Bảo hiểm y tế (BHYT) là chính sách an sinh xã hội ưu việt do Nhà nước tổ chức thực hiện không vì mục đích lợi nhuận, nhằm huy động sự đóng góp của cộng đồng, chia sẻ rủi ro bệnh tật và giảm bớt gánh nặng tài chính của mỗi người dân khi ốm đau, bệnh tật, tai nạn... Tham gia BHYT giúp giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi không may bị ốm đau, bệnh tật, kể cả những bệnh hiểm nghèo, chi phí lớn.
Từ ngày 1/7/2023, mức lương cơ sở được điều chỉnh lên 1,8 triệu đồng/tháng theo Nghị định số 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Do đó, mức đóng và chế độ BHYT cũng được điều chỉnh phù hợp với quy định mới.
Nhiều lợi ích khi tham gia BHYT
Việc người dân tham gia BHYT được xem là một hình thức tiết kiệm "đóng góp khi lành để dành khi ốm", nhằm giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi không may bị ốm đau, bệnh tật, kể cả những bệnh hiểm nghèo, chi phí lớn. Tham gia BHYT, mọi người dân đều được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản mà không phụ thuộc vào khả năng chi trả của mình.
Đối với trường hợp khám, chữa bệnh (KCB) BHYT đúng tuyến, khi đi KCB tại tuyến xã; có chi phí KCB thấp hơn 15% mức lương cơ sở tại thời điểm đi KCB; có thời gian tham gia BHYT 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả chi phí KCB trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở, trừ trường hợp tự đi KCB không đúng tuyến, sẽ được thanh toán 100% tổng chi phí. Các trường hợp khác sẽ được thanh toán 80% tổng chi phí KCB.
Đối với trường hợp KCB BHYT không đúng tuyến, người bệnh được chi trả 100% chi phí khi điều trị ngoại trú tại bệnh viện tuyến huyện và điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh. Với tuyến trung ương, người bệnh được hưởng 40% chi phí KCB.
Đặc biệt, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT quy định, từ ngày 1/1/2015, người dân được tham gia BHYT theo nhóm hộ gia đình, gồm những người có tên trong sổ hộ khẩu/sổ tạm trú hoặc cùng đăng ký thường trú/tạm trú tại một chỗ ở hợp pháp theo quy định của pháp luật, trừ những người đã có thẻ BHYT thuộc nhóm đối tượng khác. Các chức sắc, chức việc, nhà tu hành; người sinh sống trong cơ sở bảo trợ xã hội, trừ những người tham gia BHYT thuộc nhóm khác mà không được ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng BHYT, cũng thuộc diện được tham gia BHYT theo nhóm hộ gia đình.
Gia đình càng nhiều người tham gia, mức đóng BHYT càng thấp. Điều này thể hiện tính nhân văn của chính sách. Phương thức đóng BHYT hộ gia đình cũng rất linh hoạt và phù hợp với điều kiện kinh tế của người tham gia, khi có thể lựa chọn đóng định kỳ 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần, thông qua các tổ chức dịch vụ thu bảo hiểm xã hội (BHXH), BHYT hoặc cơ quan BHXH.
Người dân có thể đăng ký tham gia BHYT ở cơ quan BHXH tỉnh, huyện hoặc các tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT. Với người tham gia BHYT lần đầu hoặc không liên tục từ 3 tháng trở lên trong năm tài chính, thẻ BHYT có giá trị sử dụng sau 30 ngày, kể từ ngày đóng BHYT. Trước khi thẻ BHYT hết hạn sử dụng, người tham gia cần gia hạn thẻ để có giá trị sử dụng liên tục, không bị gián đoạn và không ảnh hưởng đến quyền lợi được hưởng khi tham gia BHYT 5 năm liên tục.
Quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT ngày càng được đảm bảo và mở rộng
Chính sách BHYT được Đảng và Nhà nước ta thực hiện từ năm 1992; năm 2008, Luật BHYT số 25/2008/QH12 đã được Quốc hội khóa XII thông qua. Cùng với sự phát triển và ngày càng hoàn thiện của chính sách BHYT, tỷ lệ người dân tham gia BHYT tăng dần qua các năm. Nếu như các năm 2009, 2015 độ bao phủ BHYT lần lượt đạt 57% và 74,7% dân số, thì đến hết năm 2022, độ bao phủ đã đạt khoảng 92,04% dân số, tương ứng khoảng 91,1 triệu người tham gia, từng bước hiện thực hóa mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân.
