Về Đông y, khoai lang có tên là phiên chư, cam thự, có tính bình, vị ngọt, có công dụng bồi bổ cơ thể, ích khí, mạnh thận, mạnh tiêu hóa, tiêu viêm, mát gan, lợi mật, sáng mắt, thường dùng để chữa các bệnh như vàng da, ung nhọt, viêm tuyến vú, kinh nguyệt không đều, di tinh, trẻ em cam tích, kiết lỵ. Dây lá ngọn khoai lang có tính bình, vị ngọt, cũng có công dụng bổ hư tổn, ích khí lực, kiện tỳ vị, tư dưỡng thận âm dùng để chữa tỳ hư làm ăn kém, thận âm suy yếu, nhuận trường vị, hạ đường huyết. Các bệnh không nên dùng lá ngọn khoai lang là chứng thấp trệ, tiêu chảy, đường huyết thấp.
Một số bài thuốc từ khoai lang như sau:
• Phòng chữa táo bón, trĩ:
- Thường ăn khoai lang luộc, hay chấm mật ong, chấm mè ăn, uống nước luộc khoai lang.
- Thường nấu chè khoai lang với mè, bí đao ăn.
- Uống nước cốt của khoai lang tươi.
- Khoai lang tươi xào với dầu mè ăn trong bữa ăn.
- Nấu các món canh rau lá, kèm thêm lá, dây ngọn khoai lang còn xanh non.
- Thường ăn rau lang luộc, nấu canh.
• Thanh nhiệt giải độc: Khoai lang ½ kg, đậu xanh ½ chén ăm cơm, gạo ½ chén ăn cơm, nấu cháo gia vị vừa ăn, ăn trong ngày.
• Tiểu đường, huyết áp cao: Thường ăn rau lang luộc, hấp, nấu canh hàng ngày.
• Giải sốt cảm cúm: Khoai lang trắng tươi luộc chín, xông hơi, ăn khoai nóng, uống nước luộc còn ấm nhiều cho ra mồ hôi.
• Cam tích trẻ em: Lá khoai lang non 100g, màng mề gà 2g, đổ vào 2 chén nước sắc còn ½ chén, chia 2 lần uống trong ngày. Uống liên tục 5-10 ngày.
• Quáng gà: Lá khoai lang non xào với gan gà hoặc gan heo ăn thường xuyên.
• Thiếu sữa, ít sữa: Lá khoai lang non xào với thịt heo ăn 5-7 ngày.
• Chữa say rượu, ngộ độc khoai mỳ: Khoai lang rửa sạch hay gọt vỏ, giã nát thêm ít nước vắt uống, mỗi lần ½ chén ăn cơm, cách nhau ½ giờ 1 lần, liên tục 3-5 lần .
• Băng huyết: Rau khoai lang giã vắt nước cốt uống.
• Mụt nhọt: Khoai lang với lá bồ công anh, thêm đường vàng giã nhuyễn bọc vải đắp.
• Hút mụt nhọt đã vỡ: Lá khoai lang non, ít hạt đậu xanh, muối, giã nhuyễn bọc vải đắp.
• Đau lưng mỏi gối: Lá khoai lang non 100g, mai rùa 30g sắc uống.
• Dương hư làm đi tiểu nhiều: Khoai lang hầm với thịt chó, gia vị với ít rượu ăn 3-5 ngày.
• Chữa viêm dạ dày thiểu toan: Lấy nước cốt khoai lang sắc uống ngày 3 lần, mỗi lần 1 chén, uống liên tục 3 tuần, nghỉ 1 tuần uống lại đến khi khỏi.
• Ngứa âm nang: Sắc lá rau lang với ít muối ngâm rửa hàng ngày vào buổi tối.
Lương y Lê Ngọc Vân