Những kỷ lục mới trong lĩnh vực ghép tạng của Việt Nam

Cũng trong năm 2020, hàng loạt các ghép tạng đặc biệt khác đã được các bác sĩ Việt Nam thực hiện. Đó là ca ghép ruột trên người từ người cho sống đầu tiên ở Việt Nam - một trong những tạng ghép được cho là khó nhất trong lĩnh vực ghép tạng.

Đó còn là những kỷ lục ghép thành công 23 tạng gồm: 3 tim, 4 gan, 16 thận trong 13 ngày của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức; ghép thành công 5 gan trong 1 tuần của các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108…

Cơ hội cho những bệnh nhân không may mất tay, chân

Ngày 21/1, bệnh nhân Phạm Văn Vương đã được phẫu thuật ghép 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay lấy từ người cho sống. Ca phẫu thuật do trực tiếp Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc bệnh viện, cùng các bác sĩ Khoa Chi trên và Vi phẫu thuật (Viện Chấn thương chỉnh hình) thực hiện. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Hoàng từng là người Việt Nam đầu tiên và là người châu Á thứ tư được nhận giải thưởng khoa học danh giá của Cộng hòa Liên bang Đức.

Giáo sư Nguyễn Thế Hoàng đã từ chối nhiều lời mời hấp dẫn ở lại Đức để trở về Việt Nam cống hiến. Với những gì học hỏi được từ nền y tế phát triển, sau khi về nước, bác sĩ Hoàng luôn nỗ lực, sáng tạo trong công việc chuyên môn để đem đến những điều tốt nhất cho sức khỏe bệnh nhân; đồng thời làm nên những điều kỳ diệu cho y học nước nhà.

Sau 8 giờ, ca ghép cẳng tay và bàn tay mới từ người hiến sống cho một nam bệnh nhân đã thành công. Tất cả các cấu trúc giải phẫu đã phục hồi và bàn tay ghép đồng loại được tưới máu đầy đủ giống như tay bên lành và dần dần hồi phục, thích ứng với cơ thể mới, cử động và cầm nắm đồ vật chỉ sau 1 tháng ghép.

Giáo sư Nguyễn Thế Hoàng cho biết, để có thể thực hiện ca phẫu thuật này bệnh viện đã có 3 năm chuẩn bị các cơ sở pháp lý, khoa học và những thủ tục cần thiết liên quan đến vấn đề y đức, điều trị sau ghép...

Đánh giá về ca ghép, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Gia Khánh, Chủ tịch Hội ghép tạng Việt Nam, cho biết: “Đây là một ca ghép tuyệt vời. Kỹ thuật ghép chân, tay đứt rời rất phức tạp, các nước tiên tiến đi trước chúng ta hàng chục năm nhưng cũng chưa bao giờ thực hiện được ca ghép chi thể từ người cho sống vì hiếm có cơ hội chấn thương đứt rời chân, tay mà vẫn đủ điều kiện để ghép lại. Muốn ghép cũng không ghép được vì nếu như không chuẩn bị đầy đủ về kỹ thuật, không quyết tâm thì không thể chớp được cơ hội ghép chân, tay cho người bệnh từ chân, tay đã buộc phải bỏ đi của người khác”.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Mai Hồng Bàng, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trên thế giới từ năm 1998 đến nay chỉ có khoảng 89 ca ghép chân, tay trên thế giới được thông báo trong y văn quốc tế. Các trường hợp được ghép đều lấy nguồn từ người cho chết não. Tại các nước Đông Nam Á, đến nay chưa có một ca ghép chân, tay đồng loại nào được thông báo trong y văn thế giới. Đây là ca đầu tiên trên thế giới được tiến hành ngay tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Tiếp nối thành công của ca ghép tay người cho sống đầu tiên trên thế giới, ngày 16/9 vừa qua, các bác sĩ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp tục ghi dấu ấn là cơ sở y tế đầu tiên tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á ghép thành công đồng thời hai cẳng tay cho một bệnh nhân nam 18 tuổi. Hiện tất cả các vết thương của người thanh niên này đều đã liền sẹo, chi ghép sống tốt.

Những "trận đánh" lớn

Lịch sử ngành ghép tạng Việt Nam được đánh dấu bằng sự kiện ca ghép thận cho bệnh nhân Vũ Mạnh Đoan (40 tuổi) bị suy thận giai đoạn cuối vào ngày 4/6/1992 ở Bệnh viện Quân y 103 từ người hiến là em trai ruột, 28 tuổi. Đến nay, sau hơn 28 năm, kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam đã tiệm cận với thế giới. Mỗi năm, ngành ghép tạng Việt Nam lại xác lập thêm được nhiều thành tựu mới, khẳng định bước tiến vượt bậc trong kỹ thuật chuyên sâu.

