Dễ mua, dễ bán, dễ sử dụng
TLĐT là thiết bị sử dụng pin làm nóng dung dịch điện tử để tạo ra sol khí cho người dùng hít vào. Thành phần chính của dung dịch điện tử, ngoài nicotin, còn có propylene glycol và các chất tạo hương vị. Có ít nhất 60 hợp chất hóa học đã được tìm thấy trong dung dịch TLĐT do vậy TLĐT có nhiều mùi hương, dễ chịu, khi hút xong không ám mùi... Không chỉ có nhiều mùi hương, TLĐT có bắt mắt, nhỏ gọn như thỏi son, chiếc bút tẩy hay usb. Với sự hấp dẫn, bắt mắt và sành điệu của những chiếc vape, pod (dụng cụ hút TLĐT) được nhiều thanh thiếu niên trên địa bàn tỉnh ưa thích. Tại những điểm công cộng như quán cà phê, chợ đêm... không quá khó để bắt gặp các bạn trẻ sử dụng TLĐT.
Giáo viên chủ nhiệm phổ biến nội quy cho
học sinh Trường THPT Chu Văn An (Tp. Phan Rang - Tháp Chàm).
Chỉ với vài trăm nghìn đồng, sau vài tin nhắn mua hàng qua mạng Facebook, Zalo, nhiều học sinh THCS, THPT dễ dàng đã “sở hữu” ngay cho mình một sản phẩm TLĐT. Em L.B.N, học sinh THPT ở trên địa bàn Tp. Phan Rang - Tháp Chàm cho biết: Chỉ cần lên mạng hay tham gia các hội nhóm là các bạn có thể đặt mua hàng online và giao hàng về tận nhà. Sản phẩm thường dùng là vape, pod, mỗi loại có nhiều dòng với đủ loại giá, loại rẻ chỉ vài trăm nghìn, loại đắt thì vài triệu, nhưng các bạn chủ yếu dùng loại rẻ. Đa số các bạn hút TLĐT vì trào lưu, hiếu kỳ, bắt chước, nhiều bạn cho rằng hút TLĐT mới thể hiện được cá tính. Hơn nữa, TLĐT có nhiều hương vị hấp dẫn, nhiều khói nên nhiều bạn thử cho vui vì cho rằng TLĐT không gây nghiện... Nội quy nhà trường cấm hút TLĐT, tuy nhiên nhiều bạn vẫn lén hút trộm trong giờ ra chơi, hút ở những khu vực như nhà vệ sinh hoặc hút ở quán trà sữa, quán cà phê... Việc dễ mua, dễ bán và dễ sử dụng khiến tình trạng sử dụng TLĐT ngày càng khó kiểm soát.
Đa dạng hình thức tuyên truyền
Việc tuyên truyền về phòng, chống tác hại của thuốc lá và TLĐT là một trong các nội dung nằm trong kế hoạch giáo dục của các trường học trên toàn tỉnh. Ngay từ ngày tựu trường năm học mới, học sinh toàn Trường THPT Chu Văn An (Tp. Phan Rang - Tháp Chàm) đều được các giáo viên chủ nhiệm phổ biến về nội quy học sinh và giao cho các em ký cam kết thực hiện. Trong đó, quy định cấm học sinh hút thuốc được các thầy, cô giáo thường xuyên nhắc nhở, giúp các em nâng cao ý thức cảnh giác, biết bảo vệ sức khỏe bản thân và tuyệt đối không sử dụng TLĐT. Cô giáo Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chu Văn An, cho biết: Cùng với việc ký cam kết nội quy học sinh, nhà trường đã đẩy mạnh tuyên truyền về sự nguy hại của thuốc lá, TLĐT, tệ nạn ma túy qua việc lồng ghép trong một số môn học chính khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm, giúp các em nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi theo những chuẩn mực tốt đẹp. Cùng với đó, duy trì, khuyến khích phát giác, tố giác các học sinh sử dụng TLĐT để có biện pháp xử lý, ngăn chặn kịp thời. Đoàn trường còn tổ chức nhiều hoạt động thể thao, văn nghệ, khuyến khích học sinh tham gia để rèn luyện sức khỏe, tạo sân chơi bổ ích, lành mạnh, góp phần đẩy lùi tệ nạn trong trường học.
Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, các đơn vị trường học trên địa bàn tỉnh còn treo biển hoặc biểu tượng “Cấm hút thuốc lá”, “Trường học không khói thuốc lá” ở các hành lang, lớp học, phòng họp và các phòng làm việc; đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của đơn vị. Đồng thời giáo viên gương mẫu thực hiện không hút thuốc lá nơi công cộng, góp phần xây dựng trường học không khói thuốc lá.
Cô giáo Thiều Lê Phong Lan, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ dạy và học, Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết: Hằng năm, sở đều có các văn bản hướng dẫn, kiểm tra thực hiện truyền thông về tác hại của thuốc lá tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, thực tế việc ngăn chặn triệt để tình trạng học sinh sử dụng, mua bán TLĐT vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Bởi ngoài thời gian học trên lớp, các em còn nhiều thời gian sinh hoạt ở gia đình và bên ngoài xã hội, nếu các em không tự giác ý thức được hành vi của mình thì rất khó quản lý. Mặt khác do chưa có chế tài giám sát và xử phạt nghiêm khắc hơn đối với những cơ sở, cá nhân bán TLĐT cho trẻ vị thành niên nên việc mua bán diễn ra thuận tiện, tràn lan, khiến việc ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm khó khăn hơn. Thời gian tới, Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến tác hại của việc sử dụng TLĐT tới toàn thể học sinh, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục. Tiếp tục tham gia các lớp tập huấn về phương pháp, kỹ năng thực hiện truyền thông do các cơ quan phối hợp thực hiện...
Bác sĩ Trần Xuân Phương, Trưởng khoa Truyền thông giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Ninh Thuận cho biết: TLĐT có tất cả các tác hại đến hệ hô hấp, ảnh hưởng phổi, tim mạch, não bộ con người như thuốc lá truyền thống. Ngoài ra, còn có thêm một số nguy cơ và tác hại khác nếu thứ thuốc lá này được phối trộn thêm các chất lạ, chất kích thích, ma túy... Cụ thể, khi hít một lượng lớn khói từ thiết bị làm nóng dung dịch của TLĐT, người dùng đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên có thể gây ho, ngộ độc, tăng nhịp tim, tăng huyết áp khiến cơ thể mất cân bằng dẫn đến bị sốc. Các chất hóa học, chất phụ gia có trong TLĐT sẽ làm tổn thương phổi, gia tăng mức độ nghiêm trọng của các rối loạn hô hấp như hen suyễn và bệnh phổi. Đặc biệt, dụng cụ để làm nóng hóa chất của TLĐT có thể gây nguy cơ phát nổ. Hầu hết các em học sinh đều chưa hiểu biết cặn kẽ về những nguy hại khi sử dụng TLĐT, bị đánh lừa bởi mùi hương từ các loại tinh dầu có trong đó.
Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mỗi cá nhân, cộng đồng mà còn ảnh hưởng đến tinh thần, trí lực, sự phát triển của giới trẻ. Do vậy, việc giáo dục, sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng đóng vai trò rất quan trọng giúp giới trẻ nhận thức được những tác hại của thuốc lá, từ đó có tinh thần tự giác “nói không với thuốc lá”.
Mỹ Dung