Để thực hiện hiệu quả công tác chống khai thác IUU, thời gian qua, hoạt động tuyên truyền đã được các cơ quan chức năng tích cực triển khai, đây được xem là giải pháp quan trọng, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân. Ngay từ những tháng đầu năm 2023, Chi cục Thủy sản phối hợp với Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh tổ chức 10 lớp tập huấn, với hơn 600 ngư dân tham gia. Ngoài thông tin, phổ biến pháp luật, vận động người dân tích cực hưởng ứng chống khai thác IUU, Chi cục còn kết hợp phát tờ rơi, sổ tay in ấn các nội dung về các quy định của Luật Thủy sản năm 2017; các công điện, nghị định của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Anh Trần Văn Tiến, ở phường Đông Hải (Tp. Phan Rang - Tháp Chàm), chia sẻ: Những kiến thức tiếp thu được qua lớp tập huấn hết sức thiết thực, giúp tôi và các chủ tàu thuyền, thuyền trưởng nhận thức rõ hơn về các quy định của pháp luật trong khai thác hải sản, từ đó không vi phạm vùng biển nước ngoài để đánh bắt.
Toàn tỉnh hiện có 2.272 tàu cá có chiều dài từ 6 mét trở lên; trong đó, có 771 tàu tham gia khai thác và làm dịch vụ thủy sản trên các vùng biển khơi, sản lượng khai thác hằng năm trung bình đạt 125.000 tấn. Nhằm đảm bảo nguồn hải sản minh bạch để tăng khả năng cạnh tranh với các quốc gia khác, năm 2020, UBND tỉnh tổ chức ký kết quy chế phối hợp với tỉnh Bình Thuận và Bà Rịa - Vũng Tàu trong chống khai thác IUU; đồng thời, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chủ động làm việc với các địa phương có vùng biển giáp ranh với nước ngoài hỗ trợ ngăn chặn tàu cá của tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài trong khai thác hải sản. Duy trì kiểm soát, đăng ký, kiểm chứng xuất nhập bến phương tiện tại trạm kiểm soát biên phòng 24/24 giờ, đảm bảo 100% phương tiện được kiểm soát chặt chẽ, kiên quyết không cho ra khơi khi không đủ thủ tục giấy tờ theo quy định.
Cán bộ Chi cục Thủy sản theo dõi hoạt động khai thác của các tàu cá
qua thiết bị giám sát hành trình.
Cùng với đó, triển khai Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT ngày 15/11/2018 của Bộ NN&PTNT về thực hiện đánh dấu tàu cá, với sự hướng dẫn tích cực từ ngành chức năng, nhiều tàu cá đã chấp hành nghiêm túc, thực hiện đánh dấu theo quy định. Đồng thời, đến nay tổ chức cấp giấy phép khai thác hải sản vùng khơi cho 812 tàu, đạt 100%; vùng lộng 522 tàu, đạt 96,8%; tổng số tàu cá được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đạt trên 99%. Đặc biệt, quá trình theo dõi, kiểm tra, kiểm soát trên biển cũng được quản lý chặt chẽ, thông qua việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS). Toàn tỉnh hiện có 801 tàu có chiều dài từ 15 m trở lên được lắp đặt thiết bị VMS, đạt tỷ lệ gần 99%. Các cơ quan chuyên môn tổ chức trực 24/24 giờ theo dõi trên hệ thống VMS tình hình đánh bắt tàu cá của tỉnh, kịp thời thông báo đến chủ tàu, thuyền trưởng, chính quyền địa phương và phối hợp với Trung tâm Thông tin thủy sản xử lý thông tin tàu cá mất kết nối hoặc cố tình tắt thiết bị VMS.
Hoạt động kiểm tra, thống kê số lượng tàu ra vào cảng, truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác cũng được thực hiện đảm bảo, toàn bộ số liệu đều được ghi chép đầy đủ và đồng bộ vào cơ sở dữ liệu quốc gia. Chỉ tính riêng từ đầu năm 2023 tới nay, Chi cục Thủy sản tổ chức kiểm tra 80 lượt tàu cá xuất cảng và chưa phát hiện trường hợp vi phạm. Ông Đào Văn Bình, chủ tàu cá NT90-4444, ở xã Phước Diêm (Thuận Nam), cho biết: Tàu của tôi có công suất 700 CV, chuyên hành nghề câu, pha xúc trên ngư trường Trường Sa, mỗi chuyến đánh bắt, tôi đều ghi chép đầy đủ về thời gian, địa điểm khai thác và sản lượng cụ thể, nộp sổ nhật ký hành trình sau mỗi chuyến đánh bắt khi về cảng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai các giải pháp chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh còn gặp khó khăn như: Nhiều tàu cá mang số hiệu đăng ký của tỉnh nhưng đã di chuyển vào các tỉnh miền Nam, do đó, công tác tuyên truyền, ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài khó thực hiện; kinh phí đầu tư hạ tầng cảng cá còn hạn chế dẫn đến một số hạng mục xuống cấp, không đảm bảo an toàn vệ sinh, gây ảnh hưởng đến hoạt động tháo gỡ “thẻ vàng”; một bộ phận ngư dân chưa đăng ký tàu cá cập cảng, rời cảng...
Ông Đặng Văn Tín, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, cho biết: Thực hiện Quyết định số 81/QĐ-TTg ngày 13/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch hành động chống khai thác IUU và trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong thời gian tới Chi cục tiếp tục phối hợp với các địa phương vận động và có những chế tài cụ thể để hỗ trợ các chủ tàu còn lại hoàn thành việc lắp đặt thiết bị VMS. Đẩy mạnh tuyên truyền, đảm bảo mọi ngư dân đều cập nhật, tiếp cận đầy đủ văn bản, thông tin về các quy định chống khai thác IUU; phối hợp lực lượng chức năng điều tra, xử lý các trường hợp vi phạm; nắm vững địa bàn quản lý, ngăn chặn kịp thời các tàu cá khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.
Hồng Lâm