Đây là thông tin được đưa ra tại hội thảo nhằm hoàn thiện dự thảo báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết 19/2015/NQ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh, do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với dự án Quản trị nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện - GIG (do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ -USAID tài trợ) tổ chức.
Ảnh minh họa.
Có chuyển biến nhưng chưa được như mong đợi
TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM kiêm Giám đốc Dự án Hỗ trợ tái cơ cấu nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam (RCV) khẳng định, nếu tốc độ thực hiện như 6 tháng qua thì có thể rất nhiều mục tiêu như mục tiêu giấy phép xây dựng, mục tiêu đăng ký tài sản, thông quan qua biên giới và 2 chỉ tiêu của tư pháp chắc chắn không đạt được.
Bên cạnh những chỉ tiêu liên quan đến 1 Bộ như bảo vệ nhà đầu tư, nộp bảo hiểm xã hội... được triển khai thuận lợi, dễ dàng hơn, trong khi những chỉ tiêu liên quan đến nhiều bộ, nhiều ngành, nhiều cơ quan như giấy phép xây dựng, đăng ký tài sản, thông quan qua biên giới... lại triển khai rất chậm.
Chuyên gia về hải quan Phạm Thanh Bình cho biết, theo đánh giá chung của DN khi được khảo sát thì thủ tục quản lý chuyên ngành chưa có chuyển biến đáng kể. Khảo sát tại các chi cục cải quan lớn là TPHCM, Hà Nội, Hải Phòng, Bình Dương cho thấy, tỷ lệ các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành chiếm 30-35% tổng số lô hàng nhập khẩu.
Về lĩnh vực thuế, bà Nguyễn Minh Thảo, Phó Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh (CIEM) đã báo cáo các kết quả đạt được sau 6 tháng triển khai Nghị quyết 19.
Theo đó, trong cải cách hành chính thuế, tính đến 23/9/2015, đã có 98% DN thực hiện khai thuế điện tử ổn định. Tổng cục Thuế đã phối hợp với 33 ngân hàng thương mại để triển khai dịch vụ nộp thuế điện tử. Cho đến nay đã có 84 DN đăng ký nộp thuế điện tử và 71,3% DN nộp thuế điện tử.
Mặc dù những nỗ lực trong cải cách thủ tục hành chính trong kê khai và nộp thuế điện tử được DN ứng dụng triển khai và đánh giá cao, tuy nhiên, thời gian thực tế không giảm được như tính toán theo những thay đổi của Bộ Tài chính. DN ghi nhận giảm khoảng 20% thời gian, tương đương khoảng 110 giờ.
Nguyên nhân dẫn đến kết quả chưa được như mong muốn là bởi tính toán của Bộ Tài chính dựa trên sửa đổi văn bản chính sách nhưng có những chính sách thay đổi không đồng bộ. Thêm vào đó, tâm lý DN chưa thật sự tin vào những cải cách này, do vậy, thủ tục đã được cắt bỏ nhưng DN vẫn thực hiện. Ngoài ra, công tác tổ chức thực hiện tại địa phương không thay đổi tốt như chính sách, ứng dụng công nghệ thông tin thay đổi chậm hơn so với thay đổi của chính sách.
Đối với cải cách hành chính về bảo hiểm xã hội (BHXH), Nghị quyết 19 yêu cầu giảm thời gian nộp BHXH từ 335 giờ/năm xuống còn 49,5 giờ/năm. Trong thời gian qua, BHXH Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp như cắt giảm 50 tiêu thức trên các biểu mẫu, tờ khai; bãi bỏ 16 thành phần hồ sơ trong các thủ tục; giảm từ 115 thủ tục xuống còn 43 thủ tục… Tuy nhiên, tính đến thời điểm này, thời gian nộp BHXH tuy giảm nhiều nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu xuống còn 49,5 giờ như yêu cầu của Nghị quyết.
Tương tự, đối với cải cách thủ tục hải quan và quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa xuất-nhập khẩu, Nghị quyết 19 yêu cầu giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu 13 ngày và nhập khẩu 14 ngày đến hết năm 2015; xuất khẩu dưới 10 ngày và nhập khẩu dưới 12 ngày đến hết năm 2016. Tuy nhiên, chỉ tiêu này cho đến nay vẫn chưa đạt được. Mặc dù Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã có nhiều nỗ lực đơn giản hóa thủ tục hải quan, áp dụng hải quan điện tử, song các thủ tục chuyên ngành đối với hàng hóa xuất-nhập khẩu chưa được cải thiện, do đó chưa giảm được thời gian thông quan hàng hóa.
