Thật ra, “giời leo” có 3 loại, có nguyên nhân khác nhau:
- Loại viêm da bọng nước do côn trùng: Làm cho bỏng nhẹ trên da gây nên, như: Kiến ba khoang, sâu nái, giời leo… thường bị ở cổ, mặt, tay chân, các vùng có tiếp xúc với côn trùng gây bỏng nhẹ. Bệnh giời leo này, nếu vết thương không bị nhiễm trùng, thường chỉ 3-4 ngày sẽ tự bớt, không để lại di chứng. Nhân dân thấy bọng nước, nóng rát nên thường sử dụng “hạt đậu xanh” sống nhai hay giả nát đắp lên vết thương hoặc dùng lá mướp, lá chìa vôi hay mài mực tàu thoa … cho mau lành.
Kiến ba khoang (Paederus fuscipes curtis) là loại côn trùng, con trưởng thành thích bay vào bóng đèn, có thân mình dài khoảng 7mm, có màu đen và cam; vùng đầu, giữa mình và gần đuôi màu đen thành 3 khoang, râu dài có hình sợi chỉ, chân chạy nhanh, cánh ngắn đến nữa thân mình, cuối bụng nhọn, có đuôi nhỏ. Kiến ba khoang có thể bơi trên mặt nước, thích ăn côn trùng, có thể sống vài tháng. Trên cơ thể kiến có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), độc gấp 12-15 lần nọc độc rắn hổ mang. Pederin thấm qua da, làm cho viêm, phồng rộp, có thể làm mủ, ngứa… sau 12 – 36 giờ, giống với Zona hay Eczéma. Khi tiếp xúc kiến ba khoang, nên rửa kỹ ngay bằng xà phòng hay thuốc tím.
- Loại viêm da bọng nước do virus Herpes simplex (Mụn cơm): Thường xuất hiện ở vùng niêm mạc môi, miệng, quanh miệng, má… Bệnh nhân cảm thấy hơi khó chịu ở một điểm nào đó trên da, sau đó vài ngày sẽ nổi mụn nước, có khi chỉ 1 cái, có khi nổi thành cụm nhiều cái hình vòng tròn, có cảm giác ngứa, rát. Nếu không bị bội nhiễm thì vết thương sẽ tự bớt trong vòng 7-10 ngày. Đây là bệnh tái phát nhiều lần, thường thì ngay vùng da đã phát trước kia.
Dùng rượu Hoàng liên, (Hoàng liên 10g, ngâm với 100 ml rượu trắng 30o-40o) cho ngậm hay thoa lên vết thường, chỉ vài lần thì khỏi vĩnh viễn, không bị tái phát.
- Loại viêm da bọng nước do virus Herpes zoster (Tây y gọi là ZONA): Virus này chỉ gây bệnh ở các tế bào thần kinh hướng tâm, thường xuất hiện ở vùng mặt, quanh mắt, vùng liên sườn, vùng chậu hông, có khi xuống tay chân. Thường chỉ có ở một bên cơ thể. Khu vực bị bệnh, da viêm đỏ, đau, cảm giác rát bỏng, kéo dài, các hạch lân cận sưng đau, có thể gây sốt, mệt mỏi, sợ sệt … như bị ma bắt, nên có người đi tìm thầy khoán, thầy bùa … để chữa. Các nhà khoa học nhận thấy những người bị bệnh Zona, thường trước đây có bị bệnh “Thủy đậu”. Nếu không bị bội nhiễm, tổn thương sẽ tự khỏi sau 2-3 tuần. Nhưng bệnh thường để lại di chứng đau nhức, rát buốt, sợ sệt, khó chịu kéo dài từ 1 – 6 tháng, có khi đến vài năm.
ĐIỀU TRỊ ZONA THEO ĐÔNG Y:
Y Học Cổ Truyền có nhiều phương pháp chữa trị bệnh Zona. Thông thường là phương dùng thuốc uống bên trong và thuốc đắp trên vết thương.
Chúng tôi thường sử dụng cây cam thảo đất, cây cỏ sữa hay lá cây xạ can để chữa trị bệnh ZONA, rất mau lành và thường không để lại di chứng đau nhức, bỏng rát, sợ sệt.
- BÀI THUỐC CHỮA BỆNH ZONA:
- Đắp ngoài :
• Dùng mủ cây cỏ sửa, chấm vào nốt giời leo (Zona) hay giã nhỏ đắp vào vùng bị giời, sẽ mát ngay, hết đau nhức và chỉ vài ngày thì lành.
• Dùng một ít đọt cây cam thảo đất, rửa sạch, giã nhỏ cây cỏ sữa, đắp lên vùng bị zona. Liên tục vài ngày.
• Lá cây xạ can, 5-10 lá, rửa sạch, giã nhỏ đắp vào vùng giời leo, vài ngày thì khỏi.
- Uống trong:
- Dùng cây cam thảo đất chặt nhỏ, sao vàng. Lấy 1 nắm (chừng 20g -30g), nấu làm nước uống hằng ngày.
Tánh vị và công năng:
- Cây cam thảo đất (Scoparia dulcis L).
Cam thảo đất còn có tên là cam thảo nam, thổ cam thảo. Cây mọc hoang khắp nơi ở nước ta.
Cây có vị ngọt đắng, tính mát. Có tác dụng bổ tỳ, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, giải khát. Công dụng chữa sốt, say khoai mì (củ sắn), giải độc cơ thể, chữa ho, viêm họng, ban sởi, kinh nguyệt quá nhiều, tiêu chảy, kiết lỵ, lậu, lợi tiểu, chữa sỏi thận và các bệnh về thận. Ngày dùng 10 – 12g khô. (20 - 40g tươi).
Hiện nay, các nhà khoa học còn tìm thấy ở cây Cam Thảo Đất có chứa hoạt chất Amellin dùng điều trị: Đái tháo đường, thiếu máu, albumin niệu, ceton niệu, viêm vỏng mạc, những biến chứng khác kèm theo của bệnh đái tháo đường và làm cho vết thương mau lành.
-Cây cỏ sữa:
Còn có tên là: Vú sữa đất, cẩm địa, thiên căn thảo.
Có 2 loại. Cây cỏ sữa lá nhỏ (Euphorbia thymifolia L.) và Cây cỏ sữa lá lớn (Euphorbia hirta L.). Đều có tác dụng gần giống nhau.
Cỏ sữa có tính kháng lỵ amip và kháng khuẩn, hạ đường huyết.
Cỏ sữa có vị chua, the, tính mát. Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chữa lỵ, phong ngứa, thông sữa, lợi tiểu. Dùng chữa viêm ruột, kiết lỵ, tiêu chảy, viêm da, mẫn ngứa, tắc tia sữa, vàng da.
Liều dùng từ 10g-20g khô, sắc uống, hay 50g- 100g tươi, đắp lên vùng bị Zona, rất mau lành, không đau rát, rất tốt. Phụ nữ có thai không nên dùng./.
Lương y Trần Sỹ
(Phòng Chẩn trị Đông y Phan Thiết)