Để hiểu rõ tình hình thực hiện chương trình cho vay theo NĐ 67, chúng tôi đã đến Đông Hải và Mỹ Đông, là 2 phường ven biển thuộc Tp. Phan Rang-Tháp Chàm, nơi có đông ngư dân đăng ký tham gia chương trình. Cho đến nay, có thể khẳng định, đồng hành cùng các ngư dân vay vốn theo NĐ 67 chính là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) Ninh Thuận, đã cho vay 41 dự án. Anh Nguyễn Tấn Thọ, Giám đốc Agribank chi nhánh Đông Mỹ Hải (Tp Phan Rang-Tháp Chàm) cho biết: “Trong đó, chỉ riêng Agribank chi nhánh Đông Mỹ Hải đã cho vay 20 dự án, với tổng số tiền cho vay đến ngày 20-8 là 204,122 tỷ đồng, gồm có 3 tàu hoạt động dịch vụ hậu cần nghề cá và 17 tàu khai thác đánh bắt hải sản, tập trung ở phường Đông Hải và phường Mỹ Đông”. Cụ thể, chi nhánh cho vay đóng 9 tàu (2 tàu dịch vụ hậu cần nghề cá, 7 tàu khai thác đánh bắt) ở phường Đông Hải, với tổng dư nợ 80,931 tỷ đồng; 11 chiếc tàu (1 tàu dịch vụ hậu cần nghề cá, 10 tàu khai thác đánh bắt) ở phường Mỹ Đông với tổng dư nợ 121,684 tỷ đồng. Qua đó đã nâng tổng số tàu thuyền ở Đông Hải lên 370 chiếc/ 52.960 CV và Mỹ Đông lên 106 chiếc/30.331 CV.
Ngư dân phường Đông Hải (Tp. Phan Rang - Tháp Chàm) chuẩn bị lưới ra khơi đánh bắt.
Có dịp trò chuyện với một số ngư dân vay vốn theo NĐ 67 tại 2 phường trên, chúng tôi được biết qua việc đóng mới, nâng cấp, cải hoán tàu, nâng công suất máy cho phù hợp, ngư dân có điều kiện đánh bắt xa bờ, tăng sản lượng khai thác so với những năm trước. “Tôi được vay 6,5 tỷ đồng, sau khi đóng xong tàu, từ tháng 3-2016 tôi bắt đầu hạ thủy và làm dịch vụ hậu cần nghề cá, vươn khơi xa nên kinh tế gia đình ngày càng phát triển hơn, thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng theo đúng cam kết”-ông Võ Ngọc Minh, cư trú khu phố 9, phường Đông Hải chia sẻ. Thực tế cho thấy do NĐ 67 là một chính sách tín dụng ưu đãi lớn về lãi suất cũng như các điều kiện vay vốn, trong năm đầu tiên khi vay vốn theo NĐ 67 đi vào hoạt động được miễn lãi và chưa thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc nhằm nâng cao năng lực tài chính của chủ tàu. Vì vậy khi đến hạn phân kỳ trả nợ theo hợp đồng tín dụng ký, có một số chủ tàu thực hiện tốt nghĩa vụ trả nợ, chẳng hạn chủ tàu Trần Công Bình và chủ tàu Trần Văn Năm, cùng ngụ khu phố 4, phường Đông Hải.
Nhìn chung các tàu đóng mới theo NĐ 67 bước đầu hoạt động có hiệu quả, chủ tàu thực hiện tốt chủ trương vươn khơi khai thác, đồng thời thực hiện tốt việc trả nợ. Tuy nhiên bên cạnh một số nhân tố tích cực đó, vẫn còn nhiều chủ tàu chây ì, không thực hiện đúng cam kết trả nợ ngân hàng. Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến việc thu hồi nợ ngân hàng, đến tình hình hoạt động kinh doanh, khả năng bảo toàn vốn vay của ngân hàng cũng như gây khó khăn cho thực hiện chính sách khác của Nhà nước, rõ nhất là cho việc triển khai tiếp theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP ngày 2-2-2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 67 có hiệu lực từ ngày 25-3-2018. Theo Agribank Chi nhánh Đông Mỹ Hải, năm 2017 có 1 dự án và năm 2018 có 4 dự án đến hạn phân kỳ trả nợ theo hợp đồng tín dụng, nhưng khách hàng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ và yêu cầu Ngân hàng phải cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ. Riêng chủ tàu cá Nguyễn Thanh Hải, khu phố 9, phường Mỹ Đông, dư nợ vay 9,065 tỷ đồng nhưng đến nay vẫn chưa trả gốc lãi cho ngân hàng, tàu cá lại không neo đậu tại cảng cá địa phương nên rất khó khăn trong việc kiểm tra tài sản đảm bảo, kiểm tra sau cho vay, quản lý nguồn thu để thu hồi nợ vay. Đối với tàu cá vỏ sắt duy nhất đóng theo NĐ 67 ở tỉnh ta, chủ tàu Dương Văn Thắng không hợp tác với Ngân hàng để thực hiện các thủ tục còn lại và đến giờ vẫn chưa thực hiện trả nợ gốc lãi.
Trước tình hình trên, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có thông báo cụ thể về việc xử lý các tàu cá tham gia NĐ 67 chậm trả nợ vay, không thực hiện đúng các cam kết với ngân hàng. Riêng Agribank chi nhánh Đông Mỹ Hải kiến nghị các cấp, các ban, ngành liên quan phối hợp cùng Ngân hàng đôn đốc các chủ tàu đã được vay vốn theo NĐ 67 thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng tín dụng đã ký và đề xuất chuyển nhượng dự án đối với những chủ tàu không đủ năng lực thực hiện dự án. Đối với các tàu đóng mới theo NĐ 67 chưa gia hạn giấy phép khai thác, giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật, hết hạn bảo hiểm thì kiên quyết không cho phép ra khơi khai thác.
Bạch Thương