"Bức tường xanh vĩ đại"

Khu vực Xa-hen là vùng ranh giới giữa sa mạc Xa-ha-ra ở phía bắc với vùng đất màu mỡ hơn ở phía nam. Sự biến đổi khí hậu, thời tiết khô hạn và diện tích rừng bị giảm làm đất bạc màu, gây khủng hoảng lương thực tại khu vực này. Theo dự báo của Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực của LHQ (FAO), mỗi năm châu Phi có khoảng hai triệu ha rừng bị biến mất do sa mạc xâm lấn những vùng đất đai màu mỡ. Dự báo, đến năm 2050, thời tiết tiếp tục khô hạn sẽ khiến khoảng hai phần ba diện tích đất canh tác châu Phi bị cát ở sa mạc xâm thực.

Năm 2007, Liên minh châu Phi (AU) đã phê chuẩn dự án ‘đầy tham vọng’ mang tên ‘Bức tường xanh vĩ đại’ đi từ tây sang đông, qua 11 quốc gia của châu lục này (gồm Buốc-ki-na Pha-xô, CH Sát, Gi-bu-ti, Ê-ri-tơ-ri-a, Ê-ti-ô-pi-a, Ma-li, Mô-ri-ta-ni, Ni-giê, Ni-giê-ri-a, Xê-nê-gan và Xu-đăng) nhằm tái phát triển rừng, chống tình trạng sa mạc hóa ngày càng nghiêm trọng ở vùng Xa-hen. Bức tường xanh này rộng khoảng 15 km, dài hơn 7.100 km, nối Thủ đô Ða-ca của Xê-nê-gan bên bờ Ðại Tây Dương với quốc gia nhỏ bé Gi-bu-ti bên bờ Biển Ðỏ. Tại Hội nghị về chống biến đổi khí hậu toàn cầu ở Cô-pen-ha-ghen (Ðan Mạch) năm ngoái, Tổng thống Xê-nê-gan A.Oa-đê đã thay mặt các nhà lãnh đạo châu Phi trình bày về dự án này. Tổng thống Oa-đê nhấn mạnh, cây xanh là giải pháp hữu hiệu nhất để chống sa mạc hóa và kêu gọi các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu tìm ra những loài cây có khả năng chống chọi thời tiết khắc nghiệt ở vùng sa mạc. Những loài cây trồng trong vành đai xanh này như táo, xoài  chịu được khí hậu khô hạn và sẽ làm chậm quá trình xói mòn đất. Dự án cũng bao gồm việc khôi phục những cánh rừng nguyên sinh, những thảm thực vật, hệ động vật tại các khu rừng quốc gia có ‘bức tường xanh’ đi qua. Với khoản đầu tư khoảng 600 triệu USD, các nước châu Phi hiện đang gặp khó khăn về tài chính. Quỹ Môi trường thế giới cam kết viện trợ 119 triệu USD cho các quốc gia tham gia dự án.

Theo thống kê của LHQ, trên thế giới hiện có khoảng 30% diện tích đất khô hạn. Khoảng hai tỷ người sống phụ thuộc hệ sinh thái ở khu vực này, trong đó 90% nằm ở các nước đang phát triển. Hơn 40 năm qua, gần một phần ba đất trồng trọt trên thế giới bị thoái hóa, không thể sử dụng. Thế giới đã mất khoảng từ 20 đến 50 nghìn km2 đất do tình trạng sa mạc hóa. Hơn một tỷ người nghèo và những người đang sống ở các vùng đất khô cằn trên Trái đất có nguy cơ ngày càng đói nghèo, cản trở việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ.

Sau diễn đàn về rừng được thành lập năm 2000, LHQ đã chọn năm 2011 là ‘Năm quốc tế về rừng’ với mục tiêu thúc đẩy quản lý, bảo tồn và phát triển bền vững các loại rừng. Thông qua các hoạt động của năm nay, LHQ mong muốn mật độ che phủ rừng toàn thế giới sẽ gia tăng đáng kể. Việc quản lý rừng bền vững gồm các hoạt động bảo vệ, phục hồi trồng rừng và tái sinh rừng, cùng nỗ lực ngăn chặn suy thoái rừng. Trong bối cảnh LHQ kêu gọi toàn thế giới bảo vệ và phát triển rừng, dự án ‘Bức tường xanh vĩ đại’ của châu Phi là một trong những nỗ lực lớn của lục địa đen đóng góp vào chương trình chung toàn cầu nhằm cải thiện môi trường sống.