Những câu hỏi ấy có thể rất khó trả lời nhưng cũng thật đơn giản nếu bạn đã có những tiêu chí lựa chọn từ bản thân, gia đình, thầy cô hoặc nhiều kênh thông tin khác. Tuy nhiên cũng cần có sự chọn lọc, cân nhắc cho phù hợp với điều kiện, khả năng của mình. Nhiều khi biết quá nhiều thông tin cũng sẽ làm nhiễu đến quyết định lựa chọn.
Trước khi lựa chọn một trường nào đó để dự thi, bạn nên trả lời cho những câu hỏi sau: Mình thực sự thích nghề gì? Mình có thể hợp với nghề gì? Một công việc sẽ không thể thành công nếu người làm công việc đó không có đam mê, thích thú. Có thích nghề thì mới toàn tâm toàn ý, cháy hết mình cho công việc mới thành công. Còn “mình có thể hợp với nghề gì?” thì đó là khả năng hiện có và khả năng sau khi được đào tạo ứng với một ngành nghề nhất định. Yêu thích nghề là yếu tố quan trọng giúp người làm nghề đạt được thành công. Nhưng yêu thích nghề không có nghĩa là làm được nghề ấy. Một bạn thích điện ảnh, xem một vài diễn viên nổi tiếng là thần tượng rồi đăng kí thi vào trường Điện ảnh trong khi không có khả năng về diễn xuất, ngoại hình… thì chắc chắn rằng việc lựa chọn nghề của bạn là không phù hợp. Không được đồng nhất giữa yêu thích với khả năng bởi vì giữa chúng chỉ có mối quan hệ thống nhất biện chứng. Có khả năng làm được nghề nhưng không yêu thích, đam mê thì kết quả sẽ hời hợt, nông cạn, thiếu chiều sâu thậm chí là vô trách nhiệm.
Để biết mình thích nghề gì, phù hợp với công việc gì, ngoài bản thân mình, bạn nên tham khảo nhiều cách thông qua ý kiến của những người làm nghề có kinh nghiệm.
Chọn nghề không nên căn cứ vào việc kiếm sống nhất thời, những ngành nghề thời thượng mà hãy nghĩ rằng ngành nghề nào cũng có cơ hội thành công nếu có đam mê và khả năng làm được nghề ấy.
Tóm lại, cần cố gắng phân biệt được nghề gì mình thích, việc gì mình có thể làm tốt nhất, năng khiếu thực sự của mình là gì trong lựa chọn nghề. Hãy kiên định và đừng cầu toàn khi có một lựa chọn nào đấy và hãy bắt đầu bằng những hoạch định hết sức cụ thể để biến ước mơ thành hiện thực.
Đặng Quang Sơn
Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn