Tính đến đầu tháng 7, toàn tỉnh có 1.205 THT, với 11.800 thành viên; 76 HTX bao gồm 50 HTX dịch vụ nông nghiệp và 26 HTX phi nông nghiệp. Về THT, ưu điểm trước hết là các THT có quy mô nhỏ, tổ chức và quản lý điều hành gọn nhẹ, hoạt động linh hoạt. Trong tổng số THT cả tỉnh nói trên, có 570 THT đánh bắt, nuôi trồng thủy sản; 440 THT dịch vụ nông nghiệp và ngành nghề; 195 THT tín dụng và 2 THT xây dựng. Hoạt động của THT chủ yếu là giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau trong sản xuất, đời sống, giúp hộ thành viên một phần về nhu cầu vốn, kỹ thuật; đồng thời có những đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế tại địa phương. Về HTX, trong tổng số HTX nói trên, toàn tỉnh có 60 HTX đã hoàn thành công tác chuyển đổi hoặc thành lập mới theo Luật HTX năm 2012; các HTX đã từng bước khắc phục khó khăn trong tổ chức, quản lý và hoạt động, củng cố, tăng cường đội ngũ cán bộ quản lý. Từ đó đã xác định lại tư cách thành viên, vốn góp, kết nạp thành viên mới, huy động thêm vốn, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ quản lý HTX, đẩy mạnh liên doanh, liên kết... góp phần cùng địa phương thực hiện các chính sách an sinh xã hội và giảm nghèo; thiết thực đóng góp xây dựng nông thôn mới.
Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất tổng hợp nông nghiệp Phước Đại (Bác Ái) cung ứng vật tư nông nghiệp,
đáp ứng nhu cầu sản xuất của nông dân ở địa phương. Ảnh: Hồng Lâm
Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh ta có 42 HTX dịch vụ nông nghiệp và 1 HTX ngư nghiệp với khoảng 18.000 thành viên. Phần lớn các HTX nông nghiệp hoạt động tương đối ổn định và có bước phát triển, dần khẳng định vai trò nền tảng trong tổ chức lại sản xuất ở nông thôn theo hướng làm ăn mới, liên kết các doanh nghiệp hình thành các liên minh sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp đặc thù của tỉnh như nho, táo, hành, tỏi, rau sạch, rong sụn, dê, cừu… Hoạt động của HTX đã khẳng định hướng đi mới, tiết kiệm được chi phí, tăng năng suất và hiệu quả sản xuất, từng bước nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho thành viên HTX, qua đó tạo được niềm tin vào mô hình HTX kiểu mới. Theo Liên minh HTX tỉnh, doanh thu bình quân của HTX nông nghiệp ước đạt khoảng 1,7 tỷ đồng/năm, trong đó doanh thu đối với thành viên 1,15 tỷ đồng/năm; lợi nhuận bình quân của HTX là 120 triệu đồng/năm. Thu nhập bình quân của lao động làm việc thường xuyên trong HTX đạt khoảng 28 triệu đồng/năm; riêng HTX nghề cá Vĩnh Hy (Vĩnh Hải) thu nhập trung bình của lao động khoảng 36 triệu đồng/người/ năm.
Về lĩnh vực phi nông nghiệp, toàn tỉnh hiện có 7 HTX tiểu thủ công nghiệp, 2 HTX giao thông vận tải, 3 Quỹ tín dụng nhân dân và 5 HTX dịch vụ tổng hợp. Tùy theo ngành nghề kinh doanh, doanh thu của HTX và thu nhập người lao động chênh lệch khác nhau. Chẳng hạn so với cùng kỳ năm 2013, các HTX hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp có doanh thu bình quân ước đạt 1,9 tỷ đồng, tăng 5,5%, lợi nhuận bình quân một HTX khoảng 270 triệu đồng/năm, tăng 8%; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX ước đạt 30 triệu đồng/người, tăng 7,2%. Tuy tăng nhưng vẫn còn thấp so với các HTX hoạt động dưới hình thức Quỹ tín dụng nhân dân, từ huy động vốn cho vay, hằng năm Quỹ tín dụng nhân dân đạt lợi nhuận bình quân 350 triệu đồng, tăng 6,06%; thu nhập bình quân lao động làm việc thường xuyên là 45 triệu đồng/người/năm.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, nhìn chung kinh tế tập thể tỉnh ta vẫn còn nhiều hạn chế cần quan tâm. Về THT, có thể thấy thực trạng trình độ quản lý của THT chỉ ở mức độ đơn giản, chưa có kế hoạch, phương án hoạt động cụ thể nên thường bị động trong việc thực hiện các dịch vụ đầu vào, đầu ra sản phẩm. Đối với các HTX, có 13 HTX ngưng hoạt động hoặc tồn tại hình thức nhưng mới có 3 HTX giải thể, so với số lượng các HTX hoạt động không hiệu quả phải giải thể thì không đạt yêu cầu theo thời gian quy định. Mặt khác, năng lực nội tại của HTX ở tỉnh ta còn yếu, sản xuất, kinh doanh hiệu quả thấp, lợi ích kinh tế và xã hội đem lại cho thành viên chưa nhiều, cán bộ chưa yên tâm làm việc lâu dài trong HTX.
Để khắc phục thực trạng trên, theo đồng chí Đỗ Văn Minh, từ nay đến cuối năm, Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương liên quan vận động thành lập mới 3-5 HTX; củng cố các HTX có khả năng chuyển đổi và giải thể các HTX ngưng hoạt động hoặc tồn tại hình thức. Bên cạnh triển khai các hoạt động tư vấn, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực cho bộ máy quản lý HTX; cập nhật các kiến thức về tổ chức bộ máy, tài chính-kế toán, kiểm tra, kiểm soát, thu nhập và phân phối thu nhập... để đội ngũ cán bộ HTX có khả năng quản lý và điều hành HTX trong cơ chế thị trường hiện nay.
Bạch Thương