Đến ngày 31-3-2017, toàn tỉnh có số nợ BHXH, BHYT, BHTN bắt buộc hơn 48,24 tỷ đồng/200 đơn vị; DN có số nợ BHXH lớn, kéo dài từ 3 tháng trở lên là 36,18 tỷ đồng/180 DN, dẫn đến không chốt sổ BHXH cho người LĐ được, không thực hiện đầy đủ quyền lợi của người LĐ.
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, nguyên nhân chính là do nhiều đơn vị sử dụng LĐ chưa nghiêm, tình trạng trốn đóng, nợ đọng bảo hiểm còn phổ biến. Trình độ của người LĐ tại các DN dân doanh trên địa bàn hiện nay phần lớn là thấp, chủ yếu là LĐ phổ thông, chưa qua đào tạo. Kiến thức về BHXH, BHYT, BHTN của họ rất hạn chế nên không chủ động yêu cầu các chủ DN đóng BHXH cho mình khi ký hợp đồng LĐ. Tổ chức công đoàn tại các DN dân doanh chưa thực sự thể hiện được vai trò bảo vệ quyền lợi cho người LĐ, nhiều DN dân doanh chưa có tổ chức công đoàn. Đặc biệt, khi cơ quan BHXH không còn công cụ “khởi kiện” với những đơn vị, DN nợ lớn. Điều này cho thấy, các giải pháp mở rộng đối tượng tham gia BHXH trong khối DN chưa thực sự hiệu quả, nhất là đối với số LĐ ở khu vực phi chính thức.
Trước thực trạng trên, Tỉnh ủy, UBND tỉnh cũng đã làm việc với các sở, ngành, đơn vị liên quan để kiểm tra, chấn chỉnh thực trạng này. Nhất là sau chuyến làm việc của Thường trực Tỉnh ủy với Liên đoàn Lao động tỉnh về tình hình công đoàn trong các DN tư nhân và DN có vốn đầu tư nước ngoài; Văn phòng Tỉnh ủy đã có Thông báo số 168-TB/VPTU về kết luận của đồng chí Nguyễn Bắc Việt, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy về buổi làm việc. Để thực hiện tốt Thông báo số 168-TB/VPTU, ngày 17-4, UBND đã ban hành Kế hoạch số 1335/KH-UBND triển khai công tác phát triển đối tượng tham gia và giảm nợ BHXH, BHYT, BHTN trong các DN. Mục tiêu nhằm tổ chức tốt chính sách, chế độ BHXH, BHYT, BHTN; tăng nhanh số lượng người tham gia; khắc phục tình trạng nợ đọng và quản lý, sử dụng quỹ BHXH, BHYT đảm bảo an toàn, hiệu quả. Tạo bước chuyển mới về ý thức trách nhiệm, tự giác tham gia BHXH, BHYT, BHTN của người sử dụng LĐ và người LĐ.
Ông Nguyễn Mạnh Tú, Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: Để thực hiện được mục tiêu trên, UBND tỉnh chỉ đạo ngành BHXH không những có cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể, mà còn thường xuyên chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho các chủ DN và người LĐ về tính nhân văn, nhân đạo của các chính sách này. BHXH tỉnh chú trọng phối hợp với các sở, ngành, các hội, đoàn thể liên quan tại địa phương để tuyên truyền, vận động hội viên, đoàn viên, người LĐ tích cực tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí địa phương tuyên truyền về Luật BHXH, Luật BHYT để chủ DN, người LĐ nhận rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình khi tham gia. BHXH tỉnh chỉ đạo BHXH các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN, trong đó tập trung khai thác, phát triển đối tượng khối DN ngoài quốc doanh, người LĐ tự do tham gia BHXH tự nguyện, ưu tiên mở rộng một số nhóm đối tượng tham gia BHYT. Đẩy mạnh công tác phát triển đối tượng, thu đúng, thu đủ, kịp thời, chống thất thu, khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN.
UBND tỉnh cũng chỉ đạo BHXH tỉnh phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh khởi kiện các đơn vị sử dụng LĐ ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người LĐ. Các đơn vị Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh cung cấp thông tin dữ liệu về hoạt động của DN cho BHXH tỉnh nắm để khai thác về các DN sử dụng LĐ; Thanh tra tỉnh, Liên đoàn Lao động tỉnh, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tăng cường công tác thanh tra việc chấp hành chính sách BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị sử dụng LĐ trên địa bàn, góp phần khắc phục tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH dây dưa kéo dài.
Đối với khối DN, UBND tỉnh yêu cầu người đại diện theo pháp luật của DN phải chỉ đạo bộ phận nhân sự rà soát người quản lý, người LĐ của đơn vị mình thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN nhưng chưa thực hiện phải phối hợp với đơn vị BHXH tỉnh để thực hiện đầy đủ, đúng pháp luật. Chấp hành nghiêm túc pháp lệnh hiện hành về BHXH, BHYT, BHTN; có trách nhiệm tự khai và trích nộp BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ, kịp thời cho người LĐ. Đối với các đơn vị sử dụng LĐ còn nợ BHXH, BHYT, BHTN, yêu cầu thực hiện ngay việc đóng BHXH, dứt điểm tình trạng nợ đọng kéo dài.
Với những giải pháp quyết liệt này, công tác phát triển đổi tượng tham gia và giảm nợ BHXH, BHYT, BHTN trong các DN thời gian đến sẽ có những chuyển biến tích cực.
Xuân Bính