Xuất phát từ thực tiễn, trên cơ sở thực hiện các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015, đặc biệt là thực hiện Nghị quyết số 49-QĐ/TW của Bộ Chính trị về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2010, định hướng đến năm 2020”, trong thời gian qua, Ban Pháp chế HĐND tỉnh đã chú trọng nâng cao chất lượng, phát huy hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát đối với công tác tư pháp và cải cách tư pháp; chủ động thu thập thông tin về các hoạt động tư pháp thông qua ý kiến, kiến nghị của cử tri, đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh của công dân; chú trọng đổi mới hình thức, lựa chọn nội dung và phương pháp giám sát, có chương trình, kế hoạch tổ chức giám sát thiết thực, hiệu quả.
Thực hiện nhiệm vụ được phân công, trong 9 tháng năm 2016, Ban Pháp chế đã giúp HĐND tỉnh giám sát hoạt động của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, cơ quan Thi hành án Dân sự tỉnh thông qua việc thẩm tra báo cáo tình hình hoạt động của các ngành và trình báo cáo thẩm tra tại kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh khóa X. Qua thẩm tra, Ban Pháp chế đã có một số kiến nghị xác đáng và cụ thể như: Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân và Cục Thi hành án dân sự tỉnh tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm sát viên, thẩm phán, chấp hành viên có năng lực, phẩm chất chính trị để nâng cao chất lượng công tố, xét xử, thi hành án đúng pháp luật, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội; nâng cao tỷ lệ giải quyết các vụ án có sự tham gia của luật sư, trợ giúp viên pháp lý hoặc người bào chữa nhằm tăng cường tranh tụng theo tinh thần cải cách tư pháp và đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa. Ngoài ra, Ban Pháp chế đã tổ chức giám sát chuyên đề công tác hòa giải ở cơ sở năm 2014, 2015 trên địa bàn tỉnh. Sau khi kết thúc giám sát, đã xây dựng báo cáo kết quả giám sát, trong đó thể hiện những mặt làm được, những hạn chế, vướng mắc trong quá trình thực hiện; từ đó, có những đề xuất, kiến nghị giúp các cơ quan, đơn vị tháo gỡ khó khăn, thực hiện tốt nhiệm vụ hòa giải ở cơ sở.
Ban Pháp chế HĐND tỉnh giám sát công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Vườn Quốc gia Núi Chúa. Ảnh: Tiến Mạnh
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc giám sát hoạt động tư pháp vẫn còn những tồn tại, hạn chế, đó là: Hình thức, phương pháp giám sát đôi lúc còn mang tính hình thức, chưa sâu sát, chưa nắm bắt hết được những tồn tại, hạn chế trong hoạt động của các cơ quan tư pháp, nhất là việc xác định giữa yếu tố tiêu cực hay năng lực cán bộ tác động đến chất lượng hoạt động điều tra, kiểm sát, xét xử. Việc chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh đối với lãnh đạo các cơ quan tư pháp còn quá ít và chưa thường xuyên. Trong 9 tháng năm 2016, không có ý kiến chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh đối với hoạt động của các cơ quan tư pháp. Chưa chú trọng và tập trung chất vấn những vấn đề lớn thuộc chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của lãnh đạo các cơ quan tư pháp theo quy định của pháp luật và định hướng của Nghị quyết số 49-NQ/TW, như: Việc lãnh đạo, điều hành công tác chuyên môn; công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của các chức danh tư pháp; việc tổng kết, rút kinh nghiệm trong công tác điều tra, truy tố và xét xử; biện pháp bảo đảm nguyên tắc độc lập xét xử của Tòa án…
Trong thời gian tới, Ban Pháp chế HĐND tỉnh tiếp tục duy trì các hoạt động giám sát, chủ động và phối hợp tốt với các cơ quan liên quan; tập trung, đi sâu vào các vấn đề mà xã hội đang quan tâm; kiên trì bám vào các kiến nghị, đồng thời theo dõi việc tiếp thu, thực hiện các kiến nghị để có các kiến nghị tiếp theo. Trọng tâm là, Ban Pháp chế HĐND tỉnh sẽ tiến hành giám sát nội dung công tác quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư, tình hình và kết quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh. Kết quả giám sát sẽ được báo cáo HĐND tỉnh tại kỳ họp thứ 3–kỳ họp thường lệ cuối năm 2016.
Ban Pháp chế HĐND tỉnh