Ngày 22-5-2012, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 80/2012/TT-BTC hướng dẫn Luật Quản lý thuế về đăng ký thuế thay thế Thông tư số 85/2007/TT-BTC, ngày 18-7-2007. Theo đó, một số nội dung chính thay đổi như sau:
Thứ nhất: Về nguyên tắc cấp mã số thuế, quy định thêm đối với trường hợp mã số thuế của doanh nghiệp sau khi chuyển đổi loại hình doanh nghiệp thì được giữ nguyên. Đối với doanh nghiệp được thành lập theo Luật Doanh nghiệp, mã số thuế đồng thời là mã số doanh nghiệp.
Việc cấp mã số thuế cho người nộp thuế là nhà thầu, nhà đầu tư tham gia hợp đồng dầu khí; Cấp mã số thuế cho nhà thầu nước ngoài đăng ký nộp thuế trực tiếp với cơ quan thuế; Cấp mã số thuế cho Bên Việt Nam nộp thuế thay cho nhà thầu nước ngoài. Trong Thông tư số 80/2012/TT-BTC quy định rõ hơn, cụ thể: Trường hợp hợp đồng dầu khí quy định mỗi nhà thầu, nhà đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ thuế riêng thì nhà thầu, nhà đầu tư tham gia hợp đồng được cấp mã số thuế 13 số (kể cả nhà thầu, nhà đầu tư là Người điều hành và nhà thầu nhận phần lãi được chia) theo mã số thuế 10 số của Người điều hành để thực hiện kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế đối với từng hợp đồng dầu khí; .Nhà thầu, nhà thầu phụ nước ngoài đăng ký nộp thuế trực tiếp với cơ quan thuế thì được cấp mã số thuế 10 số theo từng hợp đồng thầu đã ký. Nhà thầu và nhà thầu phụ nước ngoài không đăng ký nộp thuế trực tiếp với cơ quan thuế thì bên Việt Nam ký hợp đồng với nhà thầu có trách nhiệm khai và nộp thuế cho bên nước ngoài. Bên Việt Nam được cấp mã số thuế 10 số để sử dụng cho việc khai, nộp thuế cho các nhà thầu, nhà thầu phụ nước ngoài.
Thứ hai: Về thời hạn, thời gian giải quyết hồ sơ đăng ký thuế quy định mới một số trường hợp như: Doanh nghiệp thành lập, hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp thực hiện theo hướng dẫn tại Nghị định số 43/2010/NĐ-CP, ngày 15/4/2010, của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp. Thời gian giải quyết hồ sơ: 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đăng ký thuế theo quy định (áp dụng chung đối với các thủ tục tổ chức, sắp xếp lại doanh nghiệp và chấm dứt hiệu lực mã số thuế). Người nộp thuế nộp 01 bộ hồ sơ duy nhất (áp dụng chung đối với các thủ tục tổ chức, sắp xếp lại doanh nghiệp và chấm dứt hiệu lực mã số thuế).
Hồ sơ đăng ký thuế quy định thêm trường hợp Người nộp thuế là doanh nghiệp thành lập theo Luật Doanh nghiệp (bao gồm cả các đơn vị trực thuộc). Doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo Luật Doanh nghiệp thực hiện đăng ký thuế theo quy định tại các Điều 19, 20, 21, 22, 23 và 33 Nghị định 43/2010/NĐ-CP, ngày 15/4/2010, của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp. Ngoài ra còn quy định thêm đối với Người nộp thuế là tổ chức sản xuất kinh doanh không thành lập theo Luật Doanh nghiệp và các đơn vị trực thuộc; Trường hợp đơn vị chủ quản thành lập thêm đơn vị trực thuộc thì đơn vị chủ quản phải có hồ sơ gửi cơ quan thuế quản lý trực tiếp để được cấp mã số thuế cho đơn vị trực thuộc mới thành lập thêm, đồng thời bổ sung vào “Bảng kê các đơn vị trực thuộc” của đơn vị chủ quản. Hồ sơ đăng ký mã số thuế cho đơn vị trực thuộc thành lập thêm gồm: Thông báo thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh theo mẫu 07-MST; Bản sao không yêu cầu chứng thực Quyết định thành lập đơn vị trực thuộc.
Thứ ba: Về địa điểm nộp hồ sơ; tiếp nhận hồ sơ đăng ký thuế quy định thêm một số trường hợp như: Doanh nghiệp và các đơn vị trực thuộc thành lập theo Luật Doanh nghiệp, thực hiện nộp hồ sơ đăng ký thuế tại cơ quan Đăng ký kinh doanh theo quy định của Nghị định số 43/2010/NĐ-CP, ngày 15/4/2010, của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp. Doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo quy định Luật Doanh nghiệp, cơ quan thuế thực hiện theo Quy trình phối hợp trao đổi thông tin đăng ký doanh nghiệp giữa cơ quan Thuế và cơ quan Đăng ký kinh doanh hiện hành.
Thứ tư: Về thời hạn cấp Giấy chứng nhận đăng ký thuế theo quy định mới lần này đã rút ngắn từ 5 ngày xuống còn 3 ngày làm việc đối với trường hợp Cơ quan thuế cấp chứng nhận đăng ký thuế.
