Thực trạng nợ đọng bảo hiểm xã hội

Những nguyên nhân

Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, có nhiều lý do được các DN đưa ra để lý giải cho việc chậm, nợ BHXH là do ảnh hưởng suy thoái kinh tế nên việc sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn, do công trình xây dựng đã hoàn thành nhưng chủ đầu tư chưa thanh toán tiền...

Tuy vậy, trừ các DN thực sự khó khăn, làm ăn thua lỗ, không còn khả năng trả lương cho LĐ thì có rất nhiều DN, dù hiểu rất rõ trách nhiệm và quyền lợi tham gia BHXH cho người LĐ, nhưng lại cố tình không đóng BHXH hoặc chỉ đóng BHXH cho một số người trong bộ khung quản lý của đơn vị để giảm chi phí, thu lợi nhuận nhiều hơn, hoặc lạm dụng tỷ lệ lãi suất phạt chậm nộp thấp hơn lãi suất ngân hàng, nên cố tình nợ BHXH. Ý thức về trách nhiệm tham gia BHXH của người sử dụng LĐ còn hạn chế, nhất là khu vực ngoài quốc doanh, do vậy việc chậm đóng, đóng thiếu hoặc trốn đóng vẫn thường xuyên xảy ra; chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH còn nhiều bất cập như mức xử phạt thấp, hiệu quả hoạt động phối hợp đôn đốc thu nợ BHXH còn nhiều hạn chế trong khâu phối hợp, hoạt động chưa được thường xuyên; công tác tuyên truyền về BHXH chưa thực sự sâu rộng đến tất cả người LĐ và đơn vị sử dụng LĐ không muốn cơ quan BHXH tuyên truyền đến người LĐ; chưa có giải pháp để thu hồi nợ BHXH đối với những đơn vị nợ khó thu. Do không bị xử lý, nên nhiều chủ sử dụng LĐ xem thường pháp luật, không đảm bảo quyền lợi BHXH cho người LĐ; chiếm dụng hoặc sử dụng tiền đóng BHXH sai quy định, đồng thời tạo nên sự không công bằng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh giữa các đơn vị chấp hành tốt và các đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH. Một số DN phải phá sản, giải thể, nhưng việc thanh lý tài sản chậm hoặc tài sản thanh lý không đủ trả nợ BHXH gây nhiều khó khăn cho công tác thu và làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người LĐ…

Ông Nguyễn Mạnh Tú, Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: Ngay cả biện pháp mạnh tay nhất là khởi kiện các DN ra tòa (khả năng thắng kiện 100%) nhưng hiện nay cũng không thực hiện được. Nguyên nhân, theo Luật BHXH có hiệu lực từ ngày 1-1-2016, công tác khởi kiện các đơn vị nợ BHXH giao cho tổ chức công đoàn, nhưng đến nay, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có vụ khởi kiện nào được các tổ chức công đoàn thực hiện.

Việc các DN nợ đọng BHXH đồng nghĩa với việc các LĐ đang làm việc trong các DN này không được thanh toán chế độ khi họ bị ốm đau, trong thời kỳ thai sản, bị tai nạn LĐ; một số LĐ đến tuổi nghỉ hưu không được hưởng trợ cấp hưu trí do chưa đủ thời gian đóng BHXH.

Tăng cường biện pháp giải quyết nợ

Thời gian qua, ngành BHXH đã nỗ lực trong công tác đôn đốc thu, thu hồi nợ, đặc biệt là thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành cũng đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ và đơn vị nợ vẫn có xu hướng gia tăng chủ yếu tập trung vào khối DN ngoài quốc doanh.

Ông Nguyễn Mạnh Tú cho biết thêm: Việc nợ đọng BHXH cũng ảnh hưởng rất lớn đến chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh. Trước thực trạng này, ngày 28-8-2017, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Công văn số 3613/UBND-KGVX về việc chấn chỉnh xử lý tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN; trong đó chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tích cực phối hợp với cơ quan BHXH các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, khai thác, đôn đốc thu; thanh tra, kiểm tra các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN, nhằm khắc phục tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN. Nếu như các sở, ngành, địa phương thực hiện tốt tinh thần chỉ đạo của Công văn này, nợ đọng BHXH thời gian tới sẽ được giải quyết.

Về phía ngành, trong thời gian đến, BHXH tỉnh sẽ phân công cán bộ thu bám sát đơn vị để đối chiếu, đôn đốc và gửi thông báo yêu cầu trả nợ BHXH; yêu cầu chủ sử dụng LĐ thanh toán đầy đủ số tiền đóng BHXH, kể cả tiền lãi chậm nộp đối với người LĐ đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng LĐ, hợp đồng làm việc để kịp thời giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật. Tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp nợ BHXH; phối hợp với Sở Lao động- Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh, Công an tỉnh, Cục Thuế tỉnh thành lập tổ công tác liên ngành thực hiện nhiệm vụ đôn đốc thu nợ đối với các đơn vị có số nợ lớn, kéo dài. Báo cáo, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; phối hợp với Liên đoàn Lao động các cấp hoàn thiện hồ sơ khởi kiện các đơn vị nợ BHXH tại tòa án. Công khai thông tin các đơn vị nợ đọng BHXH, nợ kéo dài trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tham mưu UBND tỉnh ban hành thông báo trích nộp tiền nợ BHXH đến từng đơn vị nợ; BHXH tỉnh phối hợp với Kho bạc Nhà nước để trừ các khoản nợ BHXH khi chủ đầu tư thực hiện thanh quyết toán các công trình xây dựng, tư vấn thiết kế. BHXH các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, định kỳ thông báo kết quả đóng BHXH đến từng người LĐ, đến các chủ sử dụng LĐ; tổ chức chi trả kịp thời các chế độ BHXH cho người LĐ.

Bình An