Thưởng và phạt

Cha mẹ là người hướng dẫn và giúp trẻ hiểu và thấy rõ khi nào thì được thưởng và lúc nào thì bị phạt. Việc thưởng hoặc phạt con nhỏ cần phải tuân theo những quy tắc nhất định. Thưởng những cái trẻ muốn, trẻ muốn được khích lệ, tôn trọng, yêu thương, thông cảm và lắng nghe. Thưởng là khuyến khích trẻ làm theo ý muốn, là thừa nhận rằng trẻ đã có một hành vi tốt, nên tiếp tục phát huy. Lời  khen cũng cần có mức độ và phải thể hiện được sự chân thành và tình cảm của bạn đối với trẻ. Đừng nghĩ rằng trẻ nhỏ không biết gì để rồi khen qua loa, đại khái, khen chiếu lệ. Nếu làm như vậy lời khen của bạn sau này sẽ không có ý nghĩa động viên, khích lệ và trẻ không có cảm xúc khi nhận những lời khen đó. Khen thưởng để thúc đẩy trẻ làm điều tốt, nhưng không nên quá chú trọng đến phần thưởng vật chất, nếu không vô tình chúng ta tạo cho trẻ thói quen sính vật chất. Chúng ta có thể dùng phương pháp khác để giáo dục con cái, giải thích cho trẻ hiểu đó là bổn phận, trách nhiệm mà con cái phải làm cho dù không được thưởng.

Vậy còn phạt như thế nào cho có tác dụng? Muốn vậy, chúng ta phải hiểu rõ ý nghĩa và mục đích của sự trừng phạt. Phạt phải nhằm mục đích giúp trẻ thấy được lỗi lầm mà bản thân đã gây ra, tìm cách khắc phục và làm sao lỗi lầm đã phạm phải không bao giờ lặp lại. Phạt còn giúp trẻ cởi bỏ mặc cảm, sự mất tự tin với người có lỗi. Ai cũng có lúc sai lầm, vì vậy chúng ta nên tha thứ, khi đó trẻ sẽ nhanh chóng nhận ra và sửa chữa lỗi lầm. Trong mọi tình huống, sau khi phạt, cha mẹ cần giải thích rõ ràng cho trẻ biết những việc mà trẻ đã làm, không nên nói khi trẻ đang tức giận. Việc trừng phạt sẽ không đạt được mục đích mà còn có tác dụng ngược lại và càng làm cho trẻ phản kháng mạnh hơn. Những hình phạt hợp lý sẽ giúp con trưởng thành và tiến bộ hơn. Trong gia đình, nên xây dựng những quy tắc thưởng phạt và chuẩn mực đúng đắn, cha mẹ và con cái cần có sự tôn trọng lẫn nhau. Tạo cơ hội cho trẻ có cuộc sống thật thoải mái và hạnh phúc, không nên áp đặt ý muốn của người lớn lên con trẻ, vì áp lực của người lớn chỉ làm mất đi ý nghĩa của việc giáo dục.

Xã hội hiện đại luôn đòi hỏi trẻ phải có tính tự lập, vì vậy cha mẹ phải làm cho trẻ luôn tin tưởng vào khả năng của chính bản thân. Thưởng và phạt con cái hợp tình, hợp lý, có ý nghĩa rất quan trọng, đó chính là động lực giúp trẻ phấn đấu thành công trong cuộc sống.

Minh Uyên