Là nơi hình thành Liên minh sản xuất giống dê lai Bachboer đầu tiên trong tỉnh, thời gian gần đây Phước Hậu xuất hiện thêm các mô hình chăn nuôi trang trại gia đình, được định danh là gia trại. Những nông dân địa phương đã theo gương các xã bạn, tận dụng thức ăn là lá nho, lá táo tại vườn nhà để làm chuồng trại nuôi dê ngay dưới tán vườn rất hiệu quả.
Sử dụng lá táo cho dê ăn tại gia trại ông Phạm Tuấn (Trường Thọ, Phước Hậu)
Phước Hậu có diện tích tự nhiên 1.460 ha, trong đó có 1.217 ha là đất nông nghiệp. Ngoài diện tích 950 ha cánh đồng lúa 3 vụ, trong những năm qua Phước Hậu đã phát triển trồng 150 ha diện tích táo và khôi phục dần diện tích trồng nho đến nay được 15 ha. Do đất đai có hạn, trước kia không ai nghĩ Phước Hậu có lợi thế về chăn nuôi gia súc có sừng, thế nhưng chỉ trong 2 năm qua, từ mô hình nuôi dê kết hợp trồng nho, táo đã cho thấy một hướng sản xuất mới đầy hứa hẹn. Mùng 3 tết, đến nhà ông Phạm Tuấn ở thôn Trường Thọ, tôi thấy ông vẫn loanh quanh với công việc. Đang trò chuyện nghe dê kêu, ông vội chạy ra chuồng quơ vội các nhánh táo bỏ vào máng ăn và phân bua: “Làm nghề chăn nuôi là vậy, ngày nào cũng phải cho ăn chứ đâu dám vì vui tết mà bỏ qua”. Ông Tuấn trồng 1 sào táo và nuôi đàn dê 25 con, trong đó có 12 con dê Bachboer. Theo ông, để có đủ thức ăn cho dê, ông phải đi cắt thêm lá táo và nhặt táo rơi từ các nhà lân cận và các vườn táo trong thôn. Cũng như ông Tuấn, các hộ chăn nuôi khác ở Phước Hậu không đợi ăn tết xong mới “ra quân”, ngay từ ngày đầu năm mới họ đã tiếp tục công việc chăm sóc đàn dê.
Anh Nguyễn Như Hùng Triết, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Hậu, cũng là hộ chăn nuôi tiêu biểu ở thôn Trường Thọ dẫn tôi đi “xông đất” một số gia trại nuôi dê. Theo anh, trong tổng số gia trại chăn nuôi dê trên địa bàn xã có 62 hộ nuôi dê bachboer, và trong tổng đàn 1.446 con dê có 655 con là giống dê lai Bachboer. Nuôi dê theo mô hình dưới tán vườn, do diện tích trồng táo, nho của mỗi gia đình không nhiều nên trung bình mỗi hộ nuôi chừng 10 con, nhiều nhất có khoảng 4-5 hộ nuôi trên 20 con. Cuối năm 2010, giống dê lai bachboer bắt đầu được Dự án cạnh tranh nông nghiệp tỉnh hỗ trợ cho 10 hộ ở Phước Hậu nuôi, mỗi hộ 5 con (1 đực, 4 nái). Sau hơn 2 năm, đàn dê bachboer đã tăng lên nhanh chóng và cung cấp một lượng lớn thịt cho thị trường. Anh Triết tâm sự: “Tôi có gần 2 sào táo và cũng được giao nuôi dê bachboer, mỗi năm 4 con dê nái đẻ 2 lứa (một con đẻ mỗi lứa 2 con), dê lớn lên tôi bán thịt và nhờ đó đã trả được 18 triệu đồng vay ngân hàng, hiện vẫn còn duy trì đàn 18 con nuôi theo cách tận dụng lá táo tỉa và táo hư rụng làm thức ăn cho dê”. Theo kinh nghiệm của các chủ gia trại, dê rất chuộng lá nho, lá táo cũng như táo rụng và thực tế khi ăn thức ăn này nó tăng trưởng rất nhanh. Đặc biệt là dê lai siêu thịt Bachboer, là giống dê phàm ăn, chóng lớn và đề kháng dịch bệnh rất tốt, cùng thời gian nuôi nhưng trọng lượng của nó đã lớn gấp rưỡi con dê thường. Qua thời gian có mặt ở Phước Hậu, nó chứng tỏ rất dễ nuôi, ăn được mọi loại rau cỏ, lá cây và tỏ ra rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương.
Nông dân cắt tỉa lá nho làm thức ăn nuôi dê ở các gia trại xã Phước Hậu
Những ngày tết, trò chuyện với các chủ gia trại, tôi có cảm tưởng mọi người đều rất lạc quan khi nói về việc tận dụng cây lá vườn nhà nuôi dê. Từ các gia trại nuôi thành công ở thôn Trường Thọ, mô hình đã lan rộng qua các thôn Trường Sanh, Hoài Nhơn cùng xã. Anh Huỳnh Hữu Phúc, Phó Chủ tịch UBND xã, cũng là một người chăn nuôi dê ở thôn Hoài Nhơn, chia sẻ: “ Nhờ tận dụng thức ăn vườn nhà, từ 6 con dê lai siêu thịt Bachboer, qua 8 lứa đẻ tôi đã có đàn 40 con, sau khi bán bớt vẫn còn 9 con để nuôi. Hiện nay nhu cầu dê bachboer rất lớn, liên tục có người đặt mua nhưng không cung ứng kịp”. Với giá thịt hơi 115-120 ngàn đồng/kg, mỗi con dê bán khoảng 3 triệu đồng, riêng dê nái trung bình có giá từ 3-4 triệu đồng, mỗi năm người nuôi chừng 5 con dê sinh sản có thể thu lãi trên 50 triệu đồng. Về Phước Hậu những ngày tết, tôi được giới thiệu không ít tấm gương nông dân vươn lên nhờ chăn nuôi. Đơn cử ông Lê Do ở thôn Hiếu Lễ, trước kia chỉ chuyên trồng nho, lúa thường bị thua lỗ, nhờ áp dụng nuôi dê theo mô hình này, ông đã khá lên và hiện duy trì đàn dê trên 20 con. Tại thôn Trường Thọ có ông Bùi Võ Chí Tâm, mấy năm trước cũng điêu đứng vì nho bệnh, nay chuyển sang kết hợp nuôi dê lấy lá cho ăn, thu nhập của gia đình ông đã ổn định.
Toàn xã Phước Hậu hiện có trên 100 hộ nuôi dê theo mô hình gia trại, bình quân mỗi hộ nuôi 10 con. Nhưng theo anh Nguyễn Như Hùng Triết, với diện tích trồng cây lâu năm của xã trên 150 ha, năm 2013 có khả năng số hộ tham gia mô hình chăn nuôi dưới tán vườn sẽ tăng và có xu hướng chuyển dịch dần sang nuôi và tăng đàn dê lai siêu thịt Bachboer lên trên 1.000 con.
Bạch Thương