Xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới

Theo đó, các cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý phải bảo đảm 5 tiêu chuẩn về chính trị, tư tưởng; đạo đức, lối sống; trình độ; năng lực và uy tín; sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm.

Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”

Đảng lãnh đạo cách mạng bằng Cương lĩnh, đường lối. Nhưng để có Cương lĩnh, đường lối chính trị đúng và thể hiện sinh động, hiệu quả trong thực tiễn, phải có đội ngũ cán bộ tốt. Nói cách khác, cán bộ chính là người hoạch định, kiến tạo đường lối của Đảng và cũng là người trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối đó. Vì thế, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, ở bất cứ thời kỳ nào, giai đoạn nào, Đảng ta luôn xác định công tác cán bộ là vấn đề trọng yếu, khâu đột phá, then chốt để xây dựng Đảng thực sự vững mạnh, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng; đồng thời, là nhân tố quyết định sự tồn vong của chế độ, sự thành bại của cách mạng Việt Nam.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh - người sáng lập và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam từng nhiều lần khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”(1), “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”(2). Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”(3).

Xuất phát từ quan điểm đó, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng. Ngay trong thời gian chuẩn bị thành lập Đảng, Người đã đặt công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ lên hàng đầu; tập hợp những thanh niên yêu nước, mở các lớp huấn luyện để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin và đường lối cách mạng do Người vạch ra. Người đã biên soạn tài liệu và trực tiếp tham gia giảng dạy. Những cán bộ do Người đào tạo sau này đã trở thành những cán bộ chủ chốt lãnh đạo phong trào cách mạng ở nước ta. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, với đội ngũ cán bộ vững vàng, kiên định, dày dạn bản lĩnh, được tôi luyện qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, quân và dân ta đã lập nên những kỳ tích trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, làm vang danh đất nước Việt Nam.

Cùng với việc đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng tốt đội ngũ cán bộ, điều rất quan trọng là phải thường xuyên và kiên quyết đấu tranh làm trong sạch bộ máy, loại bỏ những cán bộ không còn đủ phẩm chất. Ngay từ những ngày đầu của chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ quyết tâm đấu tranh chống những căn bệnh dễ mắc trong bộ máy Nhà nước. Người kịch liệt phê phán những khuyết điểm của các cán bộ: làm trái, cậy thế, chia rẽ, kiêu ngạo, hách dịch, ăn hối lộ, hủ hóa. Tháng 11-1946, trả lời trước kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa I về những thành viên của Chính phủ không trong sạch, Người nói: “Chính phủ đã hết sức làm gương, và nếu làm gương không xong thì sẽ dùng pháp luật mà trị những kẻ ăn hối lộ. Đã trị, đang trị và sẽ trị cho kỳ hết”(4).

Kế thừa tư tưởng trên, trong các giai đoạn sau này, công tác cán bộ luôn được Đảng ta coi trọng. Qua mỗi kỳ đại hội, quan điểm, tư tưởng đổi mới công tác tổ chức cán bộ càng được thể hiện rõ hơn, phù hợp hơn với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng ở mỗi giai đoạn. Nhiệm kỳ nào, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị cũng ban hành nghị quyết, chỉ thị chuyên đề hoặc đề cập đến những vấn đề liên quan đến công tác tổ chức cán bộ: Hội nghị Trung ương 3, khóa VII có nghị quyết về một số nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng; các hội nghị Trung ương trong nhiệm kỳ Đại hội VIII ban hành nhiều nghị quyết quan trọng về công tác tổ chức cán bộ; Hội nghị Trung ương 6, khóa IX ban hành Kết luận về việc tiếp tục thực hiện các Nghị quyết Trung ương 3, khóa VII và các Hội nghị Trung ương 3, Hội nghị Trung ương 7, khóa VIII về công tác tổ chức cán bộ…

Thực hiện các chỉ thị, nghị quyết trên, trong thời gian qua, Đảng ta đã luôn coi trọng, chú ý xây dựng, chỉnh đốn Đảng cả về con người và tổ chức, tích cực đổi mới phương thức hoạt động... Nhờ đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng không ngừng được nâng cao, góp phần to lớn, quan trọng vào việc lãnh đạo nhân dân thực hiện tốt công cuộc đổi mới và đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận về kinh tế-xã hội và hội nhập, được quốc tế đánh giá cao. Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tổ chức xây dựng Đảng năm 2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: "Trong thời gian qua, nhất là từ sau Đại hội XII của Đảng, công tác xây dựng tổ chức và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng".

Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, uy tín và năng lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới

Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 9 khóa X, Đảng ta đã nhận định, đội ngũ cán bộ có sự trưởng thành cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Phần đông cán bộ được đào tạo cơ bản cả về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị và kiến thức khoa học, được nâng cao về trình độ nhận thức, trình độ quản lý và khả năng vận dụng lý luận vào giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra. Trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống, phần đông cán bộ giữ được phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh. Tuy nhiên, cũng có một bộ phận cán bộ có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, lãng phí, sách nhiễu nhân dân; một số cán bộ thiếu tu dưỡng rèn luyện, có biểu hiện dao động, giảm sút lòng tin vào đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng; tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí diễn biến ngày càng phức tạp…

Trong những năm qua công tác cán bộ đã có một số đổi mới về nội dung và cách làm đáp ứng yêu cầu tình hình nhiệm vụ mới (quy hoạch, đánh giá cán bộ, đào tạo cán bộ và thực hiện luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý…); công tác chính sách cán bộ bước đầu có những đổi mới quan trọng góp phần thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ. Tuy vậy, công tác cán bộ hiện nay vẫn còn tồn tại một số khuyết điểm như: chậm đổi mới về cơ chế, phương pháp, quy trình đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho từ chức đối với cán bộ; trong xử lý chưa kiên quyết và thiếu quy chế để sắp xếp cán bộ, thay thế những cán bộ yếu kém; đánh giá, bố trí, sắp xếp, sử dụng cán bộ còn biểu hiện quan liêu, thiếu dân chủ hoặc mất dân chủ; chưa gắn giữa đào tạo cán bộ với việc tuyển chọn, quy hoạch, bố trí, sắp xếp cán bộ dẫn đến tình trạng cán bộ vừa thừa lại vừa thiếu…

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, XII cũng đã phân tích đánh giá cụ thể và chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác cán bộ. Trong đó, Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII chỉ rõ: “Nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu; còn biểu hiện quan liêu, cửa quyền, chưa thực sự sâu sát thực tế, cơ sở. Công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái”.

Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, đòi hỏi ngày càng cao hơn, đặt ra nhiều vấn đề mới, phức tạp hơn, cần phải có một đội ngũ cán bộ ngang tầm mới đáp ứng được. Do đó, Đảng phải tiếp tục thực hiện chiến lược cán bộ với quyết tâm và yêu cầu mới, cao hơn, đạt kết quả tốt hơn.

Do vậy, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay, Trung ương tiếp tục ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị quan trọng về công tác tổ chức cán bộ; nhất là Nghị quyết số 04-NQ/TW "Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ"; Nghị quyết số 18-NQ/TW “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; Nghị quyết số 19-NQ/TW “Tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập”...

Đặc biệt, mới đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định 214 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Quy định 214 thay thế Quy định 90, ngày 4-8-2017 của Bộ Chính trị. Theo đó, các cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý phải bảo đảm 5 tiêu chuẩn về chính trị, tư tưởng; đạo đức, lối sống; trình độ; năng lực và uy tín; sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm.

Về trình độ, cán bộ phải tốt nghiệp đại học trở lên, lý luận chính trị cử nhân hoặc cao cấp; quản lý nhà nước ngạch chuyên viên cao cấp hoặc tương đương; trình độ ngoại ngữ, tin học phù hợp. Về sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm, quy định mới của Bộ Chính trị nêu rõ: Phải đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ; bảo đảm tuổi bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử theo quy định của Đảng. Ngoài ra, cần phải kinh qua và hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của chức danh lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp dưới trực tiếp; có nhiều kinh nghiệm thực tiễn. Về chính trị tư tưởng, phải tuyệt đối trung thành với lợi ích của Đảng, quốc gia-dân tộc và nhân dân; kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng… Về đạo đức, lối sống, phải mẫu mực về phẩm chất đạo đức; không tham vọng quyền lực; tuyệt đối không trục lợi và cũng không để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi… Về năng lực, uy tín, phải có quan điểm khách quan, toàn diện, biện chứng, lịch sử cụ thể, có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược; có thành tích nổi trội, có kết quả và "sản phẩm" cụ thể góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị; được cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân tin tưởng, tín nhiệm cao.

Ngoài tiêu chuẩn chung, đối với các chức danh cụ thể (như Ủy viên BCH Trung ương; Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Tổng Bí thư; Chủ tịch nước; Thủ tướng Chính phủ; Chủ tịch Quốc hội; Thường trực Ban Bí thư...) còn có những tiêu chuẩn cụ thể riêng. Như vậy, Quy định 214 sẽ là cơ sở để đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý, góp phần xây dụng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

---------------