Được sống trong căn nhà kiên cố, khang trang như hiện nay là niềm mơ ước từ lâu của bà Nguyễn Thị Hoa (thôn Long Bình 1, xã An Hải, Ninh Phước). Trước đây, do điều kiện kinh tế khó khăn, gia đình bà phải sống trong căn nhà đất mục nát, mỗi khi mưa bão là bị ngập, rất nguy hiểm. Khi có Quyết định 48, năm 2014, bà Hoa đã được hỗ trợ xây dựng căn nhà kiên cố, với diện tích 120m2, trị giá 170 triệu đồng; trong đó Nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng, Ủy ban MTTQVN tỉnh hỗ trợ 5 triệu đồng, Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay với lãi suất ưu đãi 15 triệu đồng, số còn lại là nguồn đóng góp của gia đình, người thân. Bà Nguyễn Thị Hoa cho biết: Được ở trong căn nhà mới này, gia đình không còn lo sợ mỗi khi mưa bão nữa, chỉ lo chăm chú làm ăn, ổn định cuộc sống.
Bà Nguyễn Thị Hoa vui mừng bên căn nhà mới.
Trên cơ sở Quyết định số 2448/QĐ-UBND ngày 1-12-2014 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Đề án Hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt trên địa bàn tỉnh, với tổng số hộ thuộc đối tượng (tính đến thời điểm Quyết định 48/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành) là 757 hộ. Trong đó, kế hoạch năm 2014 hỗ trợ khoảng 20% số đối tượng; năm 2015 hỗ trợ khoảng 40% và năm 2016 hỗ trợ khoảng 40% số đối tượng. Đến nay, Ngân sách Trung ương cấp thực hiện trong đợt 1 là 900 triệu đồng. UBND tỉnh đã phân bổ kinh phí cho các huyện, thành phố thực hiện xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt trên địa bàn tỉnh (đợt 1) là 66 căn, trong đó 54 căn đã hoàn thành và 12 căn tại huyện Bác Ái đang xây dựng, như vậy số chưa thực hiện là 691 hộ. So với kế hoạch đề ra, tiến độ triển khai khá chậm.
Theo Quyết định 48, đối với nhà ở phải tháo dỡ để xây dựng nhà mới và nhà cải tạo, nâng cấp, kinh phí hỗ trợ từ ngân sách chia làm 3 mức: Hỗ trợ 12 triệu đồng/hộ đối với hộ không thuộc vùng khó khăn và thôn đặc biệt khó khăn; hỗ trợ 14 triệu đồng/hộ đối với hộ nghèo cư trú tại khu vực khó khăn; hỗ trợ 16 triệu đồng đối với hộ nghèo cư trú tại các thôn đặc biệt khó khăn, Ủy ban MTTQVN hỗ trợ thêm 5 triệu đồng. Ngoài ra, các trường hợp này còn được vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội với mức 15 triệu đồng/hộ.
Đồng chí Nguyễn Thành Phú, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: Để áp dụng mô hình nhà phòng tránh bão, lụt có hiệu quả, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu thiết kế tối thiểu 3 mẫu nhà điển hình phù hợp với phong tục, tập quán của từng địa phương. Tùy theo điều kiện cụ thể người dân có thể xây dựng theo kinh nghiệm, truyền thống, phù hợp với điều kiện kinh tế... Tuy nhiên, hầu hết hộ nghèo trên địa bàn là các hộ thuộc diện cao tuổi và ốm đau, trong khi hỗ trợ thấp, điều kiện kinh tế của các hộ rất khó khăn, không có sự tích lũy để đảm bảo tiến hành xây dựng ngôi nhà mới. Do đó, khi được đặt vấn đề về hỗ trợ kinh phí thì một số hộ còn ngần ngại tiếp nhận, đặc biệt là một số hộ nghèo tại huyện Bác Ái. Ngoài ra, hầu hết nhà ở của các hộ nghèo là nhà đã xuống cấp, nên khi tiến hành tháo dỡ để sửa chữa thì không đảm bảo kết cấu theo quy định. Bên cạnh đó, việc thực hiện Quyết định 48, hiện nay vẫn còn ách tắc do chờ đợi nguồn vốn Trung ương cấp về, trong khi các địa phương mất thời gian do phải rà soát đúng đối tượng.
Với phương châm huy động từ nhiều nguồn lực, Nhà nước, cộng đồng và người dân thông qua việc triển khai thực hiện Quyết định 48/2014/QĐ-TTg đã giúp người nghèo có được ngôi nhà kiên cố, tránh được bão, lụt. Qua đó, giúp họ chủ động, tự tin để vươn lên thoát nghèo và từng bước có cuộc sống ngày càng tốt hơn. Vì vậy, để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Quyết định 48, các cơ quan, ban, ngành, các tổ chức, cá nhân cần chung tay giúp đỡ hộ nghèo, nhất là những hộ cao tuổi, neo đơn, tàn tật bằng cách ủng hộ tiền, hiện vật giúp đỡ hộ nghèo xây nhà. Về phía các địa phương, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giúp họ hiểu rõ và thực hiện chính sách hỗ trợ, tránh trường hợp vì quá khó khăn mà xin rút ra khỏi chương trình. Đồng thời, ngành liên quan tham mưu UBND tỉnh kiến nghị với Trung ương giải ngân nhanh nguồn vốn, tăng cường hướng dẫn, đôn đốc và kịp thời tháo gỡ khó khăn, phấn đấu hoàn thành kế hoạch năm 2014 và một phần kế hoạch 2015.
Thế Quang