Tính đến nay, trên địa bàn huyện có 28 đơn vị kinh tế tập thể thuộc các ngành, các lĩnh vực đăng ký kinh doanh hoạt động theo Luật HTX, trong đó có 20 HTX Kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp với 9.303 thành viên, có tổng vốn hoạt động là 10,977 tỷ đồng. Sau thời gian hoạt động theo Luật, một số HTX đã phát huy tốt, sản xuất - kinh doanh có hiệu quả như các HTX: Hữu Đức, Hậu Sanh (Phước Hữu), Như Bình (Phước Thái), Trường Thọ (Phước Hậu), Phú Quý (Phước Dân)… Nhiều HTX đã tạo sức cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác, tập trung vào chức năng thực hiện dịch vụ phục vụ sản xuất cho kinh tế hộ thành viên mang lại hiệu quả đáng phấn khởi. Không chỉ bảo toàn và tăng trưởng vốn quỹ, có HTX còn thực hiện tốt việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, điều hành sản xuất, tổ chức tập huấn, trình diễn mô hình đầu bờ về quy trình kỹ thuật thâm canh cây trồng, phòng trừ dịch bệnh tổng hợp, bảo vệ đồng ruộng và tu sửa, kiên cố hoá kênh mương nội đồng. Đặc biệt trong thời gian qua, hoạt động của mô hình liên kết “4 nhà” trong sản xuất nông nghiệp phần nào đã giúp cho các HTX trên địa bàn huyện vượt qua những khó khăn trong sản xuất, thực hiện tốt việc chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật và tiêu thụ sản phẩm.
Nhờ có sự liên kết, một số vùng sản xuất trên địa bàn huyện đã đạt được những kết quả đáng phấn khởi. Đơn cử tại các xã Phước Vinh, Phước Sơn, các HTX Phước An, Phước Thiện và Ninh Quý hằng năm liên kết sản xuất hạt giống bắp lai (F1) với diện tích trên 550 ha cho Công ty CP, Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nha Hố, Trung tâm sản xuất giống cây trồng Nha Hố và Công ty giống cây trồng miền Nam. Thông qua ký kết hợp đồng, các HTX không phải lo tìm đầu ra cho sản phẩm bởi toàn bộ bắp giống sản xuất ra đã được các công ty bao tiêu với giá cao hơn giá thị trường. Ở xã Phước Hữu, trong 3 vụ lúa năm nay, HTX Hữu Đức đã sản xuất nguyên liệu lúa TH6, TH41 sạch theo quy trình “1 phải, 5 giảm” cho Công ty Jimmy Hung Anh Food với diện tích 50 ha/vụ (54 hộ dân tham gia), năng suất bình quân đạt 75 tạ/ ha. Thông qua hợp đồng sản xuất, giá thu mua của công ty tại thời điểm luôn cao hơn giá thị trường là 500 đồng/kg. Nhiều HTX như Trường Thọ, Như Bình, Hữu Đức còn có những hình thức liên kết trong sản xuất lúa giống, tại xã An Hải là liên kết sản xuất rau an toàn, đã mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Nhìn chung, chính sự nỗ lực phối hợp có hiệu quả của các ngành liên quan, các doanh nghiệp đã giúp cho kinh tế tập thể ở huyện Ninh Phước ngày càng phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn không ít mặt tồn tại, yếu kém trong hoạt động của HTX nông nghiệp. Trước hết dễ nhận ra là năng lực, cơ sở vật chất hiện có của các HTX chuyển đổi và thành lập mới còn hạn chế. Điểm chung là các HTX đang trong tình trạng thiếu vốn hoạt động, việc vay từ kênh ngân hàng hay các kênh tài chính khác thường gặp khó khăn do không có tài sản thế chấp; việc huy động vốn góp của HTX cũng không dễ gì do các hộ thành viên còn nghèo hoặc có tâm lý lo ngại HTX hoạt động như mô hình cũ.
