Thành tựu khoa học và công nghệ đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà

Chặng đường ¼ thế kỷ không ngừng phát triển, ngành KH&CN đã tập trung đầu tư cho nghiên cứu giống cây trồng có chất lượng, thích nghi với điều kiện khí hậu nắng nóng của tỉnh ta. Các loại giống lúa, bắp chịu hạn, đậu xanh do Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nha Hố lai tạo, chuyển giao, đã đáp ứng nhu cầu sản xuất của nông dân trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã chuyển giao thành công giống nho NH01-152 có khả năng chịu hạn tốt, năng suất và chất lượng cao đã thúc đẩy nghề trồng nho phát triển ở tầm cao mới.

Hoạt động nghiên cứu, sản xuất giống vật nuôi giai đoạn này cũng đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, qua đó đã góp phần giảm được áp lực khan hiếm nguồn giống. Tiêu biểu là Sở KH&CN đã phối hợp lai tạo thành công giống bò F1 giữa bò tót và bò nhà có khả năng sinh trưởng tốt, kích thước lớn. Trung tâm Giống thủy sản cấp 1 ứng dụng thành công quy trình công nghệ sản xuất giống cua xanh với tỷ lệ sống cao. Không dừng lại đó, đơn vị còn sản xuất được giống hàu Thái Bình Dương với số lượng lớn đã mở ra hướng đi mới trong nuôi trồng thủy sản ở khu vực đầm, vịnh, góp phần đa dạng đối tượng nuôi.

Chương trình chuyển giao ứng dụng khoa học- kỹ thuật vào sản xuất thông qua thực hiện các mô hình công nghệ cao được chú trọng. Xác định nho là cây trồng chủ lực, tỉnh chỉ đạo xây dựng đề tài nghiên cứu và ứng dụng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, bước đầu mang lại hiệu quả cao, mở ra khả năng nhân rộng và tạo điều kiện để phát triển trong thời gian tới. Từ triển khai có hiệu quả Dự án Cạnh tranh nông nghiệp về xây dựng những mô hình thí điểm áp dụng thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (GAP), Dự án QSEAP hỗ trợ quy hoạch vùng sản xuất nho an toàn đã hình thành được những vùng trồng nho sạch, với tổng diện tích khoảng gần 200 ha. Nhờ sản xuất theo quy trình sạch, nho Ninh Thuận đã tiếp cận được các thị trường Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, đầu ra rộng, giá cao gấp 3 lần so với canh tác theo tập quán cũ.

Rất nhiều hoạt động chuyển giao khoa học-kỹ thuật vào sản xuất, nhưng thành công của việc triển khai có hiệu quả công nghệ tưới tiết kiệm nước đã khắc phục được khó khăn cho sản xuất nông nghiệp trong điều kiện khô hạn. Mô hình được thực hiện vào năm 2007, quy mô ban đầu 2 ha, đến nay đã nhân rộng lên 7.000 ha gồm các loại cây trồng như mía, nho, táo, rau màu các loại. Ưu điểm của mô hình là tiết kiệm được khoảng 50-60% nước tưới so với tưới xả tràn, giúp nông dân canh tác được trong điều kiện khô hạn, hàng ngàn ha đất khô cằn nhờ đó đã được phủ xanh bởi các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao.

Đồng chí Lê Kim Hùng, Giám đốc Sở KH&CN, nhìn nhận: Thời gian qua, hoạt động KH&CN đã đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Một số đề tài nghiên cứu đã được chuyển giao, ứng dụng vào thực tiễn phát huy hiệu quả, phục vụ đắc lực cho Chương trình xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xóa nghèo bền vững. Đạt được kết quả đó là nhờ Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành các chính sách đổi mới cơ bản, toàn diện và đồng bộ cơ chế hoạt động KH&CN, trong đó khâu “đột phá” là đổi mới phương thức đầu tư, tài chính để phát triển, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực phục vụ phát triển KH&CN. Qua đó, tạo môi trường thuận lợi phát huy quyền sáng tạo để KH&CN thực sự trở thành động lực then chốt thúc đẩy kinh tế-xã hội tỉnh nhà phát triển nhanh và bền vững.

Từ nay đến năm 2020, tỉnh ta xác định tiếp tục mở rộng hợp tác nghiên cứu các đề tài, dự án ở tầm cao mới, để KH&CN thực sự là động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội của tỉnh phát triển. Chú trọng ưu tiên các hoạt động nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, lựa chọn các đề tài ứng dụng công nghệ sinh học vào điều kiện thực tế ở tỉnh ta như công nghệ tưới tiết kiệm nước thích ứng với biến đổi khí hậu, điều kiện hạn hán. Cùng với đó, hợp tác trong lĩnh vực kỹ thuật công nghiệp cũng được quan tâm. Cụ thể là hợp tác nghiên cứu chế tạo, cải tiến các loại vật tư, máy móc, thiết bị, vật liệu mới sử dụng trong nông nghiệp. Nghiên cứu phát triển và nhân rộng mô hình ứng dụng năng lượng tái tạo; ứng dụng thành tựu KH&CN trong các ngành công nghiệp, xây dựng, giao thông và tài nguyên môi trường.

Anh Tùng