Theo đó, phạm vi ranh giới Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Tp. Phan Rang - Tháp Chàm đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt theo Quyết định số 151/QĐ-UBND ngày 22/5/2017 của UBND tỉnh bao gồm ranh giới hành chính của Tp. Phan Rang - Tháp Chàm (không bao gồm sân bay Thành Sơn 2.288ha), ranh giới khu đô thị Khánh Hải và khu vực ven Đầm Nại thuộc huyện Ninh Hải, một phần khu vực Nam Sông Dinh thuộc huyện Ninh Phước. Tổng diện tích lập quy hoạch là 10.054,69ha.
Còn phạm vi ranh giới lập điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng Tp. Phan Rang - Tháp Chàm bao gồm toàn bộ ranh giới hành chính của Tp. Phan Rang- Tháp Chàm, có tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 7.918,79ha, trong đó diện tích đất xây dựng đô thị là 7.212,01ha, còn lại là đất nông nghiệp và chức năng khác. Đến năm 2040, dân số toàn đô thị khoảng 320.000 người.
Đường 16 Tháng 4 (Tp. Phan Rang - Tháp Chàm). Ảnh: T.D
Theo đồ án, Tp. Phan Rang - Tháp Chàm được xác định phát triển là đô thị hỗn hợp, đa dạng, lấy du lịch làm động lực phát triển, hướng tới đô thị thông minh, đô thị du lịch, đô thị biển, đô thị xanh và hướng đến hình thành đô thị loại I trong tương lai; đồng thời đáp ứng mục tiêu lấy phục vụ con người làm trung tâm, phát triển xanh, bền vững và thân thiện. Tầm nhìn là “Tp. Phan Rang- Tháp Chàm trở thành một đô thị cân bằng độc đáo”. Là nơi tất cả các khía cạnh của đô thị được quan tâm và đầu tư phát triển trong một tổng thể hòa hợp, phát huy thế mạnh vốn có cân bằng và bổ sung những động lực mới.
Về phân vùng đô thị, với các vùng động lực phát triển đô thị đặc trưng, sơ đồ cấu trúc phát triển không gian, Tp. Phan Rang- Tháp Chàm được phân thành 5 phân vùng lớn với những đặc tính và chức năng riêng biệt.
Cụ thể: Phân vùng 1 là khu vực phát triển đô thị di sản (bao gồm một phần diện tích của các phường: Đô Vinh, Bảo An và Phước Mỹ), có diện tích khoảng 927,31ha; dân số dự kiến đến năm 2040 khoảng 28.500 người. Trọng tâm là các không gian xung quanh tháp Po Klong Garai và cộng đồng xung quanh. Khu vực này được chỉnh trang và xây dựng một công viên lịch sử cạnh Sông Dinh. Tăng tính kết nối giữa không gian di sản đến không gian mới, ý tưởng nối kết từ quá khứ đến tương lai.
Phân vùng 2 là khu vực phát triển đô thị ven biển (một phần diện tích của các phường: Văn Hải, Mỹ Bình, Mỹ Hải, Mỹ Đông và Đông Hải), diện tích khoảng 408,79ha; dân số dự kiến đến năm 2040 khoảng 59.500 người. Đặc trưng của khu vực này là phát triển du lịch, vui chơi giải trí biển. Đặc điểm quan trọng sẽ bao gồm một đường đi dạo ven biển, quảng trường biển, những khách sạn cao tầng, các resort và dịch vụ hướng biển nhằm thể hiện hình ảnh của một thành phố biển. Tại khu vực phía Bắc và Nam Sông Dinh, trọng tâm là khu vực thôn Phú Thọ và cảng cá Đông Hải. Đặc trưng của khu vực này là phát triển du lịch làng nghề truyền thống kết hợp khai thác dịch vụ thương mại dọc bờ kè biển, chỉnh trang đô thị và xây dựng các không gian công cộng nối kết.