Để khắc phục thực trạng trên, trong phương hướng, nhiệm vụ phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể từ nay đến năm 2020, UBND huyện Ninh Phước đã đề ra mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn. Trước hết tập trung xử lý, giải thể dứt điểm các HTX Nông nghiệp đã ngừng hoạt động như: Trường Sanh, Hoài Nhơn (Phước Hậu), Phú Nhuận và Đại đoàn kết (Phước Thuận). Trong năm 2015, cùng với củng cố các HTX hoạt động cầm chừng như HTX Nông nghiệp Long Bình, Tuấn Tú (An Hải), sẽ thành lập mới HTX Nông nghiệp Hiếu Lễ (Phước Hậu), HTX Nông nghiệp Phước Khánh (Phước Thuận); phấn đấu duy trì và nâng chất lượng các HTX hoạt động trung bình lên khá, các HTX hoạt động khá lên tiên tiến.
Theo hướng đó, Ninh Phước chú trọng các giải pháp thực hiện về: Cơ chế chính sách; vốn, quỹ hỗ trợ phát triển HTX; công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực và liên kết sản xuất. Trong cơ chế chính sách, đáng chú ý là đề xuất ngành chức năng phương án giao quyền sử dụng đất cho các HTX và đề nghị các ngân hàng, tổ chức tín dụng mạnh dạn cho các HTX vay vốn với lãi suất ưu đãi để có điều kiện mở rộng sản xuất, kinh doanh. Đối với việc liên kết sản xuất, sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các HTX liên kết với các thành phần kinh tế khác, các doanh nghiệp để nâng cao năng lực sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế và hỗ trợ nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC HỢP TÁC XÃ Ở NINH PHƯỚC:
Mô hình thí điểm giống lúa cao sản MT10 ở thôn Trường Thọ (Phước Hậu).
Hợp tác xã Phước An (Phước Vinh) cung ứng vật tư nông nghiệp cho xã viên.
Nông dân xã Phước Thái áp dụng Mô hình "1 phải, 5 giảm".
Nông dân xã Phước Vinh phát triển mô hình nhân giống bắp đạt hiệu quả kinh tế cao.
Đồng chí Lê Kim Hùng, Giám đốc Sở Khoa học & Công nghệ:
Để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, Sở KH&CN đã có nhiều chương trình, đề tài, dự án hỗ trợ nâng cao chất lượng, giá trị sản xuất cho các địa phương. Đối với địa bàn huyện Ninh Phước, ngành đã phối hợp triển khai thử nghiệm và phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghệ cao như: sản xuất rau theo hướng VietGAP; sản xuất lúa theo quy trình “1 phải, 5 giảm”; đưa giống nho mới, bắp lai cho năng suất cao vào trồng; sind hóa đàn dê, cừu… Ngoài ra, đơn vị còn tổ chức các hoạt động kết nối cung-cầu, hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý và bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản và các sản phẩm mỹ nghệ như gốm và dệt thổ cẩm với mục đích là nâng giá trị sản xuất cho người dân. Chính vì vậy, việc phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX cần hướng tới đẩy mạnh ứng dụng khoa học-công nghệ vào sản xuất nhằm thông qua các chương trình, dự án hỗ trợ khoa học-công nghệ về địa phương, các HTX nắm bắt và triển khai cho các hộ xã viên; đồng thời tạo sức cạnh tranh trong sản xuất, góp phần nâng cao giá trị kinh tế cho nông dân và hiệu quả hoạt động của HTX.
Đồng chí Châu Thăng Long,
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:
Với vai trò quản lý nhà nước về HTX nông nghiệp, thời gian qua ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã nỗ lực thực hiện nhiệm vụ, phối hợp các sở, ban, ngành, Liên minh HTX tỉnh và các huyện, thành phố trong việc hướng dẫn các HTX hoạt động. HTX nông nghiệp đã có những đóng góp quan trọng vào sự thay đổi sâu sắc bộ mặt nông thôn tỉnh nhà, tạo thêm nguồn lực cho việc xây dựng nông thôn mới.
