với lý do… xuống ruộng muối mà!. Tôi nghỉ làm gần tháng nay rồi!. Anh bạn tôi trả lời nhát gừng. -Sao vậy, đang mùa nắng gắt, làm ăn ngon lành…!. Tôi ngạc nhiên hỏi. Anh bạn tôi có vẻ không vui: - Ông hỏi chơi hay thật đó, muối rớt giá đã đành mà còn không bán được mới chết. Muối bây giờ…nhạt lắm ông ơi!. Anh bạn tôi ca thán.
Diêm dân xã Tri Hải (Ninh Hải) thu hoạch muối trải bạt. Ảnh: Sơn Ngọc
Hóa ra, nắng hạn gay gắt từ cuối năm 2014 đến nay đã làm cho những người sản xuất muối khá lao đao và không riêng gì ở tỉnh ta. Nắng nhiều tuy thuận lợi cho nghề muối nhưng khổ nỗi sản lượng càng lớn thì giá muối càng hạ và lượng tồn kho cũng “dày” thêm lên. Hiện nay giá rớt chỉ còn từ 150.000 đồng đến dưới 200.000 đồng/tấn muối đất và từ 450.000 đồng hoặc cao hơn một chút nếu làm muối trải bạt. Tất nhiên, là tùy chất lượng mà giá muối cao hay thấp.
Đó là anh bạn tôi cho biết thế.
-“ Đau” hơn là bán chậm thì phải tồn kho, thực ra có mấy chủ ruộng có kho lớn để chứa, hầu hết đều tiết kiệm để dành đất làm ruộng muối. Thế là không còn chỗ chứa muối…"ế", không đủ chi phí trả công nên đành ngưng sản xuất. Ngẫm nghĩ mới thấy “diêm nghiệp” chẳng hơn gì nông nghiệp, luôn phải ca hoài điệp khúc “được mùa mất giá”, khổ nhất là những người do hiệu ứng “phong trào”, thấy vài năm trước muối có giá, nên đầu tư vốn liếng làm muối. Nay giá hạ, thu không đủ chi phí cho “đầu vào” nên khó tránh khỏi nguy cơ “phá sản”!
Theo thống kê, từ đầu năm đến nay toàn tỉnh sản xuất trên 128.650 tấn muối, tuy có giảm 29,6% so cùng kỳ năm trước nhưng cũng khó tiêu thụ. Thử tìm nguyên nhân, có thể thấy là do “cung” đã vượt “cầu”, tất nhiên là sẽ bị các nơi tiêu thụ “ép” giá, trong đó có phần chất lượng muối chưa đạt chuẩn theo yêu cầu của đơn vị sản xuất. Mặt khác, do quy trình sản xuất muối hiện nay còn nặng về “truyền thống”, chưa áp dụng khoa học- công nghệ vào sản xuất nên chất lượng muối kém, chi phí “đầu vào” cao, hiệu quả thấp. Ngay cả công nghệ muối trải bạt được áp dụng nhiều năm qua nhưng chưa phổ biến đại trà, một phần thiếu kinh phí nhưng chủ yếu là thiếu quyết tâm của người sản xuất. Vấn đề cũng không kém phần quan trọng là hiện nay phần lớn sản lượng muối trong tỉnh đều bán thô do thiếu nhà máy chế biến các sản phẩm sau muối cho nên đã dẫn đến tình trạng trên.
Muối thì mặn nhưng do không tiêu thụ được nên phần lớn diêm dân hàng ngày phải nhìn “đống tiền” trước mặt mà than: Bao giờ muối… thôi nhạt!.
HH