Thể hiện trước hết là trong xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu. Hiện toàn xã đã bê-tông được 21,87 km đường nội thôn (đạt tỷ lệ 82%) và 6,42 km kênh mương cấp 3 nội đồng (đạt 91,7%), nhưng do thực tế sản xuất địa phương, Tri Hải không thể làm đường nội đồng phục vụ nông nghiệp. Sau một thời gian lúng túng, Tri Hải đề xuất với huyện và vận dụng làm “cứng hóa” 11,1 km đường vận chuyển phục vụ các cánh đồng muối, góp phần hoàn thành thực hiện tiêu chí 2 về giao thông. Đến Tri Hải vào dịp này, chúng tôi ghi nhận cán bộ và nhân dân địa phương đang rất phấn khởi trước kết quả đạt được trong xây dựng NTM theo bộ tiêu chí quốc gia. Ông Trần Văn Tùng, Trưởng thôn Khánh Hội hân hoan nói: Bây giờ trong thôn đường nào cũng bê-tông nên đã đem lại diện mạo mới ở địa phương, nên người dân tự giác giữ gìn vệ sinh môi trường.
Nghề làm muối ở Tri Hải đem lại thu nhập bình quân cho diêm dân xã Tri Hải khoảng 40 triệu đồng/năm.
Nhìn trên phạm vi toàn tỉnh, có lẽ chưa có xã nào gây ấn tượng như Tri Hải. Giữa năm nay, qua khảo sát của Ban chỉ đạo xây dựng NTM huyện Ninh Hải cho thấy xã Tri Hải mới đạt 10 tiêu chí, nhưng chỉ trong 6 tháng đẩy mạnh thực hiện các tiêu chí sắp đạt, đã trở thành xã duy nhất ở tỉnh ta đạt được 18 tiêu chí về xây dựng NTM. Đồng chí Ngô Minh Tự, Bí thư Đảng uỷ, kiêm Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng NTM xã giải thích: Thực ra nhờ một số điều kiện có sẵn nên Tri Hải thuận lợi hơn về việc hoàn thành tiêu chí xây dựng NTM, thêm nữa đã chọn đúng trọng tâm để tập trung chỉ đạo.
Tìm hiểu thực tế, chúng tôi được biết ngay từ đầu năm, Tri Hải đã xây dựng kế hoạch chung thực hiện tiêu chí xây dựng NTM, trong đó dồn sức vào một số tiêu chí chưa đạt chuẩn như: Y tế, môi trường, giảm nghèo bền vững. Cùng với việc phối hợp cơ quan chuyên môn xây dựng xã đạt chuẩn về y tế, Tri Hải đã xử lý 36 trường hợp thải nước sinh hoạt ra đường bê-tông và thả rong gia súc trong xóm thôn, cho di chuyển chuồng trại ra khỏi khu dân cư, tổ chức cho người dân ký cam kết bảo đảm vệ sinh môi trường và phân công Mặt trận, các đoàn thể phụ trách từng khu vực, đã giúp bộ mặt các thôn sạch, đẹp, hoàn thành tiêu chí 17 về môi trường. Đối với tiêu chí 16 về văn hóa, Tri Hải bố trí hội trường UBND xã làm nhà văn hóa xã và tận dụng các khu thể thao hiện có làm nơi sinh hoạt thể dục-thể thao cho nhân dân; chọn trụ sở Ban quản lý thôn Tri Thủy 1 làm Nhà văn hóa liên thôn Tri Thủy 1, Tri Thủy 2, Tân An và trụ sở Ban quản lý thôn Khánh Hội làm Nhà văn hóa liên thôn Khánh Hội, Khánh Tường; đồng thời đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng thiết chế văn hóa cho các thôn. Hiện nay toàn xã có 4/5 thôn đạt thôn văn hóa và đang chuẩn bị hồ sơ công nhận thêm thôn văn hóa Tri Thủy 2, nhờ cách làm linh hoạt này, Tri Hải đã cơ bản hoàn thành tiêu chí 16.
Để đạt tiêu chí 10 về thu nhập, Tri Hải nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả như: Sản xuất muối ở thôn Khánh Tường, sản xuất muối và khai thác thủy sản của thôn Khánh Hội; đồng thời triển khai đẩy mạnh các lĩnh vực sản xuất phù hợp đặc điểm, lợi thế của địa phương. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người Tri Hải đạt 21,2 triệu đồng/năm, qua đó giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 3,94%, giúp xã đạt tiêu chí 11 về tỷ lệ giảm nghèo. Hướng đến mục tiêu năm 2015 sẽ đạt chuẩn về NTM, Tri Hải chỉ còn giải quyết khâu chuẩn hóa một số cán bộ theo tiêu chí số 18. Đồng chí Ngô Minh Tự cho biết thêm: Đang còn 3 chức danh cán bộ chưa đạt chuẩn nhưng đã quá tuổi đào tạo, vì vậy theo kế hoạch trong quý 1 năm tới, xã sẽ đưa cán bộ dự nguồn thay thế nhằm bảo đảm đạt chuẩn.
Về Tri Hải vào cuối năm, đứng trên cầu Ninh Chử nhìn màu nước xanh thẳm của đầm Nại lao xao phản chiếu ánh mặt trời, chúng tôi cảm nhận được vẻ đẹp của miền quê biển thanh bình. Nhìn tổng thể, kinh tế biển đã thực sự tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của Tri Hải, làm thay đổi bộ mặt đời sống diêm dân, ngư dân và nông thôn địa phương. Thiết nghĩ nếu luôn tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân, có sự hỗ trợ của các ban, ngành và tiếp tục phát huy kết quả đạt được, Tri Hải sẽ trở thành xã đầu tiên trong huyện và của tỉnh hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng NTM.
Bạch Thương