Đối với thời hạn thay đổi thông tin đăng ký thuế trong trường hợp đổi tên cơ sở kinh doanh rút ngắn từ 5 ngày xuống 3 ngày làm việc; Trưòng hợp chuyển địa điểm kinh doanh trong cùng địa bàn trước đây không quy định, nay quy định cụ thể thời hạn là 2 ngày làm việc đối với Cục Thuế quản lý và 3 ngày làm việc đối với Chi cục Thuế quản lý. Trường hợp chuyển địa điểm kinh doanh giữa các tỉnh rút ngắn thời gian thông báo nơi Người nộp thuế chuyển đi và từ 10 ngày xuống 5 ngày nơi Người nộp thuế chuyển đến.
Quy định về mã số thuế cá nhân đã hướng dẫn thêm một số trường hợp cụ thể: Cơ quan thuế có đầy đủ thông tin cá nhân về người nộp thuế thì thực hiện cấp mã số thuế và thông báo cho người nộp thuế biết. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phát sinh hoạt động kinh doanh mới hoặc mở rộng sang địa bàn khác quận, huyện, thị xã nơi đã đăng ký mã số thuế thì sử dụng mã số thuế 10 số đã được cấp để khai, nộp thuế. Cơ quan thuế phát hiện cá nhân có hơn một mã số thuế 10 số thì thực hiện thu hồi các mã số thuế 10 số đã cấp sau mã số thuế 10 số đầu tiên. Chủ doanh nghiệp tư nhân nếu phát sinh thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân phải sử dụng mã số thuế cá nhân của chủ doanh nghiệp tư nhân để kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế; Không sử dụng mã số thuế của doanh nghiệp tư nhân để kê khai, khấu trừ các khoản thuế thu nhập cá nhân này.
Thứ năm: Về hồ sơ, thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế theo Thông tư số 80/2012/TT-BTC; trong đó quy định rút ngắn thời gian từ giải quyết từ 5 ngày trước đây xuống còn 2 ngày làm việc kể từ ngày Cơ quan Thuế nhận được thông báo của Cơ quan có thẩm quyền cấp đăng ký kinh doanh, Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy phép hoạt động hoặc Người nộp thuế về việc giải thể, chấm dứt hoạt động, sắp xếp lại doanh nghiệp, cơ quan Thuế phải thực hiện thông báo doanh nghiệp ngừng hoạt động và đang làm thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế. Đối với đơn vị trực thuộc, khi đơn vị chủ quản chấm dứt hiệu lực mã số thuế thì tất cả các đơn vị trực thuộc sẽ bị chấm dứt hiệu lực mã số thuế. Đơn vị chủ quản có trách nhiệm thông báo việc chấm dứt tồn tại của mình cho các đơn vị trực thuộc biết. Đơn vị trực thuộc có trách nhiệm thực hiện thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế của mình trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày đơn vị trực thuộc nhận được thông báo của đơn vị chủ quản về việc chấm dứt tồn tại (trước đây không quy định thời gian cụ thể).
Thứ sáu: Về đăng ký thuế đối với trường hợp tổ chức, sắp xếp lại doanh nghiệp theo quy định mới đã rút ngắn thời hạn thông báo doanh nghiệp đã ngừng hoạt động và đang làm thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế từ 10 ngày xuống 3 ngày làm việc trong trường hợp chia tách doanh nghiệp; Từ 5 ngày xuống 3 ngày làm việc cơ quan Thuế phải điều chỉnh thông tin đăng ký thuế của doanh nghiệp bị tách trong hệ thống quản lý thuế, đối với doanh nghiệp được tách phải thực hiện thủ tục đăng ký thuế với cơ quan thuế khi có Quyết định tách doanh nghiệp và chậm nhất không quá 10 ngày kể từ ngày nhận được Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Đối với doanh nghiệp bị sáp nhập thời hạn cũ là 5 ngày nay rút ngắn còn 3 ngày làm việc; Doanh nghiệp nhận sáp nhập thời hạn được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là 10 ngày làm việc.; Doanh nghiệp bị hợp nhất, Cơ quan Thuế phải thực hiện thông báo ngừng hoạt động và đang làm thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế của các doanh nghiệp bị hợp nhất trong thời hạn 3 ngày làm việc (trước đây là 5 ngày). Đối với trường hợp bán doanh nghiệp thời hạn Cơ quan Thuế phải cấp Giấy chứng nhận đăng ký thuế cho doanh nghiệp mua rút ngắn từ 5 ngày xuống còn 3 ngày làm việc...
Bên cạnh những nội dung chính mới thay đổi nêu trên, Thông tư số 80/2012/TT-BTC còn quy định cụ thể hơn về trách nhiệm quản lý và sử dụng mã số thuế của Người nộp thuế cũng như của Cơ quan Thuế, Cơ quan đăng ký kinh doanh và của các Bộ, ngành, cơ quan liên quan. Hy vọng rằng kể từ ngày 01/7/2012 (ngày Thông tư số 80/2012/TT-BTC có hiệu lực thi hành), những quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thuế; thay đổi thông tin đăng ký thuế; chấm dứt hiệu lực mã số thuế; trách nhiệm quản lý và sử dụng mã số thuế sẽ góp phần tháo gỡ những khó khăn, rút ngắn thời gian, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho Người nộp thuế; đồng thời giúp Cơ quan Thuế quản lý tốt hơn trong việc đăng ký thuế.
Lê Thành