Song hành với đó, việc đảm bảo quyền lợi KCB cho người có thẻ BHYT đã đạt được nhiều kết quả tiến bộ. Hằng năm, có hơn 100 triệu lượt người KCB BHYT được đảm bảo quyền lợi. Quỹ BHYT đã góp phần thay thế hiệu quả cơ chế tài chính về y tế, chính sách BHYT đã bảo đảm nguyên tắc chia sẻ rủi ro giữa những người tham gia.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, mỗi năm Quỹ BHYT chi trả từ 100.000-105.000 tỷ đồng cho việc KCB BHYT, trong đó nhiều trường hợp người bệnh được chi trả lên tới nhiều tỷ đồng/năm. Ngoài việc chi trả chi phí KCB thông thường, Quỹ BHYT còn chi trả cho nhiều người mắc các bệnh hiểm nghèo, bệnh mạn tính như: Hemophilia (bệnh rối loạn đông máu di truyền), ung thư, tim mạch, suy thận... Vì vậy, thẻ BHYT đã được nhiều người dân coi như "phao cứu sinh", là "thẻ hộ mệnh" không thể thiếu của mỗi người.
Chất lượng KCB BHYT cũng ngày càng cải thiện, người dân được tiếp cận nhiều dịch vụ y tế hiện đại, thuốc mới, hiệu quả cao. Theo đó, danh mục thuốc được Quỹ BHYT thanh toán đáp ứng nhu cầu KCB của người có thẻ BHYT với hơn 1.000 hoạt chất hóa dược, sinh phẩm và trên hàng trăm thuốc đông y, thuốc từ dược liệu. Trong đó, có nhiều thuốc điều trị ung thư, thuốc điều trị bệnh hiếm, thuốc điều trị bệnh máu không đông, thuốc tim mạch đa dạng... Theo BHXH Việt Nam, danh mục thuốc BHYT hiện nay đã cơ bản đáp ứng nhu cầu điều trị đối với các bệnh hiểm nghèo.
Ngoài các chi phí về thuốc, người tham gia BHYT còn được Quỹ BHYT chi trả các chi phí dịch vụ kỹ thuật (với hơn 9.000 dịch vụ), vật tư y tế. Trong đó có các phẫu thuật, thủ thuật cao, chi phí lớn như: phẫu thuật bằng robot, phẫu thuật thay khớp, thay đĩa đệm cột sống, đặt máy tạo nhịp tim... Một số loại vật tư y tế được quỹ BHYT thanh toán có giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng.
Từ ngày 1/7/2023, thay đổi mức đóng BHYT
Từ ngày 1/7/2023, mức lương cơ sở được điều chỉnh lên 1,8 triệu đồng/tháng theo Nghị định số 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Do đó, mức đóng và chế độ BHYT cũng được điều chỉnh phù hợp với quy định mới.
- Tăng chi phí KCB 1 lần được chi
trả 100%: Theo quy định, chi phí cho một lần KCB thấp hơn 15% mức lương cơ sở thì người tham gia BHYT được thanh toán 100%. Hiện nay, 15% mức lương cơ sở chỉ tương đương với 223.500 đồng. Khi lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng/tháng thì 15% mức lương cơ sở sẽ tương đương với 270.000 đồng (tăng 46.500 đồng so với hiện nay). Như vậy, nếu chi phí cho một lần KCB của người bệnh thấp hơn 270.000 đồng thì được Quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí.
- Thay đổi mức đóng BHYT: Mức đóng BHYT đối với hộ gia đình được quy định tại Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, như sau: Người thứ nhất: 4,5% mức lương cơ sở. Người thứ hai: 70% mức đóng của người thứ nhất (3,15% mức lương cơ sở). Người thứ ba: 60% mức đóng của người thứ nhất (2,7% mức lương cơ sở). Người thứ tư: 50% mức đóng của người thứ nhất (2,25% mức lương cơ sở). Người thứ năm trở đi: 40% mức đóng của người thứ nhất (1,8% mức lương cơ sở).
Từ 1/7/2023, khi tăng lương cơ sở lên 1,8 triệu đồng/tháng, mức đóng BHYT hộ gia đình, như sau: Người thứ nhất: 81.000 đồng/tháng; 972.000 đồng/năm (trước 1/7: 67.050 đồng/tháng; 804.600 đồng/năm). Người thứ hai: 56.700 đồng/tháng; 680.400 đồng/năm (trước 1/7: 46.935 đồng/tháng; 563.220 đồng/năm). Người thứ ba: 48.600 đồng/tháng; 583.200 đồng/năm (trước 1/7: 40.230 đồng/tháng; 482.760 đồng/năm). Người thứ tư: 40.500 đồng/tháng; 486.000 đồng/năm (trước 1/7: 33.525 đồng/tháng; 402.300 đồng/năm). Người thứ năm trở đi: 32.400 đồng/tháng; 388.800 đồng/năm (trước 1/7: 26.820 đồng/tháng; 321.480 đồng/năm).
Từ ngày 1/7/2023, mức đóng BHYT của nhóm đối tượng học sinh, sinh viên cũng sẽ tăng từ 563.220 đồng/năm lên 680.400 đồng/năm; mức đóng BHYT của hộ nghèo và hộ cận nghèo tăng từ 241.380 đồng/năm lên thành 291.600 đồng/năm.
Theo TTXVN