Bắc Phong có 3 thôn: Ba Tháp, Gò Sạn và Mỹ Nhơn, với diện tích tự nhiên 2.225,28 ha, trong đó có 1.260,1 ha đất sản xuất nông nghiệp. Theo kế hoạch sản xuất vụ đông-xuân năm nay, Bắc Phong gieo trồng tổng diện tích 517 ha, bao gồm 494 ha cây hàng năm và 23 ha cây ăn trái, cây lâu năm. Trong đó có 420 ha lúa, với 360 ha lúa thuộc vùng tưới kênh Bắc và 160 ha lúa thuộc vùng tưới Trạm bơm Mỹ Nhơn. Diện tích lúa nói trên trải dọc theo 2 bên Quốc lộ 1A, hình thành các cánh đồng lúa: Mỹ Nhơn (195 ha), Gò Sạn (85 ha) và Ba Tháp (80 ha). Tính đến ngày 25-4, Bắc Phong đã thu hoạch được 45 ha, trong đó có 20 ha của thôn Gò Sạn, 15 ha ở thôn Ba Tháp và 10 ha thuộc thôn Mỹ Nhơn. Anh Hà Quốc Minh, cán bộ Địa chính-Nông nghiệp xã Bắc Phong cho biết: “Riêng Mỹ Nhơn mới thu hoạch đồng ngoài, còn phần lớn diện tích lúa đồng trong sẽ tiếp tục gặt, dự kiến toàn xã dứt điểm thu hoạch vào cuối tháng này. Qua thu hoạch, ước tính đạt năng suất bình quân 6,5 tạ/sào (lúa khô), tức giảm 1 tạ/sào so với cùng kỳ năm ngoái”. Sở dĩ năng suất giảm, theo lý giải của anh Minh, do trà lúa đầu 30 ha (Gò Sạn:15 ha, Ba Tháp: 15 ha) mới trồng được 55-65 ngày bị thiếu nước dẫn đến ảnh hưởng năng suất chung.
Nông dân xã Bắc Phong (Thuận Bắc) thu hoạch lúa vụ đông - xuân năm 2019-2020.
Dù năng suất bình quân chung cả xã có giảm nhưng cá biệt vẫn có nhiều hộ canh tác lúa đạt năng suất cao. Gần giữa trưa, đi trên cánh đồng Mỹ Nhơn chúng tôi nhìn thấy ở vài thửa ruộng lúa, máy gặt đập vẫn hoạt động. Ông Phạm Dân, một nông dân trồng lúa có tiếng trong làng hào hứng: “Vụ này, ruộng lúa của tôi đạt năng suất 8 tạ/sào, vừa được mùa vừa được giá nên cũng tạm quên những khó khăn do dịch COVID-19 gây ra”. Theo một số nông dân, năng suất lúa vụ này ở nhiều thửa ruộng Mỹ Nhơn xấp xỉ vụ đông-xuân 2018-2019 (có năng suất bình quân 7,5-8 tấn/ha). Đặc biệt là giá lúa, đầu vụ này giá 5.600 đồng/kg, cao hơn so với năm ngoái (5.100 đồng/kg), bây giờ dù giá giảm còn 5.400 đồng/kg, vẫn còn cao nên hầu hết nông dân địa phương đều phấn khởi. Ông Bùi Ngọc Đức, đang phơi lúa trong sân của trụ sở thôn Mỹ Nhơn, chia sẻ: “Năm nay khô hạn kéo dài, mấy tháng trời không có mưa nhưng lúa vẫn chín tốt, bà con nông dân chúng tôi cảm thấy vui lắm”.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thuận Bắc, trước tình hình nắng hạn tiếp tục kéo dài, nguồn nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp không đảm bảo để cung cấp nên chỉ tổ chức sản xuất vụ hè-thu cho diện tích đất thuộc hệ thống tưới kênh Bắc. Tuy nhiên, do trong thời gian tới Nhà nước có kế hoạch đóng nước kênh Bắc để nạo vét nên có khả năng toàn bộ lúa vụ hè-thu của Bắc Phong sẽ không sản xuất. Đáng chú ý ở vùng Trạm bơm Mỹ Nhơn, hồi đầu vụ đông-xuân có 20 ha lúa thiệt hại 100% do thiếu nước, sau đó gieo lại và giờ đang thời kỳ lúa trổ, cho nên nếu cuối tháng 4 đóng nước thì diện tích này sẽ có nguy cơ mất trắng. Từ thực tế đó, để chủ động sản xuất xã Bắc Phong đang khuyến khích bà con nông dân trong xã chuyển sang trồng cây ngắn ngày. Theo ghi nhận của chúng tôi, tính đến nay, riêng tại vùng trạm bơm Mỹ Nhơn đã chuyển đổi diện tích 176 ha đất rẫy màu, đất trồng lúa bấp bênh sang trồng các cây: Măng tây xanh, dừa, mãng cầu, cỏ chăn nuôi. Đáng chú ý là các mô hình sản xuất được áp dụng khoa học kỹ thuật đã mang lại hiệu quả cao như: Tưới nước tiết kiệm trên cây màu, cây ăn trái quy mô khoảng 11 ha. Nhìn chung diện tích chuyển đổi cây trồng cũng như năm trước, không tăng, không giảm, duy chỉ có diện tích trồng cỏ tăng thêm 2 ha ở vùng Trạm bơm Mỹ Nhơn.
Có thể thấy rõ hạn cũng chưa ảnh hưởng nhiều đến chăn nuôi ở Bắc Phong. Những năm qua, do diện tích đồng cỏ chăn thả thu hẹp, nhường đất cho các công trình điện gió nên đàn gia súc ở Bắc phong không còn nhiều, hiện cả xã chỉ có khoảng 1.000 con dê, cừu và 400-500 con bò. Riêng bò, theo hướng giảm số lượng, nhưng tăng chất lượng đàn nên được chuyển từ nuôi bò cỏ sang bò pha lai. Để có nước cho gia súc uống, xã cho nạo vét ở bàu Ông Ngũ (Ba Tháp); Mỹ Nhơn tận dụng ao hồ chứa nước của các hộ dân ở vùng trạm bơm. Theo anh Hà Quốc Minh, trong khi chờ đợi điều chỉnh sản xuất vụ hè-thu do nạo vét kênh Bắc, Bắc Phong vẫn bảo đảm nước phục vụ chăn nuôi. Từ kinh nghiệm vụ đông-xuân, Bắc Phong đang tận dụng điều kiện thuận lợi về địa hình, chú ý ứng dụng giống cây trồng mới thích nghi với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương để duy trì sản xuất trong vụ hè-thu.
Bạch Thương