Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Thực hiện chương trình này, Bộ Y tế đã có sáng kiến phát động Tháng cao điểm chiến dịch dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (PLTMC) hàng năm. Nhằm tăng cường sự tiếp cận các dịch vụ PLTMC trên phạm vi toàn quốc, đặc biệt là các dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện cho phụ nữ mang thai (PNMT), dịch vụ chăm sóc và điều trị cho PNMT có HIV.

Sở Y tế đã xây dựng kế hoạch tổ chức Tháng cao điểm chiến dịch PLTMC với những hoạt động thiết thực và phù hợp ở từng địa phương. Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp các ban, ngành, đoàn thể hướng dẫn cơ sở vận động PNMT tham gia tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện và tổ chức tập huấn PLTMC cho cán bộ chuyên trách. Trong thời gian này, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản đẩy mạnh truyền thông và tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện cho PNMT tại các địa phương trong toàn tỉnh. Đồng thời, tiến hành xét nghiệm tự nguyện HIV cho 5.532 PNMT. Để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS và Bệnh viện Đa khoa tỉnh chuẩn bị đầy đủ thuốc kháng virus HIV (ARV) và chuẩn bị cung cấp sữa ăn thay thế cho trẻ sinh ra từ mẹ có HIV. Trong trường hợp có trẻ được sinh ra từ mẹ có HIV, Trung tâm và các cơ sở sản khoa trong toàn tỉnh thực hiện tư vấn nuôi dưỡng trẻ. Ngoài ra, khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa tỉnh thực hiện tư vấn, chăm sóc và theo dõi trẻ và mẹ có HIV sau sinh.

Trong Tháng cao điểm chiến dịch PLTMC, Trung tâm Y tế 7 huyện, thành phố đã phối hợp Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tăng cường truyền thông lưu động về PLTMC, đồng thời tập huấn cho nữ hộ sinh tuyến xã, phường, thị trấn trực thuộc. thông qua các lớp tập huấn đã giúp nữ hộ sinh có thêm kiến thức PLTMC với quy trình chăm sóc sản khoa cho PNMT có HIV, phác đồ PLTMC khi PNMT được phát hiện có HIV trong lúc chuyển dạ, tư vấn dinh dưỡng khi mang thai và nuôi dưỡng trẻ sau sinh, tư vấn hỗ trợ tinh thần, thực hành tuân thủ thuốc ARV, kỹ năng khuyến khích PNMT có HIV đến cơ sở y tế để được chăm sóc thai nghén và nhận các dịch vụ PLTMC…

Được tổ chức trên phạm vi toàn tỉnh, Tháng cao điểm chiến dịch PLTMC phổ biến rộng rãi các thông điệp, gói dịch vụ về PLTMC và địa chỉ cung cấp dịch vụ tại địa phương cũng như tăng cường chuyển tải các thông điệp về dự phòng nhiễm HIV trong cộng đồng. Các cơ sở cung cấp dịch vụ PLTMC ở tỉnh bao gồm: Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe sinh sản với nhiệm vụ tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện cho PNMT và tư vấn về các can thiệp có giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con; giới thiệu PNMT có HIV đến Khoa Sản Bệnh viện Đa khoa tỉnh hoặc các cơ sở sản khoa tuyến huyện, thành phố có cung cấp dịch vụ PLTMC để được theo dõi, chăm sóc thai nghén cùng với các dịch vụ về PLTMC và đến các cơ sở điều trị HIV để được đánh giá và điều trị HIV/AIDS; chăm sóc tiếp tục các trường hợp PNMT có HIV và con của họ tại cộng đồng, hỗ trợ tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc và theo dõi tiếp tục trẻ và mẹ sau khi sinh. Trung tâm Y tế tuyến huyện, thành phố và trạm y tế xã, phường, thị trấn cung cấp thông tin về chiến dịch PLTMC cho PNMT đến khám thai; thông tin về lợi ích và địa chỉ cung cấp các dịch vụ PLTMC tại địa bàn trên loa truyền thanh của xã, phường, thị trấn. Các cơ sở sản khoa có sinh tại tuyến tỉnh và huyện, thành phố tư vấn xét nghiệm HIV cho PNMT; cung cấp thuốc ARV để PLTMC; tư vấn nuôi dưỡng trẻ sinh ra từ mẹ có HIV; cung cấp sữa ăn thay thế cho trẻ sinh ra từ mẹ có HIV trong trường hợp người chăm sóc trẻ đủ điều kiện và lựa chọn nuôi trẻ bằng sữa ăn thay thế sữa mẹ; giới thiệu mẹ và trẻ đến các cơ sở chăm sóc và điều trị HIV để tiếp tục được chăm sóc và điều trị HIV. Khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa tỉnh chăm sóc sức khỏe và theo dõi tình trạng nhiễm HIV của trẻ sinh ra từ mẹ có HIV theo quy định. Tư vấn và lấy mẫu máu làm xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV cho trẻ dưới 18 tháng tuổi gửi về Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương hoặc Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh; điều trị dự phòng bằng cotrimoxazole cho trẻ sinh ra từ mẹ có HIV.

Với đối tượng tác động chính là phụ nữ từ 15-49 tuổi, PNMT, phụ nữ có HIV, PNMT có HIV, trẻ em sinh ra từ mẹ có HIV và người thân của họ, cán bộ và nhân viên y tế tại các cơ sở cung cấp dịch vụ PLTMC,... tỉnh đã và đang nỗ lực để Tháng cao điểm chiến dịch PLTMC sẽ cùng cộng đồng đạt được các mục tiêu mang tính nhân văn sâu sắc là 100% PNMT có HIV được điều trị và chăm sóc PLTMC; 100% trẻ sinh ra từ mẹ có HIV được điều trị và chăm sóc bằng thuốc ARV cùng với chế độ nuôi dưỡng phù hợp, cung cấp các gói dịch vụ chăm sóc và điều trị PLTMC toàn diện, nhằm góp phần bảo vệ thế hệ tương lai..

Bs. Trần Xuân Phương