Mặc dù đã có quy định cấm lưu hành nhưng tại một số địa phương, vẫn xuất hiện tình trạng xe hết NHSD không đảm bảo an toàn được sử dụng chuyên chở người, hàng hóa và vật liệu xây dựng. Thỉnh thoảng, trên các tuyến tỉnh lộ, liên thôn vẫn xuất hiện những chiếc xe đời cũ sản xuất từ trước năm 1990 như: IFA L60, ZIN 131, KIA K6700, hay HUYDAI GRACE… với hệ thống máy móc, thiết bị xuống cấp, thiếu an toàn, thân xe móp méo vẫn tham gia giao thông.
Một số xe hết niên hạn sử dụng vẫn tìm cách né sự kiểm soát của lực lượng chức năng
để hoạt động.
Khi xuất hiện lực lượng chức năng, lái xe tìm cách né tránh sự kiểm soát. Có trường hợp sang tay cho chủ khác nhưng không khai báo; xe được tân trang, cải tạo, độ chế thay đổi hình thức nhưng chưa được theo dõi xử lý. Anh Nguyễn Văn Thuật, lái xe khách chạy tuyến Phan Rí-Cà Ná-Phan Rang, cho biết: Mình mua xe cũ sản xuất từ trước 1995, nhưng mới đây, mình đã tân trang và làm lại giàn đồng gần 100 triệu đồng nên xe vẫn chạy rất tốt. Mình thường chỉ chạy ra lúc sáng sớm và trở về lúc chiều tối nên cũng chưa bị kiểm tra nhắc nhở lần nào. Xe còn chạy được, bỏ sợ phí nên cứ chạy, khi nào cấm thì mình đem bán.
Trong khi đó, tìm hiểu tại các cơ sở thu mua xe cũ ở thôn Đá Bắn (xã Hộ Hải, Ninh Hải), được biết, bãi xe phần lớn đều là xe hết NHSD. Các gara thường thu mua xe cũ về, sau khi kiểm tra thấy xe nào còn dùng được sẽ sửa sang, nâng đời để bán lại. Chiếc nào hỏng hóc quá độ thì “mổ” lấy phụ tùng, còn “xác” xe bán sắt vụn.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới tỉnh, chỉ tính riêng năm 2015, toàn tỉnh có 102 phương tiện hết NHSD. Trong đó, có 100 xe tải sản xuất từ trước năm 1990 và 2 xe chở người sản xuất trước năm 1995. Trao đổi với chúng tôi, ông Tạ Hậu, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới tỉnh, cho biết: Xe hết NHSD theo quy định không cho đăng kiểm, nên thời gian qua, không có xe nào hết NHSD được kiểm định tại trung tâm. Hàng năm, trung tâm đều lập danh sách xe hết NHSD gửi cho các đơn vị chức năng biết để xử lý, những xe này có được sử dụng tham gia giao thông nữa hay không là do lực lượng tuần tra.
Theo quy định, thời gian cho phép sử dụng của xe ô tô được tính từ năm sản xuất. Đối với xe ô tô chở hàng không quá 25 năm, xe chở người không quá 20 năm. Trường hợp xe hết NHSD, nhưng vẫn lưu thông sẽ bị đình chỉ lưu hành xe, cưỡng chế thu hồi giấy tờ đăng ký, đăng kiểm, biển số xe và xử phạt tiền theo quy định của pháp luật. Người điều khiển ô tô đã hết NHSD tham gia giao thông bị xử phạt 3-5 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe 2 tháng.
Ông Nguyễn Văn Mộc, Phó Chánh Thanh tra giao thông tỉnh, cho biết: Để quản lý xe hết NHSD, Thanh tra giao thông đã tăng cường tuần tra nhưng chưa phát hiện trường hợp nào vi phạm. Nhiều khả năng các chủ xe mang đi vận chuyển vùng sâu, vùng xa, hoặc bán phế liệu nên không biết đang ở đâu trong hồ sơ đăng kiểm. Xe này đã bán qua nhiều chủ nên rất nhập nhằng, khó quản lý. Thanh tra giao thông chỉ có chức năng xử phạt chứ không có quản lý loại xe này.
Thực hiện việc quản lý xe hết NHSD, Bộ Giao thông vận tải, UBND tỉnh vừa chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường kiểm soát xe quá hạn kiểm định và xe hết NHSD trên địa bàn. Thực hiện chỉ đạo, Sở Giao thông vận tải đã xây dựng kế hoạch kiểm soát; thống kê danh sách cụ thể các xe hết NHSD trên địa bàn các huyện, thành phố để phối hợp lực lượng Công an tuần tra, kiểm soát, xử lý đối với các trường hợp sử dụng ô tô hết niên hạn để sử dụng tham gia giao thông.
Theo Sở Giao thông vận tải, để tăng cường kiểm soát xe hết NHSD, cần tăng cường hiệu lực quản lý, phát huy trách nhiệm của lực lượng chức năng trong việc tra cứu, kiểm soát, nhận biết xe hết niên hạn và kiểm tra, kiểm soát phương tiện. Kiên quyết xử lý theo quy định pháp luật đối với xe quá hạn kiểm định và xe hết NHSD trên địa bàn. Cấm các trường hợp lắp ráp, độ chế phương tiện không đảm bảo điều kiện tham gia giao thông. Mặt khác, tích cực tuyên truyền các nội dung về quản lý xe hết NHSD để lái xe, chủ xe nghiêm chỉnh chấp hành.
Hy vọng rằng, với sự chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng, trong thời gian tới, xe ô tô hết NHSD sẽ được kiểm soát chặt chẽ nhằm giảm nguy cơ mất an toàn giao thông và hạn chế phương tiện gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh.
Anh Tuấn