Phong trào nghiên cứu khoa học trong trường học

Là một trong những lá cờ đầu về chất lượng giáo dục bậc THPT, ngay từ năm học 2014-2015, khi Sở GD&ĐT triển khai Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh (Cuộc thi KHKT), Trường THPT Nguyễn Trãi (Tp. Phan Rang-Tháp Chàm) đã tích cực tham gia. Từ những ý tưởng của học sinh (HS), nhà trường đã lựa chọn, phân công giáo viên có trình độ, chuyên môn phù hợp và đam mê nghiên cứu KHKT để hướng dẫn các em làm sản phẩm dự thi. Nhờ sự nỗ lực của cả thầy và trò, từ năm học 2014-2015 đến nay, nhà trường có 5 dự án đạt giải Cuộc thi KHKT cấp quốc gia; trong đó, có 3 giải Ba và 2 giải Khuyến khích. Trong năm học này, toàn trường có 9 dự án của HS dự thi KHKT cấp trường; trong đó, có 7 dự án đạt giải. Từ 7 dự án này, nhà trường lựa chọn 4 dự án thuộc các lĩnh vực: Kỹ thuật cơ khí, hệ thống nhúng, khoa học xã hội và hành vi để tham dự Cuộc thi KHKT cấp tỉnh.

Chia sẻ với chúng tôi, thầy giáo Lê Đặng Huỳnh Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trãi cho biết: Để phong trào nghiên cứu khoa học trong nhà trường phát triển sâu rộng, hiệu quả, điều quan trọng là vận động, tập hợp đội ngũ giáo viên giàu nhiệt huyết và đam mê nghiên cứu KHKT để hướng dẫn và truyền cảm hứng cho HS. Từ 1 giáo viên hướng dẫn ban đầu, đến năm học 2016-2017, nhà trường đã thành lập được Câu lạc bộ KHKT thu hút 9 giáo viên ở các bộ môn tham gia hướng dẫn HS làm sản phẩm dự thi. Cùng với đó, nhà trường cũng quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền, vận động Quỹ khen thưởng HS đạt giải KHKT và hỗ trợ các em hoàn thiện sản phẩm dự thi…

Ở Trường THPT Trường Chinh (Ninh Sơn), công tác nghiên cứu khoa học đối với HS cũng được quan tâm và đạt nhiều kết quả khả quan, nhất là trong năm học 2018-2019 với 1 giải Ba cấp tỉnh và 1 giải Nhất cấp quốc gia trong Cuộc thi KHKT. Đối với Cuộc thi Sáng tạo thanh-thiếu niên và nhi đồng tỉnh lần thứ XIII năm 2019 do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở GD&ĐT, Tỉnh đoàn và Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức, nhà trường cũng đạt 1 giải Đặc biệt, 1 giải Nhất và 1 giải Nhì. Để có được những kết quả này, ngay từ đầu năm học, Trường THPT Trường Chinh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức cho HS viết những ý tưởng sáng tạo, sau đó lựa chọn những ý tưởng có tính thực tiễn và khả thi để động viên, khuyến khích, cử giáo viên giúp đỡ các em làm sản phẩm dự thi. Cùng với đó, nhà trường cũng quan tâm, tìm kiếm nguồn kinh phí hỗ trợ các em làm sản phẩm; đồng thời, nhờ các sinh viên đại học là cựu HS nhà trường hỗ trợ về mặt kỹ thuật, chương trình tự động hóa, góp ý về kỹ thuật, thẩm mỹ sản phẩm…

Theo báo cáo của Sở GD&ĐT, tỉnh ta bắt đầu tham gia Cuộc thi KHKT cấp quốc gia năm 2013. Đến năm 2015, Cuộc thi KHKT cấp tỉnh mới bắt đầu được tổ chức đơn giản, số lượng dự án tham gia dự thi không nhiều. Những năm tiếp theo, Sở GD&ĐT đã có nhiều cải tiến cho cuộc thi này; trong đó, nổi bật là việc tổ chức các lớp tập huấn hướng dẫn nghiên cứu KHKT dành cho giáo viên, tăng cường công tác tuyên truyền, tổ chức cho HS xây dựng ý tưởng từ những bài học và vấn đề thực tiễn, tổ chức các hội thảo KHKT và kết nối với các trường đại học trong hỗ trợ hướng dẫn nghiên cứu khoa học… Đặc biệt, từ năm 2017, Cuộc thi KHKT cấp tỉnh bắt đầu có đòi hỏi cao hơn, phần trình bày của HS và phản biện của ban giám khảo được thực hiện bài bản. Sau khi tham dự cuộc thi cấp tỉnh, các dự án được lựa chọn dự thi quốc gia phải xây dựng và hoàn thiện lại. Đến năm 2019, việc cải thiện những dự án sau khi tham dự Cuộc thi KHKT cấp tỉnh cho đến cấp quốc gia được thực hiện rất tích cực và triệt để với sự hướng dẫn và giám sát của giáo viên trực tiếp hướng dẫn và cán bộ phụ trách của Sở GD&ĐT.

Bằng việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, Cuộc thi KHKT do ngành GD&ĐT tổ chức ngày càng được HS quan tâm, tham gia đông hơn; hàm lượng khoa học và tính thực tiễn của các dự án dự thi cũng từng bước được nâng lên. Từ năm 2013 đến nay, tỉnh ta đã có 10 dự án đạt giải Cuộc thi KHKT cấp quốc gia (gồm 1 giải Nhất, 3 giải Ba và 6 giải Khuyến khích); trong đó, riêng năm 2019 có 1 dự án thuộc lĩnh vực Kỹ thuật cơ khí đạt giải Nhất và 1 dự án thuộc lĩnh vực Kỹ thuật Y sinh đạt giải Ba. Cũng từ việc triển khai hiệu quả Cuộc thi KHKT đã tạo phong trào để HS tham gia Hội thi Sáng tạo kỹ thuật, cuộc thi Sáng tạo thanh-thiếu niên và nhi đồng của tỉnh. Các cuộc thi, hội thi này đã khuyến khích, thúc đẩy HS tham gia nghiên cứu, sáng tạo KHKT và vận dụng những kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề của thực tiễn cuộc sống, góp phần thúc đẩy phong trào thi đua “Lao động giỏi, lao động sáng tạo” trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển.

Lâm Anh