Mô tả cây
Cỏ sữa là một loại cỏ nhỏ, gầy. Mọc là là trên mặt đất, thân và cành tím đỏ. Lá mọc đối, hình bầu dục hay thon dài, dài nhất 7mm, rộng chừng 4mm mép lá hơi khía tai bèo. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành xim đơn mang ít hoa. Quả nang đường kính 1,5mm, có lông. Hạt nhẵn, dài 0,7mm có 4 góc.
Toàn thân bấm đều chảy một chất nhựa mủ trắng.
Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam. Ưa các đất có sỏi, đá thường thấy ở các kẽ các gạch, sân xi măng dọc đường xe lửa có dải những hòn đá vôi xanh.
Hái vào mùa hè. Hái về rửa sạch, sao vàng phơi khô mà dùng. Có mọc ở Ấn Độ, Inđônêxia, Trung Quốc, Philipin.
Công dụng và liều dùng
Vị thuốc chữa lỵ rất phổ cập trong nhân dân. Hay dùng nhất đối với trẻ em. Hằng ngày dùng 15-20g dưới dạng thuốc sắc. Người lớn có thể dùng tới 100-150g. Thời gian điều trị thường 5-7 ngày là khỏi. Dùng riêng hoặc phối hợp với vị rau sam.
Ngoài công dụng chữa lỵ ở nước ta, cây cỏ sữa nhỏ lá còn được dùng ở nước khác làm thuốc diệt sâu bọ và duốc cá (Ấn Độ), giã đắp chữa bệnh ngoài da và vết thương (Malaixia, A Rập).
Đức Doãn (Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)