Năm 2020 được đánh dấu bằng những kỷ lục đặc biệt của các trung tâm ghép tạng lớn tại Việt Nam như Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Học viện Quân y, Bệnh viện Trung ương Huế…

Đó là kỷ lục ghép tạng của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong 13 ngày (từ ngày 30/8 đến ngày 12/9), các bác sĩ đã thực hiện tới 23 ca ghép tạng, gồm 3 tim, 4 gan và 16 thận. Trong đó, 15 tạng từ người cho chết não.

Các bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng đã cán mốc 1.000 ca ghép thận bằng ca thẫu thuật thay thận cho bệnh nhân Đ.X.T, 49 tuổi, ở Hà Nội vào ngày 28/9 vừa qua. Ca ghép thận cho bệnh nhân được tiến hành trong 3 giờ đồng hồ. Chỉ 10 ngày sau phẫu thuật, người bệnh hoàn toàn ổn định, tỉnh táo, ăn uống bình thường và có thể xuất viện, trở lại cuộc sống thường ngày.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, ngày 16/9 các bác sĩ đã thực hiện thành công ca lấy, ghép đa mô tạng thứ 4. Các bác sĩ đã ghép hai phổi cho một bệnh nhân được chẩn đoán xơ phổi nguyên phát; ghép gan cho một bệnh nhân suy gan cấp trên nền xơ gan do nhiễm virus viêm gan B; ghép hai thận cho hai bệnh nhân bị suy thận mạn tính giai đoạn cuối. Đồng thời, bệnh viện cũng đã ghép hai cẳng bàn tay cho một bệnh nhân bị cụt cẳng tay cả hai bên do tai nạn chất nổ.

Ngoài ra, bệnh viện còn phối hợp với Trung tâm Điều phối Quốc gia lấy và ghép tim cho một bệnh nhân bị viêm cơ tim thể dãn giai đoạn cuối tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

Giáo sư, Tiến sĩ Mai Hồng Bàng cho biết: Đây thực sự là một "trận đánh" lớn. Sau 24 giờ chuẩn bị khẩn trương và trong suốt hơn 10 giờ tiến hành phẫu thuật, Ban Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã chỉ đạo sâu sát quyết liệt, huy động hơn 150 bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, kỹ thuật viên, nhân viên của bệnh viện cùng với sự tham gia với 12 bàn mổ được phối hợp hoạt động đồng thời.

Liên tiếp trong 2 ngày (ngày 27- 28/10), Học viện Quân y đã thành công 2 ca ghép ruột, đánh dấu Việt Nam đã chinh phục thành công kỹ thuật ghép ruột - một trong những tạng ghép được cho là khó nhất trong lĩnh vực ghép tạng.

Cũng trong năm 2020, Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện thành công ca tách dính hai bé song sinh Trúc Nhi - Diệu Nhi, giúp hai bé có thể độc lập đi trên đôi chân của mình. Hai bé gái song sinh này chào đời tại Bệnh viện Hùng Vương (Thành phố Hồ Chí Minh) ngày 7/6/2019, với tứ chi đầy đủ, 2 cơ quan sinh dục, nhưng chung 1 hậu môn.

Hai bé được theo dõi và điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng thành phố đến ngày 15/7/2020 thì được phẫu thuật tách rời. Tham gia ca phẫu thuật là 93 y, bác sĩ cùng chuyên gia từ các bệnh viện: Nhi đồng 1, Nhi đồng 2, Chợ Rẫy, Chấn thương chỉnh hình, Mắt thành phố Hồ Chí Minh; Xuyên Á, Trường Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh. Các bác sĩ cho biết, hai bé có thể phải trải qua 4 cuộc phẫu thuật trong thời gian tiếp theo và được Bệnh viện Nhi đồng thành phố tiếp tục theo dõi đến khi tròn 18 tuổi.

Đến nay, Việt Nam đã có 19 trung tâm ghép tạng và đạt được những tiến bộ vượt bậc cả về kỹ thuật lấy, ghép mô, tạng. Việt Nam đang dần làm chủ được kỹ thuật lấy, ghép mô, tạng trong đó nhiều tạng được coi là khó lĩnh vực ghép tạng.

Sự thành công của việc ghép tạng mở ra triển vọng điều trị cho những người bệnh có các tạng bị suy giai đoạn cuối; mang lại những hy vọng, cùng cơ hội lớn vượt qua các căn bệnh hiểm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống cho các bệnh nhân.