Ông Yoshihiko Noda là Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên thăm Trung Quốc kể từ khi đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) lên nắm quyền năm 2009. Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông Yoshihiko Noda kể từ sau khi nhậm chức Thủ tướng Nhật Bản hồi tháng 8-2011. Giới truyền thông đưa tin, Thủ tướng Yoshihiko Noda hy vọng sẽ đạt được nhận thức chung với các nhà lãnh đạo Trung Quốc về vấn đề CHDCND Triều Tiên nhân chuyến thăm Bắc Kinh của ông.
Đây là chuyến thăm có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố, tăng cường quan hệ hợp tác song phương vốn bị ảnh hưởng bởi vấn đề tranh chấp biên giới lãnh thổ.
Trả lời phỏng vấn giới truyền thông Trung Quốc trước thềm chuyến thăm, Thủ tướng Yoshihiko Noda cho biết, tình hình Đông Á xuất hiện cục diện mới sau cái chết của Chủ tịch CHDCND Triều Tiên Kim Jong-il. Ngoài ra, việc duy trì hòa bình, ổn định trên bán đảo Triều Tiên phù hợp với lợi ích chung của Nhật Bản và Trung Quốc nên hai nước cần phối hợp chặt chẽ để giải quyết vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda.
Trước đó (20-12), tại cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba, Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì đã hối thúc Tokyo hợp tác bảo vệ hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên. Ngoại trưởng Dương Khiết Trì cũng đưa ra tuyên bố tương tự trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Hàn Quốc Kim Sung-hwan và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton.
Giới truyền thông đưa tin, Trung - Nhật sẽ hội đàm cấp Thứ trưởng về vấn đề an ninh hàng hải trong mùa xuân năm 2012. Song phương cũng tính đến hội đàm cấp Bộ trưởng và thiết lập cơ chế trao đổi thường xuyên trong tương lai gần để có thể giải quyết các vấn đề bất đồng. Nhật Bản dự kiến sẽ cử quan chức của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, lực lượng Cảnh sát biển, Bộ Thủy sản hội đàm với quan chức hữu trách của Trung Quốc để đàm phán về những lĩnh vực song phương cùng quan tâm. Ngoài việc tăng cường mối liên minh với Mỹ, Nhật Bản cũng muốn quan hệ với Trung Quốc và đang đề xuất đối thoại chiến lược ba bên về những vấn đề hữu quan.
Giới bình luận cho rằng, việc cải thiện quan hệ giữa nền kinh tế lớn thứ 2 và thứ 3 thế giới không những có lợi cho Nhật Bản và Trung Quốc, mà còn tác động tích cực tới khu vực và thế giới.
Để chuẩn bị cho chuyến thăm của Thủ tướng Yoshihiko Noda, hơn 1 tháng trước (23-11), Ngoại trưởng Koichiro Gemba đã tới Bắc Kinh. Tại buổi tiếp Ngoại trưởng Koichiro Gemba hôm 23-11, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo khẳng định, Bắc Kinh sẵn sàng nỗ lực cùng với Tokyo thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác, hướng tới kỷ niệm 40 năm bình thường hóa quan hệ Trung-Nhật (1972-2012).
Ngoại trưởng Koichiro Gemba cho biết, Nhật Bản coi sự phát triển của Trung Quốc là cơ hội, quan hệ Nhật-Trung ổn định, phát triển bền vững phù hợp với lợi ích căn bản của 2 nước và sẽ nỗ lực làm sâu sắc hơn mối quan hệ chiến lược này. Trung Quốc và Nhật Bản đã nhất trí phối hợp thiết lập cơ chế xử lý khủng hoảng nhằm ngăn ngừa những tranh cãi tiềm ẩn trong trường hợp xảy ra sự cố trên biển Hoa Đông.
Trước đó (22-10), Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng từng kêu gọi tăng cường lòng tin giữa 2 cường quốc châu Á. Giới truyền thông cho biết, Thủ tướng Yoshihiko Noda từng lên kế hoạch thăm Trung Quốc trong tháng 11 sau khi Bắc Kinh cảnh báo Tokyo phải tôn trọng lợi ích cốt lõi của quốc gia hơn 1,34 tỷ người. Lời cảnh báo được đưa ra sau khi Thủ tướng Yoshihiko Noda khẳng định, sẽ củng cố quan hệ với Nga, Hàn Quốc và Trung Quốc.
Trong cuộc gặp tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Mỹ hôm 22/9 với Ngoại trưởng Dương Khiết Trì, Ngoại trưởng Koichiro Gemba cho biết, chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Yoshihiko Noda khó có thể thực hiện trước tháng 11. Tại cuộc gặp kể trên, Ngoại trưởng Koichiro Gemba cũng bày tỏ mong muốn song phương sớm nối lại đàm phán về hiệp định khai thác chung mỏ khí đốt tại vùng biển giữa hai nước vốn bị tạm ngưng sau vụ va chạm tàu năm ngoái. Mối quan hệ Trung - Nhật từng gặp nhiều trở ngại và việc không tin cậy lẫn nhau đã ảnh hưởng tới lợi ích mỗi nước.
Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Yoshihiko Noda diễn ra sau khi lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản vừa bắt một thuyền trưởng tàu đánh cá Trung Quốc ở vùng biển Nhật Bản (gần đảo Yome thuộc chuỗi đảo Ogasawara, cách Tokyo 950km về phía Nam) hôm 21-12. Việc này diễn ra chỉ vài ngày sau khi lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản bắt một thuyền trưởng Trung Quốc ở vùng biển cách đảo Nagasaki ở Tây Nam Nhật Bản khoảng 4km.
Trước đó (tháng 9-2010), quan hệ song phương từng căng thẳng sau vụ va chạm giữa tàu của lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản với tàu đánh cá Trung Quốc ở ngoài khơi quần đảo tranh chấp trên biển Hoa Đông. Hai nước vẫn đang có tranh chấp xung quanh quần đảo Điều Ngư (Nhật Bản gọi là quần đảo Senkaku).
Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Jun Azumi cho biết, Tokyo đang đa dạng hóa dự trữ ngoại tệ của mình bằng cách đầu tư vào nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Theo đó, Tokyo đang thảo luận với Bắc Kinh về khả năng mua trái phiếu chính phủ Trung Quốc bởi nền kinh tế thứ hai thế giới đang là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản. Về phần mình, Trung Quốc cũng gia tăng mua cổ phần của các doanh nghiệp Nhật Bản và đã trở thành cổ đông lớn của nhiều công ty lớn ở nước này.
Nguồn CAND Online