Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 217/KH-UBND, ngày 20-1-2016, tiếp nối Kế hoạch số 1512/KH-UBND ngày 22-4-2016 về “Ứng phó với hạn hán, gắn với chuyển đổi cơ cấu cây trồng”. Để thực hiện có hiệu quả kế hoạch của tỉnh, ngành Nông nghiệp tổ chức Diễn đàn “Khuyến nông@Nông nghiệp” đưa ra các giải pháp ứng phó với hạn hán như chuyển đổi lúa sang cây trồng ít sử dụng nước; nhân rộng mô hình sản xuất tiết kiệm nước. Các địa phương rà soát lại cơ cấu sản xuất, chuyển đổi 2 vụ trên những vùng không thể làm 3 vụ; đồng thời, tổ chức các hoạt động tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của nông dân chấp hành chủ trương của tỉnh. Sát cánh với nông dân vùng hạn, Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nha Hố cung cấp giống bắp lai đơn, đậu xanh ĐX208 chịu hạn phục vụ sản xuất trong tỉnh.
Năm 2016, mô hình “1 phải 5 giảm” trên cây lúa được nhân rộng với tổng diện tích 6.115 ha.
Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, công tác chuyển đổi cây trồng cạn đảm bảo đúng kế hoạch. Theo báo cáo, tổng diện tích chuyển đổi cây trồng cả năm 2.036 ha, đạt chỉ tiêu kế hoạch. Diện tích chuyển đổi được bố trí canh tác các loại cây như bắp, đậu xanh, mè, dưa hấu, cỏ chăn nuôi …là những cây trồng có khả năng chịu nắng nóng cao, nhu cầu nước tưới ít, tạo thu nhập ổn định cho nhân dân vùng hạn. Đặc biệt, mô hình cây đậu xanh canh tác trên đất lúa cho thu nhập cao đã khẳng định chủ trương chuyển đổi cây trồng của tỉnh là đúng đắn.
Đối với sản xuất lúa, tỉnh chỉ đạo không mở rộng diện tích, dồn sức đầu tư thực hiện các mô hình chuyển giao khoa học - kỹ thuật tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Cả 3 vụ trong năm, toàn tỉnh sản xuất 40.465 ha lúa chủ yếu trong phạm vi tưới của hệ thống thủy lợi Sông Pha, Nha Trinh - Lâm Cấm. Diện tích giảm, nhưng sản lượng lúa tăng 8,8% (sản lượng lúa cả năm đạt 249.635 tấn) so với năm 2015 là nhờ công tác điều tiết nước tưới hợp lý, đẩy mạnh nhân rộng mô hình chuyển giao tiến bộ khoa học. Ngành Nông nghiệp phối hợp với các địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện tư vấn kỹ thuật triển khai mô hình “1 phải, 5 giảm” trên diện tích 6.115 ha, tăng 269 ha so với năm 2015, tạo bước đột phá mới cho sản xuất lúa ứng dụng công nghệ cao trên quy mô lớn.
Nhìn lại sản xuất nông nghiệp năm 2016 để thấy, trong khó khăn đã xuất hiện những cách làm hay, hình thành chuỗi khép kín. Trong đó, đáng kể nhất là chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Trong năm, một số doanh nghiệp đã ký hợp đồng với nông dân mua 10.800 tấn lúa giống, 5.600 tấn bắp, 1.025 tấn đậu xanh, với giá ổn định, giúp bà con có thêm thu nhập, an tâm tiếp tục đầu tư sản xuất, thực hiện các mô hình mới. Đồng chí Phan Quang Thựu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết: Kết quả này đánh dấu bước khởi đầu thực hiện chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp của tỉnh có hiệu quả.
Không riêng gì trồng trọt, chăn nuôi cũng phát triển theo hướng bền vững. Trong điều kiện nắng hạn gay gắt, để duy trì đàn gia súc, các địa phương đã linh hoạt triển khai chương trình hỗ trợ thức ăn gia súc kịp thời, đúng đối tượng. Ở những vùng cạn kiệt nước phải ngưng trồng trọt như huyện Thuận Nam; thôn Đồng Dày, xã Phước Trung (Bác Ái)… đã tổ chức di chuyển đàn gia súc đến dọc sông suối, các cánh đồng vừa thu hoạch để tận dụng nguồn thức ăn. Nỗ lực cứu đàn gia súc vượt qua nắng hạn của ngành chức năng, các địa phương, nông dân, đã hạn chế được nhiều thiệt hại. Nhờ chủ động chuẩn bị nguồn thức ăn dồi dào thông qua mở rộng diện tích trồng cỏ, nên tổng đàn gia súc tăng 10,8% so với năm 2015, đạt 343.450 con.
Theo đánh giá, sản xuất nông nghiệp năm 2016 ở tỉnh ta, linh hoạt chiều theo “ý trời”, vừa mới vượt qua hạn hán, nay lại “bắt tay” vào khắc phục hậu quả của mưa lũ.. Theo báo cáo, chỉ riêng đợt mưa lũ từ ngày 15 đến 17 - 12, hàng ngàn ha nho, táo, hành tỏi, lúa vụ đông - xuân 2016-2017 vừa xuống giống bị ngập úng. Khắc phục hậu quả thiên tai, ngành Nông nghiệp đề nghị tỉnh hỗ trợ nông dân 210 tấn lúa giống, bắp giống và các loại giống hoa màu để tái sản xuất ở những vùng hư hại hoàn toàn; đồng thời, cử cán bộ kỹ thuật về cơ sở giúp dân chăm sóc cây trồng, khôi phục các vườn nho, táo. Vượt qua khó khăn “kép” trong năm, ngành Nông nghiệp và nông dân đang tự tin bước vào những mùa vụ mới với nhiều thắng lợi mới trong năm 2017
Anh Tùng