Đối với việc tiếp cận điện năng, mục tiêu của Nghị quyết 19 nhằm giảm thời gian tiếp cận điện năng còn 70 ngày, trong đó 36 ngày thuộc trách nhiệm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan.
Mặc dù EVN đã có nhiều giải pháp để cải thiện chỉ số này, song vẫn chưa đạt được chỉ tiêu đề ra. Tính đến nay, thời gian DN thuê thiết kế và thực hiện công trình ở Việt Nam là 63 ngày.
Những “điểm nghẽn” cần giải quyết
Thảo luận tại hội thảo, nhiều DN đã ghi nhận những nỗ lực cải cách trong lĩnh vực thuế, hải quan và bảo hiểm trong việc giảm thời gian và chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, sự thay đổi mang lại cho doanh nghiệp chưa được hiện thực hóa nhiều vì sự thiếu thống nhất của hệ thống pháp luật về thuế và hệ thống công nghệ thông tin lạc hậu của ngành bảo hiểm xã hội. Quản lý chuyên ngành xuất khẩu vẫn là một điểm nghẽn trong việc tạo thuận lợi cho ngoại thương.
Có cùng quan điểm, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, hai vấn đề quan trọng là điều kiện kinh doanh và quản lý chuyên ngành xuất nhập khẩu nếu tháo gỡ được, chắc chắn môi trường kinh doanh và mức độ thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của Việt Nam sẽ cải thiện nhiều.
Theo đánh giá của Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh thuộc CIEM, về các chỉ số khác của lĩnh vực hành pháp được đánh giá là có tiến triển không đều. Cụ thể, không đều giữa các bộ ngành với nhau và không đều giữa các địa phương với nhau. TS. Nguyễn Đình Cung dẫn chứng mặc dù Bộ Công Thương xây dựng nhiều quy định về điều kiện kinh doanh lẫn các quy định về quản lý chuyên ngành xuất nhập khẩu nhưng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện tốt hơn các nội dung của Nghị quyết 19.
Về cải cách lĩnh vực thuế, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Nguyễn Thị Cúc đánh giá là có chuyển biến tích cực, nhưng vẫn có có nhiều vấn đề tồn tại mà cộng đồng doanh nghiệp hy vọng sớm được cải thiện.
Cụ thể là vấn đề ứng dụng cộng nghệ thông tin trong khai báo, nộp hồ sơ bảo hiểm xã hội thường xuyên bị nghẽn mạng và gặp trục trặc, bảo hiểm thai sản giải quyết theo quý, chậm trễ chi trả gây khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động nữ.
Về cải cách hành chính tư pháp, các chuyên gia của CIEM cho biết, qua khảo sát các doanh nghiệp cho thấy, đây thuộc lĩnh vực có nhu cầu cải cách rất lớn. Chỉ nhấn mạnh đến cải cách hành pháp mà quên hoặc không để ý rằng, ngành tư pháp cũng có những vấn đề cần phải cải cách. Do đó, cần có sự phối hợp nhiều hơn với Tòa án nhân dân tối cao để triển khai thực hiện các chỉ số thuộc tư pháp.
Cơ quan khảo sát, tổng kết tình hình thực hiện Nghị quyết 19 cũng đã đưa ra một số kiến nghị đề nghị các bộ, cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu áp dụng phương pháp quản lý rủi ro trong quản lý, kỹ thuật công nghệ; điện tử hóa thủ tục hành chính, kỹ thuật công nghệ; kết nối chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức quản lý, kỹ thuật công nghệ để giảm thiểu giấy tờ, rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.
CIEM cũng đề nghị Bộ Công Thương sớm ban hành thông tư thay thế Thông tư 32/2009/TT-BCT về kiểm tra hàm lượng formaldehyte đối với các sản phẩm dệt may để tháo gỡ khó khăn cho DN theo hướng áp dụng quản lý rủi ro, giảm chi phí và thời gian cho DN. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tháo gỡ triệt để khó khăn cho doanh nghiệp về kiểm tra, chứng nhận an toàn thực phẩm thủy sản xuất khẩu và những vướng mắc trong quy định về nuôi, chế biến và xuất khẩu sản phẩm cá tra…
Nguồn www.chinhphu.vn