Đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới

(NTO) Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) và Nghị quyết số 02-NQ/TU ngày 24-5-2011 của Tỉnh ủy về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng thực hiện chủ trương xây dựng NTM tỉnh Ninh Thuận đến năm 2020”, sau quá trình triển khai, đến nay toàn tỉnh có 41/47 xã phê duyệt đề án NTM cấp xã, 22/29 danh mục quy hoạch chi tiết các xã điểm được phê duyệt với tổng kinh phí 7,41 tỷ đồng. Về đánh giá theo tiêu chí, đã có 5 xã đạt từ 10-14 tiêu chí (nhóm 3), 36 xã đạt từ 5-9 tiêu chí (nhóm 4) và còn 6 xã thuộc nhóm 5 (đạt dưới 5 tiêu chí).

Ở góc nhìn tiêu chí, có thể thấy sự tăng dần số xã thuộc các nhóm 3 và 4, giảm dần số xã thuộc nhóm 5. Đồng chí Lê Kim Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, kiêm Phó Thường trực Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh lý giải: “Từ đánh giá tiêu chí cho thấy thời gian qua sự đầu tư đã mang lại hiệu quả, tạo ra chuyển biến nhất định ở các địa phương”. Hiệu quả đầu tư NTM thấy rõ ở lĩnh vực xây dựng hạ tầng, trong năm 2013 ngoài vốn trực tiếp của chương trình, bằng nguồn vốn vay ưu đãi và hỗ trợ của Ngân hàng, các xã đã cứng hóa gần 95 km đường nông thôn các loại, 5 km kênh và giải ngân được 41,56 tỷ/53,4 tỷ đồng. Nếu so với cách làm cũ trong 3 năm trước (với 10,64 tỷ đồng chỉ thực hiện hơn 4,5 km đường, 3 km kênh mương), thì cách làm mới này dù chỉ tăng khoảng 4 lần nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nhưng khối lượng thực hiện tăng gấp 21 lần.

 Tuy nhiên bên cạnh sự đột phá trong việc đầu tư kết cấu hạ tầng, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí về giao thông và thủy lợi ở các xã, trong thực tế vẫn còn đó những hạn chế. Đơn cử ở 11 xã điểm, hiện có 4 xã thuộc nhóm 3 và có 7 xã thuộc nhóm 4, dù có tiến bộ phần nào nhưng thực ra mức độ đạt tiêu chí vẫn còn thấp (cao nhất mới 12 tiêu chí), trong đó có rất nhiều xã chưa đạt các tiêu chí cần đầu tư vốn như hạ tầng giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, trạm y tế. Đối với các tiêu chí như tăng thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo càng thấy rõ có rất ít xã đạt, đáng nói là có xã như Phước Đại (Bác Ái), Hòa Sơn (Ninh Sơn) có mức độ đạt còn thấp so với tiêu chí.

Nhưng có lẽ điều băn khoăn hơn cả là tiến độ thực hiện đồ án quy hoạch, đề án NTM của các xã, chẳng những còn chậm mà ở một số xã lại có chất lượng quy hoạch và tính khả thi của quy hoạch chưa cao. Nguyên nhân của thực trạng trên, theo Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM của tỉnh, chủ yếu là do công tác tuyên truyền, vận động chưa tốt; sự phối hợp chỉ đạo, điều hành giữa các cấp và Văn phòng điều phối Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tỉnh chưa nhịp nhàng, đồng bộ; đội ngũ giúp việc ở nhiều địa phương cơ sở thiếu và yếu. Đã vậy cơ chế, chính sách thay đổi thường xuyên và thiếu hướng dẫn kịp thời, nguồn lực huy động lại còn hạn chế so với nhu cầu của chương trình. Theo đồng chí Lê Kim Hiếu, tiến độ xây dựng NTM ở tỉnh ta, nhất là trong công tác quy hoạch còn chậm so với kế hoạch đề ra là do công tác thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch còn kéo dài; có nơi từ khi trình đến khi phê duyệt mất đến 3- 4 tháng. Mặt khác năng lực các đơn vị tư vấn ở địa phương còn hạn chế, nội dung quy hoạch chủ yếu chỉ tập trung vào quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, mạng lưới điểm dân cư nông thôn, ít chú trọng đến quy hoạch sản xuất và thiếu mối liên kết vùng (do các đơn vị tư vấn khác nhau thực hiện). Giải pháp thực hiện quy hoạch lại nặng về xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, thiếu các giải pháp, phương án phát triển sản xuất.

Nhằm tháo gỡ các vướng mắc thời gian qua, đẩy nhanh tiến trình xây dựng NT mới, Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM của tỉnh xác định ưu tiên tiếp tục triển khai quy hoạch chi tiết sản xuất và rà soát lại các quy hoạch đã được duyệt, nhất là đề án xây dựng NTM cấp xã (do thay đổi cơ chế hỗ trợ, mức hỗ trợ; thay đổi tiêu chí, hướng dẫn đánh giá tiêu chí …). Theo đó trong định hướng thực hiện nhiệm vụ 2014-2015, đối với 11 xã điểm, Văn phòng điều phối Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tỉnh căn cứ mức độ đạt các tiêu chí hiện nay và theo đề án NTM của 11 xã điểm, dự kiến hỗ trợ vốn đầu tư 470 tỷ đồng thực hiện các tiêu chí về hạ tầng như: Giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế…Đặc biệt ưu tiên đầu tư giao thông, thủy lợi và ưu tiên các xã có khả năng đạt chuẩn NTM vào năm 2015, trong đó tập trung cho các xã thuộc nhóm 3.

Bạch Thương