Mô tả cây
Canh châu là một cây nhỏ có cành mang gai ngắn, cành non hơi có lông. Lá dai cứng, ở phía trên mọc đối, phía dưới mọc cách, phiến lá hình trái xoan dài 10cm, rộng 8-35mm, mép có răng cưa nhỏ, phía đầu nhọn hơi tù, phía cuống tròn. Hoa mọc thành bông ở ngọn hay kẽ lá, bông dài 2,5 đến 5cm, đài hoa màu lục trắng, khi còn non có phủ lông mịn, cánh hoa so với đài hoa rất nhỏ. Quả hình cầu, đường kính 4-6mm, khi chín có màu đen nhạt, còn vòi và đài tồn tại.
Hạt 1-3 có vỏ ngoài xám nhạt, nhẵn bóng. Quả ăn được, thường chỉ hái cành hay lá về phơi hay sấy khô mà dùng.
Công dụng và liều dùng
Nhân dân thường dùng cành và lá sắc với nước cho trẻ con mắc bệnh lên canh châu uống, phòng sởi, đậu. Lá tươi nấu tắm rửa ghẻ lở.
Một số nơi dùng cành lá trộn với lá vối hoặc nấu nước uống thay lá vối hằng ngày. Tại Ấn Độ cũng dùng lá này để uống thay chè.
Quả ăn được có vị chua hơi ngọt.
Đơn thuốc có canh châu
Chữa trẻ con lên canh châu: Ngày uống 12-16g, thêm nước 300 đến 400ml, sắc còn 200ml, chia 2-3 lần uống trong ngày, uống luôn 1-2 ngày.
Chữa sởi chậm mọc: Rễ thái mỏng 30g, hay lá 40g, nước 300ml, sắc uống trong ngày, chia làm 3 lần uống.
Đức Doãn (Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)