Theo Luật Dân quân tự vệ, Kết luận số 41-KL/TW ngày 31-3-2009 của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên trong tình hình mới”, đội ngũ Bí thư Đoàn xã, phường, thị trấn được giao kiêm nhiệm chức vụ Chính trị viên (CTV) Phó Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) cấp xã. Chức trách, nhiệm vụ của CTV phó cấp xã là chịu trách nhiệm trước CTV (Bí thư Đảng ủy cấp xã), Chỉ huy trưởng về nhiệm vụ được phân công; thay thế CTV khi được giao. Giúp CTV, Chỉ huy trưởng lập kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị trong thực hiện công tác quân sự, quốc phòng (QSQP) ở cấp xã, phòng thủ dân sự liên quan, công tác thi đua khen thưởng, chính sách hậu phương quân đội, chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.
Theo chức trách, nhiệm vụ được giao, CTV phó Ban CHQS cấp xã thường phụ trách các hoạt động phong trào, nắm tư tưởng của lực lượng dân quân tự vệ và quân nhân dự bị; tổ chức giáo dục chính trị, pháp luật, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về quốc phòng- an ninh và một số nhiệm vụ công tác đảng, công tác chính trị theo phân công của cấp ủy; cùng Ban CHQS triển khai các nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất và tuyển chọn, huấn luyện, quản lý lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên vững mạnh, hoạt động hiệu quả. Góp phần xây dựng lực lượng vũ trang ở cơ sở vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Trên địa bàn tỉnh hiện nay biên chế đủ 65 CTV phó/65 Ban CHQS cấp xã. Thời gian qua trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đội ngũ CTV phó Ban CHQS cấp xã ở địa phương vẫn thiên về vai chính là công tác Đoàn, còn vai “kiêm nhiệm” khi tiến hành còn những khó khăn, lúng túng, băn khoăn, vướng mắc. Để phát huy hết vai trò, khả năng của CTV phó cấp xã, Bộ CHQS tỉnh, các cơ quan chuyên môn Phòng Tham mưu, Phòng Chính trị, Ban CHQS các huyện, thành phố phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương có nhiều giải pháp hữu hiệu. Hầu hết CTV phó Ban CHQS cấp xã đều được tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ chuyên môn, được cung cấp thông tin, bồi dưỡng những kiến thức cơ bản về quốc phòng, an ninh, nhiệm vụ quân sự địa phương. Mời tham gia các lớp học tập, nghiên cứu, quán triệt các văn bản liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ như Luật Quốc phòng, Luật Dân quân tự vệ, Luật Nghĩa vụ quân sự…; tổ chức các buổi giao lưu, tọa đàm cùng cơ quan quân sự huyện, thành phố. Tổ chức các hội thi liên quan đến nhiệm vụ, kiến thức QSQP có CTV phó tham gia. Chị Lưu Thị Thanh Nhàn, CTV phó Ban CHQS xã Lương Sơn (Ninh Sơn) chia sẻ: Khi được giao công việc CVT phó, ban đầu tôi rất bỡ ngỡ, chưa hiểu hết chức trách, nhiệm vụ, kể cả các thuật ngữ về quân sự. Được các đồng chí CTV, Xã đội trưởng hướng dẫn, tôi dành nhiều thời gian để tìm hiểu, học hỏi thêm; quá trình công tác giúp tôi tích lũy được nhiều kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng, dần tự tin trong công việc. Còn anh Ngư Thanh Huyện, CTV phó Ban CHQS xã Phước Nam (Thuận Nam) khẳng định: Thực hiện hai chức trách, nhiệm vụ cùng một lúc, vừa là Bí thư Đoàn và CTV phó Ban CHQS xã có ý nghĩa bổ sung cho nhau trong công việc. Bởi đối tượng để tập hợp, quản lý, giáo dục, huấn luyện cơ bản thống nhất. Lực lượng dân quân nòng cốt ở xã, bộ đội xuất ngũ, quân nhân dự bị biên chế trong các đơn vị dự bị động viên hầu hết trong độ tuổi thanh niên. Chỉ cần điều chỉnh, sắp xếp kế hoạch, nội dung, kết hợp hài hòa giữa nghiệp vụ công tác Đoàn và nghiệp vụ CTV phó hai công việc sẽ bổ trợ cho nhau, tạo thuận lợi trong thực hiện nhiệm vụ.
Cấp ủy, chính quyền địa phương cũng tạo mọi điều kiện thuận lợi để các đồng chí Bí thư Đoàn - CTV phó hoàn thành tốt cả hai chức trách. Đồng chí So Thị Bích Tánh, Bí thư Đảng ủy xã, CTV Ban CHQS xã Phước Thắng (Bác Ái) cho biết: Có những thời điểm, công việc của Bí thư Đoàn và CTV phó phường còn chồng chéo, chế độ hội họp, các hoạt động chuyên môn của 2 ngành dọc trùng nhau. Đảng ủy, UBND phường cân đối, bố trí, sắp xếp hài hòa, khoa họa để đồng chí Bí thư Đoàn, CTV phó phường không phải “phân thân” nhưng vẫn phát huy được vai trò, trách nhiệm ở 2 công việc.
Qua khảo sát, đánh giá của Bộ CHQS tỉnh, hầu hết các đồng chí CTV Phó Ban CHQS cấp xã trong toàn tỉnh đều có tinh thần nhiệt huyết, tự tìm tòi học hỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị, tích cực, nhiệt tình trong công việc, phát huy tốt vai trò “kiêm nhiệm” CTV phó, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ QSQP ở địa phương cơ sở.
Nhân Đức