Nhông cát (Leiolepis belliana Gray) còn được gọi là nhông biển, nhông cát sử nữ sinh... là một loài bò sát giống thằn lằn, chỉ có ở các tỉnh miền Trung nước ta và là đặc sản từ Quảng Trị - Bình Thuận. Nhông cát có loại to, nặng khoảng vài trăm gam, có thể dài đến 0,8 - 1m kể cả đuôi và loại nhỏ bằng ngón tay được gọi là nhông que.
Thịt nhông cát có giá trị dinh dưỡng cao.
Về mặt thực phẩm, nhông cát có giá trị dinh dưỡng cao. Từ thịt nhông người ta chế biến nhiều món ăn ngon, rất hấp dẫn, trong dó có 7 món phổ biến là nhông nướng, nhông hấp, nhông quay, nhông xào lăn, nhông làm gỏi với lá me non, chả nhông và cháo nhông, món nào cũng ngon, lạ miệng.
Ngoài giá trị ăn uống, thịt nhông còn là một vị thuốc hay được dùng để bồi dưỡng sức khoẻ và chữa nhiều bệnh. Theo Đông y, thịt nhông cát có vị ngọt, mặn, mùi thơm, tính bình, không độc, có tác dụng bồi bổ cơ thể, giảm đau, kích thích, giúp tiêu hoá, tiêu độc, làm khô vết thương, chữa hen suyễn, nhức mỏi gân xương, thấp khớp, tê bại.
Dạng thuốc dùng thông thường là thịt nhông cát phơi khô hay sấy khô, tán nhỏ, rây bột mịn, uống mỗi lần 10 - 20g, ngày uống 2 - 3 lần. Có thể trộn bột thịt nhông cát với mật ong làm thuốc viên.
Đối với những trẻ em suy dinh dưỡng, gầy còm, kém ăn, chậm lớn dùng món ăn - bài thuốc dưới dạng cháo nóng cho trẻ ăn hằng ngày. Cách chế: Dùng gạo ngon nấu cháo. Lấy thịt nhông băm nhỏ xào qua với dầu lạc, đợi cháo nhừ cho thịt nhông vào cùng với gia vị, mắm muối. Múc ra bát cho trẻ ăn ngay lúc còn nóng.
Ngoài ra, người ta còn dùng cháo nhông nóng để chữa cảm mạo, đặc biệt là với chứng cảm mạo phong hàn như người bệnh sợ lạnh, nhức đầu, không ra mồ hôi, tắc mũi và chảy nước mũi, ho, sốt... Gặp trường hợp này dùng cháo nhông nóng cho bệnh nhân ăn rất tốt. Bát cháo nhông nóng hổi, ngon ngọt, ăn đến đâu ấm dạ đến đấy, chỉ cần ăn một bát cháo nhông nóng sẽ toát mồ hôi, đắp chăn nằm nghỉ ở chỗ ấm. Khi mồ hôi ra đều, bỏ chăn ra, lau khô mồ hôi, thay quần áo, nằm nghỉ một lúc sẽ thấy người nhẹ nhõm, hết sốt.
Theo Khoa học & Đời sống Online