Tuy nhiên, đến nay phần lớn các căn nhà từ chương trình 134 này đã bị xuống cấp, không đảm bảo an toàn mỗi khi mùa mưa bão đến, nhiều người dân không có tiền sửa chữa nên đành bỏ hoang hoặc “chấp nhận” sống chung với mối nguy hiểm rình rập hàng ngày.
Nhà 134 của chị Chamalea Thị Mương đã bị xuống cấp nặng, không thể ở hơn 1 năm nay.
Chỉ tay vào căn nhà 134 đã bỏ hoang hơn một năm nay của mình, với nhiều vết nứt ở tường, nền và thủng nhiều lổ trên mái, chị Chamalea Thị Mương, thôn Đá Bàn, xã Phước Tiến cho biết: Nhà được xây từ năm 2006, sống được khoảng 5 năm thì thấy hư hỏng vách tường, nền nhà thị bị bể lún xuống, mỗi lần mưa gió to thì dột ướt, mái tôn phía trước nhà cứ bay lên phải lấy đá đè mới hết. Thấy nhiều nhà 134 trong thôn bị sập do mưa gió, sợ nguy hiểm nên năm 2013 gia đình chị phải sang ở nhờ nhà của bà con cho đến nay. Không riêng gì chị Chamalea Thị Mương, nhiều hộ gia đình được hỗ trợ xây dựng nhà 134 trên địa bàn huyện Bác Ái, nhà ở cũng đã bị xuống cấp trầm trọng khổng thể ở được, nhưng bà con lại không có tiền để sữa chữa nên đành sống tạm trong nguy hiểm.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, giai đoạn từ năm 2004 – 2008 huyện Bác Ái đã triển khai xây dựng được 1.201 căn nhà ở thuộc Chương trình 134 cho người dân trên địa bàn, với kinh phí trên 9,6 tỷ đồng. Giá trị mỗi căn nhà thời điểm đó vào khoảng 8 triệu đồng, với diện tích khoảng 20m², chỉ lợp tôn, tường gạch không tô vữa. Do giá trị xây dựng thấp, cộng với thời tiết ở huyện Bác Ái khá khắc nghiệt nên phần lớn các căn nhà 134 của bà con đều bị xuống cấp và hư hỏng nặng. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Phòng Dân tộc huyện Bác Ái, trong tổng số 1.201 căn nhà 134 trên địa bàn huyện, qua rà soát có trên 500 căn nhà đã bị xuống cấp. Trong đó, 234 căn chủ yếu là nứt tường, lún nền, sập ô văng và dột mái; 293 căn bị hư hỏng nặng không thể ở được. Bà Cấn Thị Hồng, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Bác Ái cho biết: Hiện nay, địa phương chỉ mới thống kê bước đầu và đang tiến hành hỗ trợ sữa chữa 32 căn nhà 134 nhưng chỉ dành cho các đối tượng chính sách theo Quyết định 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, số nhà 134 bị xuống cấp còn lại hiện địa phương chưa có kinh phí hỗ trợ sửa chữa.
Được biết, vào trung tuần tháng 5-2014, trên địa bàn xã Phước Tiến, đã xảy ra một trận mưa lớn kèm gió lốc làm thiệt hại 6 căn nhà, chủ yếu là nhà chương trình 134. Trong đó 4 căn nhà bị hư hỏng nặng và 2 căn bị sập hoàn toàn, rất may không có thương vong về người. Theo quy định, người dân chỉ được nhà nước hỗ trợ xây dựng nhà ở một lần, vì vậy những hộ dân đã được hưởng chế độ nhà ở 134 thì không thể tiếp tục hưởng các chế độ hỗ trợ về nhà ở từ các chính sách khác. Trong khi đó, kinh phí hỗ trợ sửa chữa nhà 134 cho bà con vẫn là một “bài toán” khó với huyện Bác Ái. Trước thực tế trên, các cấp, ngành trong tỉnh và chính quyền huyện Bác Ái cần sớm có giải pháp, cơ chế hỗ trợ kịp thời cho bà con xây mới hoặc sửa chữa nhà ở trong thời gian tới để người dân an tâm sinh sống, chăm lo làm ăn vươn lên thoát nghèo.
Nguyễn Sơn