Chè xanh - văn hóa trà Việt

Theo nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chè Việt Nam Đoàn Hùng Tiến, không thể khẳng định văn hóa trà là của Việt Nam, mà có ảnh hưởng qua lại với Trung Quốc. Nhưng trên thế giới chỉ Việt Nam mới có chè xanh. Từ mấy trăm năm nay, người Việt đã uống chè xanh.

Không phải cứ có lá chè là được uống chè xanh (chè tươi), mà phải là vườn chè có lá để làm chè xanh riêng. Cây chè làm chè xanh phát triển tự nhiên, cao vút, 6 - 7m, ít phân bón hóa học, không phun thuốc trừ sâu, thuốc bón lá. Khi lá vàng bánh tẻ, sẽ bẻ cả cành để nấu chè xanh. Đây là thức uống cổ xưa và phổ biến của người Việt, đặc biệt vào những ngày nắng nóng.

Cách pha chế chè xanh mỗi nơi mỗi khác. Nước để nấu chè xanh phải là loại nước trong và tinh khiết, nước mưa hay nước giếng sâu là tốt nhất, còn dùng nước máy thì phải để lắng 1-2 ngày cho bay bớt các loại hóa chất. Ở Hà Nội, chè xanh thường được hãm trong ấm tích, rồi rót ra những cốc lớn, màu nước xanh vàng. Đôi khi người ta cho vài lát gừng để dậy mùi thơm của ấm chè. Ở Nghệ An, chè xanh được nấu trong nồi. Cuộn cành chè đun khoảng 2 - 3 tiếng, khi hàng xóm tụ họp chuyện trò, mỗi người một bát nước chè. Ở Hà Tĩnh, người ta hái cả cành chè rồi bẻ nhỏ, vò nát, bỏ vào nấu trong ấm đất. Người Huế lại chặt nhỏ cành lẫn thân chè phơi khô rồi đun nước uống. Từ nước cốt đầu tiên, người ta cứ pha thêm nước cho loãng dần và uống tiếp... Có thể nói, chè xanh là nét văn hóa độc đáo và mọi người đều khẳng định đó là của Việt Nam. Chè xanh là thức uống hàng ngày của nhiều gia đình Hà Nội hiện nay, và cũng là thức uống bình dân tại các bến tàu, bến xe, bên vỉa hè.

Ông Đoàn Hùng Tiến cho biết, chè xanh là loại đồ uống thanh cao, mang hương vị đặc biệt. Nhiều người “nghiện” chè xanh. Nhưng nghiện chè không sợ, vì ngoài chất cafein, trong chè xanh còn có nhóm theophylin, nên uống chè chỉ sau 2 - 3 tiếng, chất cafein sẽ bay hết, không như cà phê, phải sau 8 - 9 tiếng. Vì thế, uống chè xanh không làm cho người ta mất ngủ mà chỉ giúp tỉnh táo, minh mẫn hơn. Trong các hội thảo trà quốc tế, các nhà khoa học đều thống nhất, trà rất lợi cho cơ thể. Người Nhật khuyên mỗi ngày, mỗi người nên uống 3 cốc chè xanh đặc. Người Mỹ cũng vậy. Uống một cốc chè xanh là uống dung dịch vitamin. Các nghiên cứu còn cho thấy mỗi ngày chỉ cần uống 6g chè xanh (tương đương 3 cốc chè xanh) đã đủ 50% nhu cầu lượng vitamin E và 20% nhu cầu lượng vitamin A cho mỗi người hàng ngày. Chè xanh cũng giúp hạn chế tế bào ung thư phát triển, chống ôxy hóa, kéo dài tuổi thọ và làm cho làn da nhuận sắc hơn...

Hiện nay, thanh niên thích uống trà lipton, theo ông Tiến, thực chất đó là chè đen đóng gói, không ngon và bổ như chè xanh. Để có chè đen phải qua phản ứng sinh hóa, mất đi 50 - 40% các chất, còn chè xanh giữ lại đến hơn 95% các chất.

Nguồn Báo điện tử Người đại biểu nhân dân