Tuy nhiên, vẫn còn xảy ra tình trạng chậm đóng, nợ đọng ở một số doanh nghiệp (DN) làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động (LĐ) và gây khó khăn cho cơ quan BHXH khi thực hiện nhiệm vụ. Trong những tháng cuối năm, BHXH tỉnh đang đẩy mạnh thực hiện đồng bộ các giải pháp về công tác thu nợ, quyết tâm duy trì tỷ lệ nợ đọng ở mức thấp nhất.
Theo BHXH tỉnh, đến đầu tháng 8, tổng số tiền chậm đóng đến kỳ báo cáo: 67.124 triệu đồng, chiếm 4,92%, cao hơn 1,96% so với chỉ tiêu chậm đóng quý III/2023 (2,96%), cao hơn cùng kỳ 2022 là 3.927 triệu đồng. Cụ thể, chậm đóng BHXH 45.998 triệu đồng. Trong đó: Dưới 3 tháng 16.734 triệu đồng; từ trên 3 tháng 22.463 triệu đồng; khó thu hồi 6.801 triệu đồng. Chậm đóng BHYT 18.555 triệu đồng. Chậm đóng BHTN 2.060 triệu đồng. Chậm đóng bảo hiểm tai nạn LĐ - bệnh nghề nghiệp 512 triệu đồng.
Người dân đến giải quyết thủ tục, chính sách BHXH, BHYT tại BHXH tỉnh. Ảnh: Mỹ Dung
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các DN, đơn vị chây ỳ, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó có nguyên nhân xuất phát từ ý thức tuân thủ pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của người sử dụng LĐ chưa nghiêm, không thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong việc thu nộp BHXH, BHYT, BHTN. Tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH, BHTN vẫn còn xảy ra như: Trốn đóng, đóng không đủ số LĐ, tiền lương; tình hình chậm đóng BHXH, BHTN kéo dài với số lượng lớn, một số DN có chủ sử dụng LĐ bỏ trốn, mất tích, không có khả năng trả nợ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người LĐ. Số đơn vị chấp hành quyết định xử phạt trong giai đoạn 2016-2022 rất thấp, nhiều DN trốn tránh, cố tình chây ỳ không thực hiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN chưa đủ sức răn đe nên nhiều đơn vị sau khi bị xử phạt lại tiếp tục để chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN với số tiền lớn, kéo dài. Ngoài ra, công tác khởi kiện chưa được thực hiện. Việc phối hợp với ngân hàng để thu nợ BHXH, BHYT, BHTN chưa đạt kết quả, vì phần lớn các DN nợ không phát sinh giao dịch tại các ngân hàng này hoặc không có số dư trên tài khoản.
Ông Nguyễn Mạnh Tú, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Để khắc phục tình trạng chây ỳ, nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người LĐ, trong những tháng cuối năm, ngành tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, phân công trách nhiệm cho cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc thu nợ; hằng tháng gửi thông báo kết quả đóng BHXH, BHYT, BHTN đến chủ sử dụng LĐ và cử cán bộ chuyên quản đến đơn vị quyết liệt để đôn đốc nộp BHXH, BHYT, BHTN. Thành lập các đoàn thanh tra đột xuất đơn vị nợ và thanh tra chuyên nghành đóng BHXH, BHYT, BHTN... Gửi công văn đôn đốc nợ và yêu cầu thực hiện trích chuyển với tất cả các đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên; phối hợp với phòng thanh tra, kiểm tra rà soát để tham mưu cho lãnh đạo ngành chuyển cơ quan công an những đơn vị có dấu vi phạm việc thực hiện pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BHTN.
Tăng cường phối hợp với Sở Lao động- Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh, Công an tỉnh và các đơn vị có ký quy chế phối hợp để vận động, đôn đốc các DN nợ BHXH, BHYT, BHTN chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong công tác đăng ký tham gia, giải quyết các chế độ, chính sách về BHXH, BHYT, BHTN cho người tham gia và thụ hưởng. Triển khai đồng bộ việc giao dịch điện tử đối với các đơn vị, DN tham gia BHXH; thực hiện kết nối hệ thống thông tin giám định BHYT; tổ chức tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thông qua dịch vụ bưu chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho DN, người LĐ khi tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư và các ngành liên quan nắm bắt thông tin về tình hình hoạt động của các DN, việc sử dụng LĐ, chi trả tiền lương và các khoản bổ sung khác để xác định hoạt động của DN, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra yêu cầu đơn vị đăng ký tham gia và nộp đầy đủ BHXH, BHYT, BHTN cho người LĐ. Lập danh sách đề nghị thanh tra đột xuất đối với các đơn vị chậm đóng theo quy định. Tổ chức kiểm tra hồ sơ đóng, kết hợp đôn đốc thu và làm việc trực tiếp với các đơn vị để nắm tình hình hoạt động và phối hợp giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong việc đóng BHXH.
Cùng với đó, BHXH tỉnh tiếp tục phối hợp các ban, sở, ngành, đoàn thể, các cơ quan truyền thông đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, tổ chức triển khai thực hiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT, BHTN, nhất là thông tin tuyên truyền Điều 214 “Tội gian lận BHXH, BHTN”, Điều 215 “Tội gian lận BHYT”, Điều 216 “Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người LĐ” theo Bộ luật Hình sự đến các DN. Định kỳ hằng quý tổng hợp, báo cáo tình hình nợ BHXH, BHYT, BHTN với Tỉnh ủy, UBND tỉnh, đặc biệt là tình hình trốn đóng, nợ đóng đến thường trực cấp ủy, HĐND, UBND và các đơn vị hữu quan trên địa bàn để lãnh đạo và phối hợp chỉ đạo, tổ chức thực hiện, hạn chế thấp nhất tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN.
Xuân Bính