Vi rút MERS-CoV có thể có nguồn gốc từ loài dơi rồi truyền sang lạc đà, sau đó lạc đà trở thành ổ chứa vi rút chính lây bệnh tiên phát sang người. Bệnh có khả năng lây truyền từ người sang người, chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết đường hô hấp trong nhóm người có tiếp xúc gần với bệnh nhân. Thời gian ủ bệnh từ 2 đến 14 ngày. Người bệnh có biểu hiện từ nhẹ như sốt, ho đến nặng hơn như khó thở, viêm phổi, suy hô hấp cấp, ngoài ra có thể kèm theo các triệu chứng đường tiêu hóa như tiêu chảy và có thể gây suy tạng, đặc biệt là suy thận, nguy cơ tử vong cao; tỷ lệ chết/mắc từ 35% - 40%. Một số người nhiễm vi rút MERS-CoV có thể không có triệu chứng hoặc biểu hiện lâm sàng rất nhẹ, gây khó khăn cho việc phát hiện. Đến bây giờ, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc xin phòng bệnh.
Hiện nay ở Việt Nam chưa có ca mắc Hội chứng MERS-CoV, tuy nhiên vì Việt Nam có hơn 8.000 người lao động ở khu vực Trung Đông, hơn 100.000 người Việt Nam sinh sống ở Hàn Quốc nên có sự giao lưu rất lớn qua cửa khẩu quốc tế hàng ngày nên nguy cơ MERS-CoV xâm nhập là rất lớn. Ngành Y tế đã đề ra và đang triển khai Kế hoạch phòng chống lây nhiễm Hội chứng MERS-CoV từ trung ương đến tận địa phương, nhằm giám sát phát hiện ngay ca mắc đầu tiên, cách ly sớm, điều trị tích cực để chống lây nhiễm chéo trong bệnh viện, phòng chống lây lan ra cộng đồng và hạ thấp tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh.
Bộ Y tế khuyến cáo các cá nhân nên tự thực hiện những hướng dẫn sau để phòng lây nhiễm Hội chứng MERS-CoV:
- Hạn chế đi du lịch tới các vùng đang có dịch, Nếu phải đi, cần tìm hiểu các thông tin tình hình dịch bệnh tại nơi đến để chủ động có các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho bản thân; lúc về phải khai tờ khai y tế khi nhập cảnh, tự theo dõi tình trạng sức khỏe trong vòng 14 ngày và thông báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất khi có các triệu chứng sốt, ho, sổ mũi để được khám và tư vấn;
- Người có các triệu chứng viêm đường hô hấp như sốt, ho, khó thở, đặc biệt là đối với những người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, bệnh phổi mạn tính, bệnh tim mạch, suy thận, suy giảm miễn dịch ….không nên đi du lịch đến vùng có dịch hoặc đến nơi tập trung đông người;
- Người bị bệnh đường hô hấp cấp tính nên chủ động mang khẩu trang khi tiếp xúc, khi đi ra bên ngoài. Tránh tiếp xúc với người bị bệnh đường hô hấp cấp tính khi cần tiếp xúc với người bệnh, phải đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách khi tiếp xúc;
- Mọi người nên che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi; tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp, sau đó hủy hoặc giặt sạch khăn ngay;
Các khuyến cáo chung:
- Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng;
- Tăng cường thông khí nơi ở, nơi làm việc, trường học, cơ sở y tế... bằng cách mở các cửa ra vào và cửa sổ, hạn chế sử dụng điều hòa;
- Thường xuyên lau nền nhà, tay nắm cửa và bề mặt các đồ vật trong nhà bằng các chất tẩy rửa thông thường, như xà phòng và các dung dịch khử khuẩn thông thường khác;
- Tăng cường sức khỏe bằng tập thể dục đều đặn, ăn uống đủ chất, sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý;
- Nếu thấy có biểu hiện của bệnh viêm đường hô hấp cấp tính phải thông báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và xử trí kịp thời.
Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Ninh Thuận