Phân vùng 3 là khu vực phát triển đô thị trung tâm (một phần diện tích của các phường: Văn Hải, Mỹ Bình, Mỹ Hải, Mỹ Đông, Đài Sơn, Thanh Sơn, Phủ Hà, Mỹ Hương, Kinh Dinh, Tấn Tài và một phần xã Thành Hải), diện tích khoảng 2.250,64ha; dân số dự kiến đến năm 2040 khoảng 118.000 người. Là khu đô thị hiện trạng được cải tạo và tái thiết, hình thành đô thị nén khu vực trung tâm thành phố, tập trung phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch. Trọng tâm là khu vực quảng trường trung tâm gắn với Trung tâm hành chính tỉnh, các công viên trung tâm, khu bảo tàng, trục thương mại đường 16 Tháng 4 nối kết ra biển. Xây dựng khu đô thị mới hình thành những tuyến phố trung tâm thương mại, dịch vụ, vui chơi, giải trí như khu đô thị Đông Văn Sơn - Bắc Bình Sơn, khu công viên trung tâm và văn hóa thể thao. Phát triển trung tâm hội nghị, hội thảo quốc tế. Định hướng kết hợp với các đặc trưng hiện có và tăng cường tính bản sắc gắn liền với các di tích, văn hóa để kiến thiết thành những không gian đô thị riêng. Phân vùng đô thị trung tâm thành khu đô thị có chức năng đa dạng thông qua kết nối các không gian công cộng.
Phân vùng 4 là khu vực phát triển đô thị Sông Dinh (một phần diện tích của các phường: Đạo Long, Phước Mỹ, Phủ Hà, Mỹ Hương, Kinh Dinh, Tấn Tài và Mỹ Đông), diện tích khoảng 791,30ha; dân số dự kiến đến năm 2040 khoảng 59.000 người. Phát triển các khu vực đô thị dọc Sông Dinh dựa trên giá trị đặc trưng, không gian sống, không gian sinh hoạt và mặt nước là giá trị trọng tâm của phân vùng đô thị Sông Dinh. Phía Bắc Sông Dinh là khu đô thị hiện trạng được cải tạo, chỉnh trang, chức năng ở, không gian mở dọc sông kết hợp tăng kết nối cộng đồng và phát triển cảnh quan dọc sông. Phía Nam Sông Dinh phát triển các khu vực du lịch theo hướng du lịch cảnh quan nông thôn và du lịch trải nghiệm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Phân vùng 5 là khu vực phát triển đô thị kết nối (một phần diện tích của các phường: Phước Mỹ, Đô Vinh và một phần xã Thành Hải), diện tích khoảng 3.540,75ha (bao gồm sân bay Thành Sơn 2.117,5ha); dân số dự kiến đến năm 2040 khoảng 55.000 người. Là khu đô thị xây mới bởi sự tác động mạnh mẽ của hệ thống hạ tầng giao thông. Khu vực này tập trung phát triển đầu mối giao thông vùng, có các chức năng giáo dục - đào tạo, thể dục thể thao chất lượng cao, y tế, logistic, dịch vụ thương mại. Các khu vực được kết nối với nhau bằng các không gian công cộng và mảng xanh. Trọng tâm của phân vùng 5 là khu vực đầu mối hạ tầng giao thông (bến xe mới, nhà ga đường sắt mới,...), công viên sáng tạo, Khu đô thị đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo, bệnh viện quốc tế, khu liên hợp thể thao. Các khu vực này tập trung phát triển theo hướng đô thị thông minh sáng tạo, hài hòa với thiên nhiên, trải nghiệm cuộc sống đô thị với các công trình hiện đại và công không gian xanh công cộng rộng lớn.
Quy hoạch chung xây dựng Tp. Phan Rang - Tháp Chàm đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 sẽ chia thành 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn từ nay đến 2030 sẽ tập trung phát triển các hạ tầng xã hội về giáo dục - đào tạo, hành chính, thương mại dịch vụ, thể dục thể thao. Đồng thời, phát triển vào các dự án du lịch nghỉ dưỡng ven biển. Các dự án khu đô thị mới Đông Văn Sơn - Bắc Bình Sơn, khu đô thị mới Tây Bắc, khu đô thị mới Đông Nam. Chỉnh trang và tái thiết các khu vực hiện hữu trong thành phố.
Giai đoạn từ năm 2030 đến 2040 sẽ mở rộng đô thị về 2 hướng chính: Hướng Đông - Tây, theo Quốc lộ 27 hướng về đường cao tốc Bắc - Nam và đường 705B, phát triển theo hướng đô thị sân bay, giáo dục, tri thức. Hướng Bắc - Nam, mở rộng từ trung tâm hướng đến khu vực Đầm Nại, phát triển các khu đô thị kết hợp thương mại hỗn hợp, chăm sóc sức khỏe.
Bảo Huân