Qua ghi nhận, đến thời điểm hiện nay, các địa phương đã cơ bản hoàn thành tiến độ gieo trồng theo kế hoạch. Riêng một số khu vực hưởng lợi nước tưới từ hệ thống kênh Bắc và kênh Chàm bị chậm do hai hệ thống kênh này phải tạm đóng để tu sửa, thì bắt đầu từ ngày 5-6 và ngày 10-6, hai kênh này mở nước trở lại, nên số diện tích tại khu vực nói trên vẫn đảm bảo kế hoạch sản xuất, dự kiến lịch xuống giống sẽ kết thúc trong tháng 6 này.
Nông dân xã Công Hải (Thuận Bắc) chăm sóc cây đậu xanh.Ảnh: Minh Khai
Mặc dù diện tích tiếp tục bị thu hẹp so với vụ cùng kỳ năm trước do hạn hán, tuy nhiên, từ thực tế sản xuất của vụ đông-xuân vừa qua, hoàn toàn có thể yên tâm rằng sản xuất lúa vụ hè-thu sẽ đạt năng suất cao nếu áp dụng hợp lý theo hướng áp dụng khoa học- kỹ thuật vào sản xuất. Thực tế, cho thấy trong điều kiện hạn hán khắc nghiệt, ngay từ đầu vụ đông - xuân, đội ngũ cán bộ ngành Nông nghiệp đã cùng về với nông dân các địa phương vận động, đưa ra các giải pháp, cách làm hay để người dân áp dụng trong sản xuất lúa. Trong đó, có thể kể đến “chìa khóa” để thành công của vụ đông - xuân là việc nông dân chú trọng sử dụng các loại giống xác nhận và đưa mô hình tưới nước tiết kiệm theo phương pháp “nông - phơi - lộ” vào sản xuất. Do đó, tại một số vùng, diện tích lúa thu hoạch vụ đông - xuân đạt năng suất cao hơn từ 1,5 - 2 tấn/ha so với vụ trước.
Một điểm đáng mừng trước sản xuất vụ hè – thu năm nay, đó là việc nông dân tại nhiều vùng thiếu nước đã tự chủ động chuyển đổi cây trồng cạn. Điều này cho thấy, sự thành công của việc chuyển đổi hơn 1.000 ha cây đậu xanh trong vụ đông-xuân đã phát huy hiệu quả thiết thực. Có mặt tại vùng hạn xã Công Hải (Thuận Bắc), theo quan sát của chúng tôi, hơn 41 ha đậu xanh lứa đầu trong vụ hè- thu sớm, trên cánh đồng Kà Rôm đã được nông dân chuyển đổi và đang trong thời kỳ chuẩn bị vào thu hoạch rất xanh tốt. Chị Mẫu Thị Xinh, thôn Kà Rôm, xã Công Hải vui vẻ: "Trồng đậu xanh chi phí ít hơn trồng lúa, không cần phải theo nước nhiều, giá bán lại cao, sau vụ này mình sẽ tiếp tục mở rộng diện tích chuyển đổi trồng lúa sang trồng đậu xanh". Được biết, hiện nay giá đậu xanh vào khoảng 24.000 đồng/kg, có giảm 3 giá so với vụ vừa qua, tuy nhiên sau khi trừ chi phí nông dân vẫn thu lãi gần 3 triệu đồng/sào.
Theo kế hoạch, vụ hè-thu này, toàn tỉnh sẽ tiếp tục chuyển đổi diện tích cây trồng cạn tại các vùng thiếu nước 505 ha. Ngoài cây đậu xanh, Trung tâm Khuyến nông cũng đã đưa vào chuyển đổi thí điểm 30 ha cây mè đen. Đây là loại cây trồng cạn cho giá trị kinh tế khá cao nếu thí điểm thành công. Qua ghi nhận bước đầu, tại một số vùng chuyển đổi, sau gần 15 ngày tuổi, cây mè phát triển khá tốt trên các diện tích đã chuyển đổi đậu xanh trước đó. Ông Phan Quang Thựu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết: Đến thời điểm hiện nay, cơ bản tiến độ sản xuất vụ hè-thu vẫn đảm bảo theo kế hoạch, dự kiến việc xuống giống sẽ kết thúc vào cuối tháng 6. Ngành đang tiếp tục đề nghị các địa phương tập trung sớm hoàn thành việc xuống giống vụ hè-thu và chuyển đổi cây trồng cạn theo tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh; đồng thời cần có kế hoạch điều tiết nguồn nước hợp lý khi vào vụ chính và vận động người dân áp dụng có hiệu quả các mô hình tiết kiệm nước đã áp dụng thành công ở vụ đông- xuân trước.
Theo đồng chí Trần Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, việc chuyển đổi cây trồng cạn trong vụ đông-xuân đã bước đầu đạt hiệu quả, vì vậy trong vụ hè-thu này ngành Nông nghiệp cần quan tâm thêm đến vấn đề hỗ trợ giống chuyển đổi theo nhu cầu của nông dân. “Bài toán” hỗ trợ giống khi nông dân có nhu cầu trong mùa hạn là trách nhiệm chung, không phải chỉ chờ vào Trung ương. Muốn thế, ngành phải tổ chức liên kết để đưa các doanh nghiệp về cùng với các địa phương, quan tâm hỗ trợ thêm cho nông dân càng nhiều càng tốt. Bên cạnh đó, trong vụ hè-thu này các địa phương cũng cần phải quan tâm thêm vấn đề phát triển các diện tích đồng cỏ để đảm bảo nguồn thức ăn cho đàn gia súc.
Có thể nói, trước “áp lực” của hạn hán, sản xuất vụ hè-thu năm nay sẽ càng trở nên khó khăn. Tuy nhiên, trên tinh thần chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, cùng với sự chung sức của các sở, ngành, các cấp chính quyền địa phương và sự nỗ lực của Nhân dân, tin rằng sản xuất vụ hè-thu này sẽ tiếp tục đạt kết quả cao như vụ đông – xuân vừa qua.
Nguyễn Sơn