Để phong trào kinh tế tập thể nói chung, kinh tế HTX nông nghiệp nói riêng trên địa bàn tỉnh phát triển bền vững, ngành NN&PTNT đề xuất tiếp tục chỉ đạo xử lý những tồn tại của HTX sau chuyển đổi và tăng cường công tác quản lý nhà nước, công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Luật HTX và các văn bản liên quan. Phối hợp các ngành liên quan hỗ trợ HTX về pháp lý, công nghệ, thông tin, tiếp cận các nguồn vốn tín dụng ưu đãi; tổ chức cho các HTX ứng dụng khoa học-công nghệ, xây dựng và quảng bá thương hiệu, giới thiệu sản phẩm, mở rộng thị trường trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt là đề xuất tỉnh có chính sách thu hút cán bộ trẻ, có năng lực tham gia quản lý HTX.
Đồng chí Nguyễn Hữu Đức,
Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Phước:
Nhằm tạo điều kiện cho các HTX hoạt động, UBND huyện cùng với các ngành chức năng đã hỗ trợ nhiều mặt như: Củng cố tổ chức, hoạt động, hướng dẫn thực hiện chế độ tài chính theo quy định của pháp luật; đầu tư xây dựng hạ tầng, giao đất, cho thuê đất và hỗ trợ về tín dụng; thực hiện chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển kinh tế tập thể; triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật cho các HTX dịch vụ nông nghiệp; tạo liên kết “4 nhà” trong sản xuất và hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường...
Thời gian tới, huyện tập trung chỉ đạo, hướng dẫn các HTX chuyển đổi mô hình theo Luật HTX năm 2012; giải thể các HTX hoạt động yếu kém; duy trì và nâng chất lượng các HTX hoạt động trung bình và thành lập mới các HTX đủ điều kiện; hướng dẫn các HTX xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh đa ngành nghề, chú trọng dịch vụ nông nghiệp; nhân rộng những mô hình ứng dụng khoa học-kỹ thuật hiệu quả, xúc tiến thương mại tìm kiếm đầu ra ổn định cho nông sản và kêu gọi các doanh nghiệp kết nối với HTX tạo liên kết “4 nhà” trong sản xuất; tiếp tục tranh thủ các nguồn vốn đầu tư hạ tầng sản xuất…
Đồng chí Thuận Văn Tài,
Chủ nhiệm HTX Kinh doanh Dịch vụ Nông nghiệp Hữu Đức (Phước Hữu)
HTX là đơn vị kinh tế tập thể với mục tiêu hàng đầu là phục vụ cho các hộ thành viên, tạo thuận lợi trong vấn đề sản xuất. Để làm đúng vai trò “bà đỡ”, thông thường các HTX nông nghiệp chọn các khâu dịch vụ cơ bản như: Thủy lợi nội đồng, làm đất, cung ứng vật tư, phân bón. Đối với HTX Hữu Đức, ngoài các khâu trên, còn có liên doanh sản xuất với một doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao và có cả hoạt động phi nông nghiệp trong lĩnh vực xây dựng dân dụng. Những năm qua, để gắn kết với địa phương, HTX hình thành Quỹ Phúc lợi nhằm mục tiêu hỗ trợ cho cộng đồng cùng phát triển.
Trong thời gian tới, để giúp các HTX phát triển theo kiểu mới, theo tôi điều quan trọng là Nhà nước phải tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận các nguồn vốn tín dụng hoặc có Quỹ Phát triển HTX hỗ trợ vay vốn. Mặt khác, thực chất HTX chỉ là đơn vị kinh tế tập thể nên cần giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để các HTX có thêm cơ hội tích tụ vốn đầu tư phát triển các dự án sản xuất nông nghiệp.
Bạch Thương