Là địa phương còn nhiều khó khăn, chủ yếu dựa vào nguồn hỗ trợ từ trung ương, thời gian qua, tỉnh đã nỗ lực vượt khó để phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) theo hướng bứt phá, hiệu quả trên cơ sở phát triển năng lượng là khâu đột phá, trụ cột trong phát triển KT-XH và tạo đòn bẩy để “cất cánh”, phát huy tiềm năng, biến bất lợi thành lợi thế cạnh tranh. Qua thực tế triển khai, có nhiều mô hình điển hình về sáng tạo kết hợp đa mục tiêu về nâng cao hiệu quả sử dụng đất trong phát triển nguồn năng lượng trên địa bàn tỉnh. Đơn cử như Dự án Tổ hợp NLTT điện gió và điện mặt trời của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Trung Nam thực hiện tại xã Lợi Hải và xã Bắc Phong (Thuận Bắc). Đây là Tổ hợp NLTT điện gió và điện mặt trời lớn nhất và duy nhất tại Việt Nam và Đông Nam Á đến thời điểm hiện tại với quy mô tổng công suất trên 355 MW (trong đó: điện mặt trời 204 MW; điện gió 151 MW) nhằm khai thác tối đa phần diện tích đất phía dưới các tuabin trụ gió để phát triển trang trại điện mặt trời; góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất; nhất là khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai hoang hóa, thiếu nước tưới, sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả để sản xuất NLTT, năng lượng sạch.
Nhà máy Điện mặt trời Mỹ Sơn (Ninh Sơn). Ảnh: P.N
Mô hình sản xuất muối công nghiệp kết hợp phát triển điện mặt trời, điện gió tại xã Phước Minh (Thuận Nam) của Tập đoàn BIM với quy mô công suất 330 MW điện mặt trời và 88 MW điện gió được triển khai thực hiện trên các diện tích trước đây được sản xuất muối hiện nay không tiếp tục thực hiện do ảnh hưởng nhiễm mặn các khu vực lân cận. Việc thực hiện mô hình sản xuất dự án điện gió, điện mặt trời kết hợp sản xuất muối của Tập đoàn BIM góp phần khai thác hiệu quả các diện tích đất muối không sản xuất, giảm thiểu tác động nhiễm mặn do sản xuất muối; đóng góp cho điện lưới quốc gia khoảng 1 tỷ kWh/năm, góp phần phát triển KT-XH của địa phương.
Trong năm 2021, việc phát triển các dự án năng lượng mới trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận gặp rất nhiều khó khăn do tác động của dịch COVID-19. Đặc biệt là đối với 8 dự án điện gió cần phải hoàn thành trước ngày 1-11-2021 để được hưởng giá bán điện ưu đãi theo Quyết định số 39 của Chính phủ, ảnh hưởng của dịch bệnh càng rõ ràng hơn. Thời điểm đợt dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát, tất cả 8 dự án điện gió đa số đang tiến hành xây lắp. Do dịch bệnh, mọi khâu trong quá trình thực hiện dự án, từ việc nhập khẩu thiết bị, tổ chức thi công, lắp ráp, mời chuyên gia nước ngoài sang vận hành thử nghiệm và tổ chức nghiệm thu đều bị chậm so với dự kiến. Với tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, các sở, ngành, địa phương liên quan của tỉnh đã tập trung hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho chủ đầu tư các dự án. Qua đó, tạo điều kiện cho các dự án đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành và hưởng ưu đãi từ chính sách của Chính phủ theo thời gian quy định. Đến nay 7/8 dự án điện gió, gồm: Nhà máy Điện gió BIM (88 MW), Nhà máy Điện gió số 7A (50 MW), Nhà máy Điện gió Win Engry Chiến Thắng (50 MW), Nhà máy Điện gió số 5 Ninh Thuận (46,2 MW), Nhà máy Điện gió Phước Hữu Duyên Hải 1 (30 MW), Nhà máy Điện gió Lợi Hải 2 (28,9 MW) và Nhà máy Điện gió Adani Phước Minh (27,2 MW), được công nhận vận hành thương mại 100% công suất. Riêng Nhà máy Điện gió Hanbaram, do ảnh hưởng dịch COVID-19 nên có 6/29 trụ tuabin đi vào hoạt động với công suất 24 MW, phần còn lại đang được gấp rút triển khai để sớm đi vào vận hành hòa lưới điện.
Nhà máy Điện gió Phước Hữu Duyên Hải 1 đã được vận hành thương mại.
Xác định phát triển năng lượng là khâu đột phá, trụ cột trong phát triển KT-XH, Ninh Thuận quyết tâm đến năm 2025 trở thành tỉnh phát triển khá của khu vực và cả nước, là một trong những trung tâm NLTT, năng lượng sạch. Hướng tới mục tiêu này, Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo các ban, ngành phối hợp với bộ, ngành trung ương tham mưu xây dựng quy hoạch phát triển năng lượng trên địa bàn đến năm 2030 đạt khoảng 21.450 MW; trong đó, điện mặt trời 8.648 MW, điện gió 5.240 MW, thủy điện tích năng Bác Ái 1.200 MW, điện khí LNG Cà Ná 6.000 MW, thủy điện vừa và nhỏ 362 MW.
Theo ông Võ Đình Vinh, Giám đốc Sở Công Thương, tỉnh phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2025 cơ cấu công nghiệp - xây dựng chiếm 42-43% (cao nhất trong cơ cấu các ngành kinh tế), phấn đấu giá trị sản xuất ngành công nghiệp - xây dựng tăng bình quân từ 17-18%, trong đó giá trị sản xuất và phân phối điện dự kiến đạt 10.170 tỷ đồng (chiếm 46,8% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp và 14,4% giá trị của các ngành kinh tế). Trong đó, tập trung phát triển công nghiệp năng lượng, cảng biển, công nghiệp chế tạo, công nghiệp phụ trợ cho ngành năng lượng để phát triển Ninh Thuận thành trung tâm NLTT, năng lượng sạch của cả nước. Cùng với đó, thu hút đầu tư phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam của tỉnh, trọng tâm là phát triển công nghiệp, NLTT, điện khí, Khu công nghiệp Cà Nà và Cảng tổng hợp Cà Ná; xây dựng khu vực Cà Ná thành trung tâm điện khí quốc gia. Hiện tỉnh đang triển khai thủ tục đấu thầu quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án Trung tâm điện lực LNG Cà Ná giai đoạn 1, công suất 1.500 MW; đồng thời, tiếp tục kiến nghị trung ương chấp thuận thay thế quy mô công suất điện hạt nhân bằng nguồn điện khí LNG để phát triển Trung tâm điện lực LNG Cà Ná đạt quy mô công suất 6.000 MW theo định hướng phát triển tại khu vực trọng điểm. Đẩy mạnh liên kết vùng, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững. Tận dụng tốt các nguồn lực của cơ chế đặc thù hỗ trợ tỉnh theo Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 31-8-2018 của Chính phủ. Tỉnh đang tập trung triển khai xây dựng Đề án Trung tâm NLTT, năng lượng sạch của quốc gia; Đề án tổng thể phát triển điện gió biển khơi giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.
Anh Tuấn